Η Κίνα κατέλαβε ορυχεία και έχτισε εργοστάσια. Η Ιαπωνία το έλαβε υπόψη της και επένδυσε στην Αυστραλία. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν ελάχιστα παρά τις ανησυχίες για τον έλεγχο των προμηθειών, περιγράφουν οι New York Times.
Η Κίνα συγκλόνισε τον κόσμο το 2010 όταν επέβαλε εμπάργκο στις εξαγωγές ζωτικής σημασίας μετάλλων σπάνιων γαιών στην Ιαπωνία. Πανικόβλητα ιαπωνικά στελέχη εμφανίστηκαν στην τηλεόραση για να προειδοποιήσουν ότι εξαντλούνταν οι κρίσιμες πρώτες ύλες.
Το εμπάργκο, που προκλήθηκε από εδαφική διαμάχη, διήρκεσε μόλις επτά εβδομάδες. Άλλαξε όμως την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού αυτών των μετάλλων. Όταν τελείωσε το εμπάργκο, η Κίνα ανέλαβε τον ισχυρό έλεγχο των μεταλλευμάτων της. Κορυφαίοι αξιωματούχοι στο Πεκίνο ξερίζωσαν τη διαφθορά, συνέτριψαν τους λαθρέμπορους και εδραίωσαν τη βιομηχανία υπό κρατικό έλεγχο.
Μετά το εμπάργκο κανείς δεν μπορούσε να πει πως δεν ήξερε
Ο κόσμος ειδοποιήθηκε, ιδίως η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, δύο από τους μεγαλύτερους πελάτες της Κίνας για τα μέταλλα σπάνιων γαιών που χρησιμοποιούνται στα πάντα, από τα αυτοκίνητα μέχρι τα smartphones και τους πυραύλους.
Οι κυβερνήσεις και των δύο χωρών εκπόνησαν λεπτομερή σχέδια για το πώς θα μετριάσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα. Η Ιαπωνία ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό τα σχέδιά της και σήμερα μπορεί να προμηθεύεται τα ορυκτά από την Αυστραλία.
Όχι όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ακόμη και μετά από 15 χρόνια, η χώρα εξακολουθεί να εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την Κίνα για την επεξεργασία των μετάλλων σπάνιων γαιών. Ως αποτέλεσμα, οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, οι εταιρείες αεροδιαστημικής και οι αμυντικοί εργολάβοι έχουν μείνει ευάλωτοι.
Οργισμένη για τους δασμούς του προέδρου Τραμπ, η Κίνα έχει αναστείλει όλες τις εξαγωγές ορισμένων σπάνιων γαιών, καθώς και των ακόμη πιο πολύτιμων μαγνητών που κατασκευάζονται από αυτές.
Οι μαγνήτες από σπάνιες γαίες είναι φθηνοί, αλλά χωρίς εναλλακτική
Αυτοί οι μικροί αλλά ισχυροί μαγνήτες – όχι μεγαλύτεροι από ένα δαχτυλίδι για το δάχτυλο ενός ανθρώπου, αλλά με 15 φορές μεγαλύτερη δύναμη από έναν συμβατικό σιδερένιο μαγνήτη – είναι ένα φθηνό και συχνά παραγνωρισμένο συστατικό των ηλεκτρικών κινητήρων.
Χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρικά και βενζινοκίνητα αυτοκίνητα καθώς και σε ρομπότ, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, υπεράκτιες ανεμογεννήτριες, πυραύλους, μαχητικά αεροσκάφη και πολλά άλλα προϊόντα.
Η αμερικανική αποτυχία να επινοήσει μια εναλλακτική λύση στην εξάρτησή της από τις κινεζικές προμήθειες έχει διαρκέσει από Δημοκρατικές και Ρεπουμπλικανικές κυβερνήσεις.
Τι λένε οι ειδική για τις σπάνιες γαίες και την πολιτική των ΗΠΑ
«Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ επί 15 χρόνια έκαναν πολύ λίγα για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο της εξάρτησης από την Κίνα για τις σπάνιες γαίες, και συγκεκριμένα για τους μαγνήτες σπάνιων γαιών», δήλωσε ο Μίλο ΜακΜπράιντ, ειδικός στα κρίσιμα ορυκτά στο Carnegie Endowment for International Peace στην Ουάσιγκτον.
Οι σπάνιες γαίες, είπε, είναι «τα πιο στρατηγικά ορυκτά από όλα τα ορυκτά που έχουν συζητηθεί για τις τελευταίες αρκετές διοικήσεις».
Ο έλεγχος των σπανίων γαιών πέρασε κεντρικά στο Πεκίνο
Το εμπάργκο του Πεκίνου κατά της Ιαπωνίας το 2010 υπονομεύτηκε από κινεζικά συνδικάτα του οργανωμένου εγκλήματος (Τριάδες) που έλεγχαν μεγάλο μέρος της βιομηχανίας στη νότια-κεντρική Κίνα σε συνεννόηση με τοπικούς αξιωματούχους. Οι γκάνγκστερ έβγαζαν λαθραία από τη χώρα έως και το ήμισυ της ετήσιας παραγωγής σπάνιων γαιών της Κίνας.
Εβδομάδες μετά τη λήξη του εμπάργκο, το Πεκίνο πήρε εκδίκηση. Κυβερνητικές δυνάμεις που ενεργούσαν βάσει εντολών εθνικής ασφάλειας εισέβαλαν στην κοιλάδα κοντά στο Λονγκνάν στην επαρχία Τζιανγκσί, όπου παράγεται μεγάλο μέρος των βαρέων ορυκτών σπάνιων γαιών στον κόσμο.
Κατάσχεσαν τα ιδιωτικά ορυχεία και φυλάκισαν χιλιάδες ανθρώπους σε όλη τη νότια Κίνα. Η ρύθμιση της βιομηχανίας μεταφέρθηκε από τις τοπικές κυβερνήσεις στο Πεκίνο.
Τα ορυχεία κρατικοποιήθηκαν αργότερα και ενοποιήθηκαν σε μια ενιαία κρατική εταιρεία, την China Rare Earth Group. Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης την περασμένη εβδομάδα στην κοιλάδα χωρίς τη γνώση των τοπικών αρχών, δεν υπήρχε κανένα ίχνος των κακοποιών που συνήθιζαν να φυλάνε τα ορυχεία σπάνιων γαιών της νότιας Κίνας.
Η Κίνα ανέλαβε και την επεξεργασία των σπανίων γαιών
Η Κίνα ανέπτυξε πρόσφατα τη δική της βιομηχανία μαγνητών αντί να στέλνει τα υλικά σε εργοστάσια μαγνητών στην Ιαπωνία. Το Πεκίνο έχει ρίξει χρήματα στην κατασκευή προηγμένων εργοστασίων μαγνητών στη Γκανζού, μια πόλη κοντά στο Λονγκνάν. Κάτι που αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της σημερινής της βιομηχανίας.
Η Κίνα παράγει πλέον το 90 τοις εκατό των μαγνητών στον κόσμο. Περαιτέρω κατασκευές βρίσκονταν σε εξέλιξη σε δύο από τα μεγαλύτερα εργοστάσια μαγνητών της Γκανζού την περασμένη εβδομάδα.
Είναι σημαντικό να υπάρχει εξάρτηση από την Κίνα
Ο κορυφαίος ηγέτης της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, δήλωσε σε ομιλία του το 2020 ότι είναι σημαντικό για την εθνική ασφάλεια της Κίνας οι εφοδιαστικές αλυσίδες της Δύσης να παραμείνουν εξαρτημένες από τη χώρα του.
«Πρέπει να αναπτύξουμε τις δυνάμεις μας και να εδραιώσουμε το διεθνές μας προβάδισμα σε κλάδους όπου έχουμε πλεονέκτημα», δήλωσε λίγους μήνες μετά την επίσκεψή του στο πιο προηγμένο εργοστάσιο μαγνητών της Γκανζού.
Ζήτησε να «εντατικοποιηθεί η εξάρτηση των διεθνών βιομηχανικών αλυσίδων εφοδιασμού από την Κίνα, διαμορφώνοντας μια ισχυρή ικανότητα αντιμετώπισης και αποτροπής της σκόπιμης διακοπής του εφοδιασμού από τους ξένους».
Η Ιαπωνία επέλεξε να δημιουργήσει στρατηγικά αποθέματα
Η Ιαπωνία έλαβε επίσης εκτεταμένες δράσεις μετά το εμπάργκο του 2010. Οι κατασκευαστές της άρχισαν να διατηρούν σε αποθέματα αρκετές σπάνιες γαίες για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες έως και δύο ετών. Άρχισαν επίσης να ψάχνουν στο εξωτερικό.
Ο όμιλος Sumitomo Group, με την οικονομική υποστήριξη της ιαπωνικής κυβέρνησης, βοήθησε στην ανάπτυξη της Lynas, μιας αυστραλιανής εταιρείας εξόρυξης.
Η Lynas εξορύσσει και διυλίζει το 60% των ελαφρών σπάνιων γαιών της Ιαπωνίας, οι οποίες αναμειγνύονται με μικρές ποσότητες βαρέων σπάνιων γαιών για την κατασκευή μαγνητών σπάνιων γαιών. Και η εταιρεία ετοιμάζεται να αρχίσει να διυλίζει βαριές σπάνιες γαίες για τους Ιάπωνες κατασκευαστές αυτό το καλοκαίρι στη Μαλαισία, αν και αρχικά σε ελάχιστες ποσότητες.
Οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές μαγνητών της Ιαπωνίας – Proterial, Shin-Etsu Chemical Company και TDK Corporation – έχουν μεταφέρει μέρος της παραγωγής από την Ιαπωνία στην Κίνα για να έχουν αξιόπιστη πρόσβαση σε σπάνιες γαίες, καθώς και στο Βιετνάμ, όπου το εργατικό κόστος είναι χαμηλό. Αλλά έχουν επίσης διατηρήσει σημαντική παραγωγή στην Ιαπωνία.
Η αμερικανική βιομηχανία σπανίων γαιών πήγε στην Κίνα!
Η αμερικανική βιομηχανία μαγνητών σπάνιων γαιών ξεκίνησε με μια θυγατρική της General Motors στη βόρεια Ιντιάνα τη δεκαετία του 1980. Αλλά τα εργοστάσια έκλεισαν και μεταφέρθηκαν στην Κίνα και τη Σιγκαπούρη.
Μετά το εμπάργκο του 2010, η ιαπωνική εταιρεία Hitachi Metals, η οποία άλλαξε το όνομά της το 2023 σε Proterial, ανταποκρινόμενη στην ανησυχία της κυβέρνησης του πρώην προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, κατασκεύασε εργοστάσιο μαγνητών σπάνιων γαιών στη Βόρεια Καρολίνα από το 2011 έως το 2013.
Το εργοστάσιο της Hitachi Metals, με μερικές δεκάδες υπαλλήλους, είχε υψηλότερο κόστος από τα γιγαντιαία συγκροτήματα που κατασκευάζονται στη Γκανζού.
Ο επιμένων Κινεζικά
Οι αμερικανικές εταιρείες αποδείχθηκαν απρόθυμες να πληρώσουν επιπλέον για τους μαγνήτες που παράγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και στράφηκαν σε κινέζους προμηθευτές. Η Hitachi έκλεισε το εργοστάσιο το 2020 και ο εξοπλισμός πήγε στην αποθήκη.
Σήμερα το μόνο ενεργό ορυχείο σπάνιων γαιών στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκεται στο Mountain Pass της Καλιφόρνια.Ο φορέας εκμετάλλευσης, η MP Materials, σχεδιάζει να ξεκινήσει την εμπορική παραγωγή μαγνητών σπάνιων γαιών στο τέλος του έτους σε ένα εργοστάσιο στο Τέξας.
Αλλά ακόμη και όταν λειτουργεί σε πλήρη ταχύτητα, η εγκατάσταση θα παράγει σε ένα χρόνο το ισοδύναμο της ημερήσιας παραγωγής της Κίνας.
Η εξόρυξη σπανίων γαιών στις ΗΠΑ
Τα κινεζικά εργοστάσια προμηθεύουν χιλιάδες τόνους μαγνητών σπάνιων γαιών κάθε χρόνο στους κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων και υπεράκτιων ανεμογεννητριών της χώρας – δύο βιομηχανίες που ο κ. Τραμπ έχει επικρίνει.
Όπως και η παραγωγή μαγνητών, έτσι και η εξόρυξη σπάνιων γαιών έχει μια άνιση ιστορία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ορυχείο Mountain Pass παρήγαγε την πλειονότητα των σπάνιων γαιών στον κόσμο από το 1965 έως το 1995, όταν η Κίνα άρχισε να κατακλύζει την παγκόσμια αγορά με κάθε είδους εξαγωγές χαμηλού κόστους.
Το ορυχείο έκλεισε το 2002, εν μέρει λόγω των ολοένα και αυστηρότερων περιβαλλοντικών κανονισμών της Καλιφόρνιας. Μια αναβάθμιση ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων ξεκίνησε το 2010, αλλά η εξόρυξη δεν συνεχίστηκε μέχρι το 2017, όταν το ορυχείο έπρεπε να στείλει το μετάλλευμά του στην Κίνα για επεξεργασία σε εκεί διυλιστήρια χαμηλού κόστους.
Μόλις τώρα το ορυχείο άρχισε να διυλίζει ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής του.
Οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί δυσκολεύουν το άνοιγμα ορυχείου στις ΗΠΑ
Οι χωροταξικοί και περιβαλλοντικοί κανονισμοί καθιστούν δύσκολο το άνοιγμα ενός ορυχείου σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ. Το άνοιγμα ενός ορυχείου σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ διαρκεί 29 χρόνια, δήλωσε ο Μαρκ Σμιθ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της NioCorp Developments, η οποία έχει λάβει οικοδομικές άδειες για την κατασκευή ορυχείου στη Νεμπράσκα.
«Μπορείς να περάσεις μια ολόκληρη καριέρα για να φτιάξεις και να λειτουργήσεις ένα ορυχείο», δήλωσε ο Σμιθ.
Αντίθετα, τα ορυχεία στην Κίνα μπορούν να ανοίξουν γρήγορα και δεν χρειάζεται να υποβληθούν στην ίδια αυστηρή κανονιστική έγκριση.
Η βάση όλων των προβλημάτων είναι ότι η παγκόσμια αγορά για τα ορυκτά είναι μικροσκοπική σε σχέση με άλλα είδη εξόρυξης, όπως ο χαλκός.
Λίγες αμερικανικές εταιρείες θέλησαν να κάνουν μεγάλες επενδύσεις σε σπάνιες γαίες μόνο και μόνο για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο, όπως διαπίστωσε η Hitachi, ότι οι πελάτες προτιμούν φθηνότερα προϊόντα από βιομηχανίες που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση στην Κίνα.
«Οι αμερικανικές εταιρείες ήταν απρόθυμες να κάνουν το μεγάλο βήμα», δήλωσε ο Ντέιβιντ Σάνταλόου, ο οποίος επέβλεψε την πολιτική για τα κρίσιμα ορυκτά στην κυβέρνηση Ομπάμα
