Όταν πριν 30 περίπου χρόνια, η βρετανική φρεγάτα Battleaxe θα έκανε την πρώτη επίσκεψη βρετανικού πλοίου στη σύγχρονη Ρωσία, θα ανακάλυπτε τα απομεινάρια του Σοβιετικού Ναυτικού σε ένα ερειπωμένο ναυπηγείο, τα περισσότερα πλοία σκουριασμένα και μη αξιόπλοα. Οι εποχές άλλαξαν, όμως, και οι ρόλοι αντιστράφηκαν με τη Μόσχα να παρουσιάζει έναν πανίσχυρο στόλο.
Ενώ η άλλοτε θαλασσοκράτειρα, Βρετανία -και η Δύση ευρύτερα- έχει επικεντρωθεί στον ρωσικό στρατό Ουκρανία, το Κρεμλίνο κατάφερε μεθοδικά, να ξαναβρεί το ρωσικό πολεμικό ναυτικό τη φόρμα του, με ρυθμούς άπιαστους.
Αυτό διαπιστώνουν στην έρευνά τους δύο Βρετανοί βαθείς γνώστες των ναυτικών ζητημάτων, ο πρώην Ναυτικός Ακόλουθος της Βρετανίας στη Μόσχα, πλοίαρχος Ντέιβιντ Φιλντς και ο λέκτορας στην Ακαδημίας Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρόμπερτ Έιβερι.
Στο βιβλίο τους «The Royal and Russian Navies Cooperation, competition and confrontation» οι δύο ειδικοί σημειώνουν ότι παρά το γεγονός ότι ο ρωσικός στόλος είναι οικονομικά το μισό μέγεθος της Βρετανίας, υποφέροντας από κυρώσεις και αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, τα ναυπηγεία της Ρωσίας κατασκευάζουν νέα πλοία ασταμάτητα, την τελευταία δεκαετία.
Από το 2011, η Ρωσία έχει παραλάβει 27 υποβρύχια, 6 φρεγάτες, 9 κορβέτες, 16 μικρά πυραυλοφόρα και άλλα σκάφη υλικοτεχνικής υποστήριξης. Πολλά άλλα βρίσκονται υπό κατασκευή και θα φτάσουν μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, καθώς όπως λένε οι Ρώσοι, «η ποσότητα έχει τη δική της ποιότητα».
«Η Ρωσία έχει πλέον μια τρομακτική ικανότητα να απειλεί τις χώρες του ΝΑΤΟ μέσω δυνατοτήτων που δοκιμάστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, όπως ο πύραυλος Kalibr Land Attack Cruise, ο οποίος έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς εναντίον κρίσιμων υποδομών της Ουκρανίας» σημειώνει στο Responsible Statecraft ο πρώην εμπορικός ακόλουθος του Ην. Βασιλείου στη Ρωσία, Ιάν Πράουντ, ο οποίος έχει μελετήσει το βιβλίο.
Τα νέα πλοία της Ρωσίας εξοπλίζονται με τον υπερηχητικό πύραυλο Tsirkon και άλλες καινοτομίες, όπως ένα πυρηνικό υποβρύχιο drone.
Μάθανε πολλά από τους Βρετανούς
Οι δύο ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η Ρωσία έμαθε πολλά από τις εποχές που το ναυτικό τους συνεργαζόταν στενά με το… Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό!
Πριν τη ρήξη μεταξύ Ρωσίας-Δύσης μετά το 2014 το Βασιλικό Ναυτικό και το Ρωσικό Ναυτικό συμμετείχαν σε ένα σύνθετο πρόγραμμα στρατιωτικής συνεργασίας.
Από το 1988, το Βασιλικό Ναυτικό συνεργάστηκε αρχικά με το Σοβιετικό Ναυτικό και στη συνέχεια με το Ναυτικό της Ρωσικής Ομοσπονδίας, με αποκορύφωμα ένα Μνημόνιο Συνεργασίας του 1998 για τη ναυτική συνεργασία.
Έτσι, στο βιβλίο τους οι ειδικοί αναφέρουν ότι η Ρωσία άντλησε μαθήματα από το Ην. Βασίλειο σχετικά με τη ναυτική ισχύ στην προώθηση των παγκόσμιων συμφερόντων της.
«Το να σκεφτόμαστε τη Ρωσία ως ένα λείψανο του εαυτού της από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου είναι ένα τεράστιο λάθος» τονίζει ο Ίαν Πράουντ.
Το βρετανικό ναυτικό είναι ανύπαρκτο
Την ίδια στιγμή, όμως σημειώνει ο Πράουντ, το Βασιλικό Ναυτικό, συνέχισε να συρρικνώνεται και κάθε νέα κίνηση για την αποτελεσματικότητα το κάνει μικρότερο.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 2,5% του ΑΕΠ θα απορροφηθεί κυρίως από τα διογκωμένα προγράμματα προμηθειών του Υπουργείου Άμυνας, τα οποία συνήθως καθυστερούν και πάντα υπερβαίνουν τον προϋπολογισμό, εκτιμά ο ειδικός.
«Δεν θα παράγει έναν μεταφορικό ιμάντα ναυπηγικής που έχει δει τη Ρωσία να ξεπερνά τη Βρετανία με ταχύ ρυθμό από τότε που ξεκίνησε η κρίση στην Ουκρανία. Το Ρωσικό Ναυτικό είχε γίνει ο κύριος δικαιούχος του κρατικού προγράμματος εξοπλισμών της Ρωσίας» σημειώνει.
Ο Πράουντ περιγράφει την οικτρή κατάσταση του βρετανικού ναυτικού. Η περίφημη Ομάδα Κρούσης Αεροπλανοφόρων 25 που βρίσκεται για οκτάμηνη αποστολή στον Ινδο-Ειρηνικό περιλαμβάνει μόλις 1 αεροπλανοφόρο, 1 αντιτορπιλικό, 1 φρεγάτα και 1 υποβρύχιο επίθεσης. Τέσσερα βρετανικά πλοία!
«Αυτό σημαίνει ότι το Βασιλικό Ναυτικό έχει πλέον μόνο ένα αντιτορπιλικό, δύο φρεγάτες (μια τρίτη φρεγάτα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Ομάν) και ένα επιθετικό υποβρύχιο για την υπεράσπιση των βρετανικών ακτών. Εννέα άλλα πλοία βρίσκονται σε αποβάθρες και άλλα τρία βρίσκονται υπό συντήρηση» σημειώνει ο βρετανός διπλωμάτης.
Έτσι, καταλήγει πως ενώ αυτή η μέτρια Ομάδα Κρούσης Αεροπλανοφόρων της Βρετανίας κινείται ανατολικά, η Ρωσία έχει ήδη δραστηριοποιηθεί σε κοινές ναυτικές ασκήσεις με την Κίνα και το Ιράν, καθώς και σε επισκέψεις πλοίων στη Μιανμάρ και σε άλλες τοποθεσίες.
Η Βρετανία δεν έχει πρακτικά κανένα περιθώριο να ελέγξει την ολοένα και πιο δυναμική ναυτική στάση της Ρωσίας στην Ασία, λέει ο Πράουν γι αυτό και καταλήγει ότι πλέον τρεις είναι οι παγκόσμιες ναυτικές δυνάμεις: οι ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία.
Δεν πρέπει να διακοπεί ο διάλογος
Το βιβλίο υπογραμμίζει επίσης τη σημασία του διαλόγου ως βασικό στοιχείο της αποτροπής. Ενδεικτικά, όταν Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία το 2014, σχεδόν κάθε άμεση εμπλοκή μεταξύ του Βασιλικού και του ρωσικού ναυτικού διακόπηκε με πρωτοβουλία της βρετανικής κυβέρνησης.
Σήμερα, ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρωσία δεν έχουν εν ενεργεία στρατιωτικούς ακόλουθους στις αντίστοιχες πρεσβείες τους σε Λονδίνο και Μόσχα για πρώτη φορά από το 1941!
«Η σύγχρονη γενιά ναυτικών μας μπορεί πλέον να βλέπει τους Ρώσους μέσα από κυάλια, περισκόπια και σκοπευτικά. Και έχουν περισσότερα όπλα από εμάς. Η Βρετανία έχει κυριολεκτικά παρακολουθήσει ένα εκσυγχρονισμένο ρωσικό ναυτικό να πλέει σε έναν μακρινό ορίζοντα, ενώ εμείς κουνάμε το δάχτυλο στη Ρωσία από έναν πύργο ελέγχου» διαπιστώνει με απογοήτευση ο Πράουντ.
