Ιστορικό σφάλμα θα αποδειχτεί η σπατάλη των ισχυρών δεσμών Ισραήλ-Αιγύπτου, σύμφωνα με έμπειρο Ισραηλινό διπλωμάτη, καθώς αυτές ενισχύουν την οικονομία του Ισραήλ, μετριάζουν τη διπλωματική του απομόνωση και θωρακίζουν την άμυνά του.
Με ανάλυσή τους, ο πρώην πρέσβης του Ισραήλ, Μίκαελ Χαράρι και ο διευθυντής στρατηγικών πρωτοβουλιών στο Notre Dame Jerusalem, Γκάμπριελ Μίτσελ προειδοποιούν να αλλάξει άμεσα το Ισραήλ πολιτική έναντι της Αιγύπτου.
Στα σχεδόν δύο χρόνια από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς, οι ισραηλινές αποφάσεις έχουν επιβαρύνει τις διμερείς σχέσεις με το Κάιρο, σημειώνουν στην ανάλυσή τους στο Foreign Policy.
«Αυτή η αυξανόμενη τριβή δεν θέτει μόνο σε κίνδυνο έναν από τους βασικούς πυλώνες της περιφερειακής ασφάλειας του Ισραήλ, αλλά υπονομεύει και τη γενικότερη στρατηγική του θέση στη Μέση Ανατολή» υπογραμμίζουν.
Γι΄ αυτό και προσθέτουν ότι το Ισραήλ «οφείλει να αναπροσαρμόσει την προσέγγισή του προς την Αίγυπτο, προτού προκαλέσει μόνιμη ζημιά σε μια ψυχρή αλλά λειτουργική ειρήνη».
Να αφήσουν τα «κουφά»
Οι δύο ειδικοί εξηγούν ποιες ήταν συγκεκριμένα οι κινήσεις του Ισραήλ που κινδυνεύουν να εκτροχιάσουν περαιτέρω τις ήδη τεταμένες σχέσεις Ισραήλ–Αιγύπτου.
Σημειώνουν πως από την αρχή του πολέμου, η Αίγυπτος είδε μια ισραηλινή εισβολή στη Γάζα ως άμεση απειλή για την εθνική της ασφάλεια.
«Οι επανειλημμένες ισραηλινές προσπάθειες -άλλοτε συγκαλυμμένες, άλλοτε απροκάλυπτες- να πιέσουν το Κάιρο να δεχτεί Παλαιστινίους από τη Γάζα στο Σινά, συνάντησαν σταθερά αιγυπτιακή αντίσταση» θυμίζοντας ότι ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, που μόνο φιλικά δεν βλέπει τη Χαμάς, ξεκαθάρισε ότι η συμμετοχή σε αναγκαστικό εκτοπισμό Παλαιστινίων προσφύγων θα αποτελούσε κόκκινη γραμμή, τροφοδοτώντας εσωτερική αστάθεια και υπονομεύοντας τον μακρόχρονο αιγυπτιακό ισχυρισμό ότι υπερασπίζεται τα δικαιώματα των Παλαιστινίων».
«Η επίμονη προβολή από το Ισραήλ της «εθελοντικής μετανάστευσης», σε συνδυασμό με το σχέδιο «Ριβιέρα της Γάζας» της κυβέρνησης Τραμπ, ερμηνεύθηκε στο Κάιρο όχι απλώς ως πολιτικά κουφό, αλλά ως σκόπιμη πρόκληση που απειλεί τη σταθερότητα του καθεστώτος».
Πλήγμα στην αιγυπτιακή οικονομία
Στον οικονομικό τομέα, προσθέτουν, ο πόλεμος είχε και βαρύ κόστος για την Αίγυπτο. Ο τουρισμός υπέστη πλήγμα, ενώ οι επιθέσεις των Χούθι αναπροσανατόλισαν τις παγκόσμιες ναυτιλιακές ροές μακριά από τη Διώρυγα του Σουέζ, μια ακόμη κρίσιμη πηγή εσόδων. Υπήρξαν επίσης περιοδικές διακοπές στη ροή ισραηλινού φυσικού αερίου. «Όλα αυτά έβλαψαν την πρόσβαση της Αιγύπτου σε συνάλλαγμα και επέτειναν χρόνιες πληθωριστικές πιέσεις, διευρύνοντας τα δημοσιονομικά κενά και ενισχύοντας την εξάρτηση από διεθνή δάνεια».
Επιπλέον ο προτεινόμενος Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης, ο οποίος -δημιουργώντας εναλλακτικές περιφερειακές εμπορικές διαδρομές μέσω Ισραήλ και Ιορδανίας- θα μπορούσε να αφήσει την Αίγυπτο στο περιθώριο.
Τρίτον, η στρατιωτική κατάληψη από το Ισραήλ του συνοριακού περάσματος της Ράφα μεταξύ Αιγύπτου και Γάζας τον Μάιο του 2024 και οι συνεχείς επιχειρήσεις κατά μήκος του Διαδρόμου της Φιλαδέλφειας δημιούργησαν από τις οξύτερες κρίσεις στις σχέσεις εδώ και δεκαετίες. «Από την πλευρά του Καΐρου, αυτές οι κινήσεις παραβίασαν στοιχεία των Συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ και αμφισβήτησαν την αιγυπτιακή κυριαρχία στο Σινά. Η Αίγυπτος απάντησε κλείνοντας το πέρασμα της Ράφα, παγώνοντας τη συνεργασία για τη ροή βοήθειας και σκληραίνοντας τη ρητορική της προς το Ισραήλ».
Αν ήθελαν πραγματικά οι Αιγύπτιοι να…
Η ανάλυση δείχνει τις δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων που αμφιβάλλουν ολοένα και περισσότερο για την αξιοπιστία της Αιγύπτου ως εταίρου και για τη δέσμευσή της στις Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ. Οι Ισραηλινοί μάλιστα σκοπεύουν να επανεξετάσουν τη συμφωνία εξαγωγής φυσικού αερίου ύψους 35 δισ. δολαρίων που υπεγράφη πρόσφατα με την Αίγυπτο από τους εταίρους του κοιτάσματος Λεβιάθαν στη Μεσόγειο.
Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι δύο ειδικοί, αν πράγματι η Αίγυπτος ήθελε να πλήξει τα ισραηλινά εθνικά συμφέροντα ασφαλείας χωρίς να προκαλέσει διεθνή συναγερμό, θα μπορούσε απλώς να χαλαρώσει τη συνεργασία της με το Ισραήλ στον τομέα της ασφάλειας. Αυτό θα έβλαπτε το στρατηγικό βάθος του Ισραήλ στο νότιο μέτωπο και θα εξέθετε τα 206 χιλιόμετρα (128 μίλια) συνόρων του με την Αίγυπτο σε δυνητικές απειλές.
«Σε μια περίοδο κατά την οποία το Ισραήλ γίνεται ολοένα και πιο απομονωμένο διεθνώς, αξίζει να σημειωθεί ότι, εν μέσω των διακυμάνσεων του πολέμου, η Αίγυπτος έχει καταφέρει να ισορροπεί την οικονομική και την ασφάλειακή συνεργασία της με το Ισραήλ αφενός και την αντίθεσή της στην ισραηλινή πολιτική αφετέρου. Αυτό ίσως είναι η ισχυρότερη απόδειξη ότι η Αίγυπτος θεωρεί τη μοίρα της δεμένη με τις Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ και φοβάται το ενδεχόμενο κατάρρευσης της συνθήκης ειρήνης».
Συμπερασματικά, καταλήγουν πως αν το Ισραήλ πιέσει υπερβολικά, δεν θα διακινδυνεύσει μόνο τη διμερή σχέση αλλά θα πλήξει και το αιγυπτιακό καθεστώς. Αντ’ αυτού, το Ισραήλ χρειάζεται αναπροσαρμογή πορείας: να σταματήσει να πιέζει την Αίγυπτο για το ζήτημα της μετεγκατάστασης από τη Γάζα, να καταλήξει σε αμοιβαία αποδεκτούς όρους για τον έλεγχο ασφαλείας κατά μήκος των συνόρων Αιγύπτου–Γάζας, να διαφυλάξει την ενεργειακή συνεργασία και να ενισχύσει, αντί να υπονομεύει, τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Αιγύπτου. Η αποκατάσταση εμπιστοσύνης με το Κάιρο θα σηματοδοτούσε επίσης σε άλλους περιφερειακούς δρώντες ότι το Ισραήλ είναι ικανό για συμβιβασμό και αυτοσυγκράτηση.
