Η ένταση στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Βενεζουέλα και την Κολομβία έχει λάβει μορφή κρίσης υψηλού ρίσκου, με στρατιωτικές κινήσεις, ρητορική σύγκρουσης και διπλωματικές ρήξεις. Το ερώτημα που ταλανίζει πολλούς: πόσο πιθανή είναι μια άμεση στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική;
Από τον Σεπτέμβριο του 2025, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει εγκρίνει μια σειρά στρατιωτικών επιθέσεων σε σκάφη που, όπως έχει δηλώσει, χρησιμοποιούνταν για λαθρεμπόριο ναρκωτικών από τη Νότια Αμερική, σκοτώνοντας συνολικά τουλάχιστον 57 άτομα.
Η στρατιωτική εκστρατεία έχει αυξήσει την περιφερειακή ένταση και αντιπροσωπεύει μια σημαντική μετατόπιση στην πολιτική των ΗΠΑ, η οποία εδώ και καιρό αντιμετώπιζε το λαθρεμπόριο ναρκωτικών μέσω θαλάσσης ως ζήτημα επιβολής του νόμου.
Παρόλο που η κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει την αποστολή όλων αυτών των στρατιωτικών μέσων ως προσπάθεια καταπολέμησης των ναρκωτικών, το μέγεθος και το εύρος της συσσώρευσης έχουν εγείρει το φάσμα μιας πιθανής επιχείρησης αλλαγής καθεστώτος.
«Σίγουρα η μετακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων αυτού του μεγέθους είναι προφανές ότι βάζει σε πολύ σοβαρές σκέψεις ότι μπορεί να υπάρξει μία στρατιωτική επιχείρηση», σημειώνει ο Θεόδωρος Τσίκας, Πολιτικός Επιστήμονας – Διεθνολόγος, μιλώντας στο CNN Greece.
«H μετακίνηση ενός αεροπλανοφόρου και μάλιστα πολύ σημαντικού, είναι προφανές ότι δεν μπορεί να γίνεται μόνο για σκοπούς επίδειξης», σημειώνει.
O Θόδωρος Τσίκας, Πολιτικός Επιστήμονας – Διεθνολόγος
Η Βενεζουέλα και η στρατιωτική κλιμάκωση
Οι ΗΠΑ, έχουν εντείνει την παρουσία της στην Καραϊβική: Σύμφωνα με αναλύσεις, περισσότεροι από 10.000 Αμερικανοί στρατιώτες έχουν τοποθετηθεί στην περιοχή και έχουν σταλθεί ναυτικές μονάδες και βομβαρδιστικά B-52.
Στις 15 Οκτωβρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Σίγουρα κοιτάμε προς την ξηρά τώρα, επειδή έχουμε ελέγξει πολύ καλά τη θάλασσα». Επίσης, στις 15 Οκτωβρίου επιβεβαίωσε ότι έχει εξουσιοδοτήσει τη CIA για «μυστικές επιχειρήσεις» εντός της Βενεζουέλας.
«Υπάρχει πιθανότητα ο Trump να επιχειρήσει αλλαγή καθεστώτος» τόνισε ο Θ. Τσίκας. «Διότι οι εκλογές που ανέδειξαν τον Μαδούρο πρόσφατα δεν έχουν αναγνωρίστει από την διεθνή κοινότητα, πέραν κάποιων χωρών στην Λ. Αμερική και την Ισπανία», ανέφερε.
Από τη μεριά του, ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο κατήγγειλε ότι οι ΗΠΑ «κατασκευάζουν έναν πόλεμο εναντίον μας» είπε χαρακτηριστικά σε διάγγελμά του. Η Βενεζουέλα έχει ήδη προβεί σε στρατιωτικές ασκήσεις και προειδοποιεί με «λαϊκή άμυνα» σε περίπτωση εισβολής.
Φορτηγά μεταφέρουν άρματα μάχης ανατολικά από τη Βαλένθια της Βενεζουέλας, μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης για στρατιωτική κινητοποίηση μετά την ανάπτυξη πολεμικών πλοίων από τις ΗΠΑ στα ανοικτά των ακτών της Βενεζουέλας.
AP Photo/Jacinto Oliveros
Η Κολομβία και η διπλωματική-στρατιωτική αντιπαράθεση
Παράλληλα, η Κολομβία υπό τον Γουστάβο Πέντρο βιώνει κρίση στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Ο Τραμπ τόσο σε δημόσιες δηλώσεις όσο και μέσω κυρώσεων κατηγόρησε την Κολομβία ότι «φτιάχνει κοκαΐνη» και απείλησε με «πολύ σοβαρή δράση».
Ο αμερικανικός Οργανισμός Οικονομικών Δράσεων επέβαλε κυρώσεις στον Πρόεδρο της Κολομβίας και το περιβάλλον του, κατηγορώντας τον ότι «επέτρεψε στα καρτέλ να ευδοκιμήσουν».
Από την πλευρά του, ο Πέντρο ανέφερε ότι θα ασκήσει δικαστικά έφεση στις ΗΠΑ λόγω των δηλώσεων «προπαγάνδας και δυσφήμισης».
Πόσο πιθανή είναι η επέμβαση;
To πλοίο του Αμερικανικού πολεμικού ναυτικού U.S.S. Gravely (DDG 107) που είναι ανεπτυγμένο ανοικτά της Βενεζουέλας
AP Photo/Bernat Armangue, File
Οι ειδικοί σημειώνουν ότι, παρά την ρητορική και τις στρατιωτικές κινήσεις, μια κλασική ευρείας κλίμακας εισβολή φαίνεται προς το παρόν μη πιθανή: Το κόστος – πολιτικό, οικονομικό, διακρατικό – είναι πολύ υψηλό, ενώ η ρητορική ότι η στρατιωτική δράση είναι «αντι-ναρκωτική» χρησιμοποιείται ως νομικός μανδύας.
«Οι πολεμικές αναμετρήσεις στο εξωτερικό χρειάζονται την έγκριση του Κογκρέσου», σημειώνει ο Θ. Τσίκας. «Ο Τραμπ το ξεπερνάει αυτό λέγοντας ότι ήδη έχει αρχίσει πόλεμο ο Μαδούρο και το καθεστώς της Βενεζουέλας εναντίον των ΗΠΑ, με την διακίνηση ναρκωτικών στον οποίον απαντά ο Τραμπ τώρα, επισημαίνει».
Το πιο πιθανό σενάριο είναι στοχευμένες αεροναυτικές επιχειρήσεις, ενδεχομένως χτυπήματα ακριβείας ή μυστικές επιχειρήσεις της CIA, παρά πλήρης εισβολή.
Ωστόσο η παρουσία των αμερικανικών ναυτικών μονάδων και οι δηλώσεις για επίθεση από ξηρά, καθώς και η αποδοχή των μυστικών επιχειρήσεων, υποδηλώνουν ότι ο δείκτης κινδύνου δεν είναι μηδενικός. Σε αυτό το πλαίσιο, η κλιμάκωση θα μπορούσε να προκληθεί από «ατύχημα», παρεξήγηση ή πρόθεση-«δοκιμή» των ορίων.
«Είναι πολύ πιθανόν αυτό να μην πάρει το χαρακτήρα ανοιχτή στρατιωτικής επέμβασης, γιατί και αυτή έχει διάφορες περιπλοκές. Μπορεί όμως με πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, κυρίως της CIA στην οποία ξέρουμε ότι έχει δώσει εξουσιοδότηση για κάποιες επιχειρήσεις, πιθανόν και σε συνεργασία με εσωτερικές δυνάμεις να επιχειρήσουν κάτι τέτοιο».
Γιατί μπήκαν στο στόχαστρο οι χώρες της Λατινικής Αμερικής;
Με τα σημερινά δεδομένα, η πιθανότητα μιας πλήρους στρατιωτικής εισβολής των ΗΠΑ σε Βενεζουέλα ή Κολομβία είναι χαμηλή αλλά όχι ανύπαρκτη. Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ έβαλε στο στόχαστρό του την Λατινική Αμερική;
«Ο Τραμπ είναι δηλωμένος υποστηρικτής του δόγματος Μονρό, που έλεγε ότι αμερικανική ήπειρος και κυρίως η Λατινική Αμερική είναι ουσιαστικά η πίσω αυλή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και ουδεμία άλλη δύναμη έχει το δικαίωμα και τη δυνατότητα να παρεμβαίνει» τονίζει ο Θεόδωρος Τσίκας.
Σημειώνει παράλληλα, ότι το δόγμα Μονρό αφορούσε κυρίως τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, οι οποίες τότε ήταν αποικιακές.
«Τώρα όμως, έχει σχέση κυρίως με τη διείσδυση που κάνει η Κίνα σε πολλές από αυτές τις χώρες και δευτερευόντως η Ρωσία», σημειώνει και τονίζει ότι επίσης «ο Τραμπ αποστρέφεται ανοιχτά τις αριστερόστροφες κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής».
Σύμφωνα με τον Θεόδωρο Τσίκα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ κάνει μια επίδειξη δύναμης, και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, επιχειρώντας να ανακόψει την οικονομική παρέμβαση της Κίνας, ενισχύοντας και την ασφάλεια της χώρας του.
