Πριν από 80 χρόνια, στις 26 Ιουνίου 1945, υπογράφηκε στο Σαν Φρανσίσκο ο Χάρτης του ΟΗΕ. Ωστόσο, κρίνοντας από τις αποφάσεις των Ευρωπαίων και τις εξωφρενικές δηλώσεις τους, δύσκολα αναντιλαμβάνεται κανείς τον τρόπο με τον οποίο τιμά το μπλοκ όσα συμφωνήθηαν στο Σαν Φρανσίσκο.
Μετά από δύο καταστροφικές παγκόσμιες στρατιωτικές συγκρούσεις, τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Χάρτης στόχευε ρητά στο να «σώσει τις επόμενες γενιές από την μάστιγα του πολέμου».
Αυτό το έκανε απαγορεύοντας ρητά τη χρήση βίας στο Άρθρο 2(4) με μοναδικές εξαιρέσεις τις ενέργειες αυτοάμυνας απέναντι σε πραγματική ή επερχόμενη επίθεση, καθώς και τις αποστολές που εξουσιοδοτούνται από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την αποκατάσταση της συλλογικής ασφάλειας.
Όπως αναφέρει ο δρ. Ζάκαρι Πάικιν, υποδιευθυντής του Better Order Project του Ινσιτούτου Κουίνσι, πολύ συχνά ακούμε ότι η ύπαρξη μιας διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες είναι το sine qua non μιας EE που η ίδια αποτελεί έναν οργανισμό που βασίζεται σε κανόνες και αποτελείται από 27 ίσα κράτη-μέλη.
«Ωστόσο, τα εμφανή διπλά μέτρα και σταθμά της Ευρώπης στην αντιμετώπιση των γεγονότων των τελευταίων τριών ετών έχει αποκαλύψει τις αντιφατικές της φιλοδοξίες και τη σύγχυση στην εξωτερική της πολιτική» επισημαίνει σε άρθρο του στο Responsible Statecraft.
Ο Πάικιν υπογραμμίζει ότι μετά τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα το περασμένο Σαββατοκύριακο, οι ηγέτες των χωρών Ε3 (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Γερμανία) εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση που δεν αναφέρει καν το διεθνές δίκαιο, πόσο μάλλον τον Χάρτη του ΟΗΕ.
«Η δημοσίευση της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο X αναφέρθηκε στους κινδύνους ενός πυρηνικού Ιράν και στην ανάγκη περιφερειακής σταθερότητας, πριν από τον σεβασμό στο διεθνές δίκαιο — σχεδόν σαν να ήταν αυτό δευτερεύον ζήτημα» λέει.
Είκοσι μήνες παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου από το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας δεν προκάλεσαν σημαντική ρήξη στις σχέσεις ανάμεσα στην Ιερουσαλήμ και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, σημειώνει ο ειδικός.
«Όμως η επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν ήταν σαφής παραβίαση του διεθνούς δικαίου — ένας αποτρεπτικός και όχι προληπτικός πόλεμος, με στόχο την αποτροπή μιας δυσμενούς μελλοντικής κατάστασης ασφαλείας και όχι την αντιμετώπιση άμεσης απειλής. Με αυτή την έννοια, δεν διέφερε σημαντικά από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που υποτίθεται πως στόχευε να σταματήσει την εμβάθυνση των σχέσεων του Κιέβου με το ΝΑΤΟ».
«Με τις εισβολές των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη νεότερη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι μεγάλες δυνάμεις έχουν θέσει ένα προηγούμενο που οι ανερχόμενες μεσαίες δυνάμεις φαίνεται πρόθυμες να μιμηθούν» λέει ο ειδικός.
Πρέπει να καταδικάζουν
Για να αντιστραφεί αυτή η τάση, λέει, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να καταδικάζουν με συνέπεια τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου.
«Επίσης, θα ήταν σκόπιμο να ενώσουν δυνάμεις σε μια παγκόσμια συμμαχία για να προωθήσουν νέους και αυστηρότερους διεθνείς κανόνες που να ρυθμίζουν τη χρήση βίας — μια εκστρατεία που θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει ευκαιρία για να επαναπροσεγγίσουν χώρες του Παγκόσμιου Νότου που έχουν αποξενωθεί από την ευρωπαϊκή αντίδραση στον πόλεμο της Ουκρανίας».
Επιπλέον, προσθέτει πως τα τελευταία χρόνια χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν και το Ισραήλ έχουν αποδείξει ότι συγκρούσεις που οι υψηλόφρονες διεθνιστές υποστήριζαν πως είχαν μόνο πολιτική λύση, ενδέχεται τελικά να έχουν στρατιωτική λύση.
O Πάικιν σημειώνει ότι είναι επιτακτική ανάγκη η Ευρώπη να δώσει το καλό παράδειγμα, στέλνοντας μήνυμα στον κόσμο ότι η διπλωματία και όχι η στρατιωτική καταναγκαστική ισχύς αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για την επίτευξη πολιτικών στόχων.
«Αν η Ευρώπη ήταν πιο ανοιχτή σε μια γνήσια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία -μια συμφωνία που θα απομονώνει τις διαφωνίες αλλά θα επιβεβαιώνει βασικούς διεθνείς κανόνες- αυτό θα επιβεβαίωνε ισχυρά ότι οι διαπραγματεύσεις και όχι τα εδαφικά κέρδη προσφέρουν τα πιο αξιόπιστα μέσα για τη διασφάλιση των βασικών συμφερόντων ασφαλείας» λέει.
«Επιτυχείς διαπραγματεύσεις θα βοηθούσαν επίσης στην αποφυγή ενός ψυχρού πολέμου που διαρκεί δεκαετίες, ο οποίος κινδυνεύει να γίνει θερμός — και να επιφέρει το τελειωτικό χτύπημα στον κόσμο που οραματίστηκε ο Χάρτης του ΟΗΕ» καταλήγει ο ειδικός.
