Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές στην Ιαπωνία, το ακροδεξιό κόμμα «Σανσέιτο» έκανε την έκπληξη. To Κόμμα της Πολιτικής Συμμετοχής, όπως μεταφράζεται το όνομά του, στις προηγούμενες εκλογές είχε μία έδρα. Τώρα μπήκε στη Βουλή με 14 βουλευτές.
Όπως όλα τα ακροδεξιά κόμματα, που σημείωσαν αξιοσημείωτη άνοδο τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποίησε τις «παραδοσιακές αρχές» και την απειλή των ξένων για να κερδίσει ψήφους σε μια χώρα όπου οι μη γηγενείς δεν ξεπερνούν το 3% του πληθυσμού. Ο ηγέτης του, Σοχέι Καμίγια, θαυμαστής του Ντόναλντ Τραμπ, έφτασε στο σημείο να υιοθετήσει και το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», αλλά «αλά ιαπωνικά»: «Πρώτα οι Ιάπωνες». Και ναυαρχίδα της προεκλογικής του εκστρατείας έγιναν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Συγκέντρωση οπαδών του Σανσέιτο / REUTERS/Kim Kyung-Hoon/File Photo
Καθώς το 3% των ξένων δεν είναι παρά κλάσμα των αντίστοιχων ποσοστών στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, το Σανσέιτο αποφεύγει σε μεγάλο βαθμό να κατονομάσει συγκεκριμένες ομάδες μεταναστών. Σύμφωνα με τον Ρομέο Μαρκατουόνι, καθηγητή πανεπιστημίου με έδρα το Τόκιο που έχει μελετήσει το κόμμα, το ακροδεξιό κόμμα «παίζει» με τις λανθάνουσες ανησυχίες των πολιτών. Μιλώντας στο Reuters, ο Μαρκατουόνι εξηγεί ότι στο στόχαστρο τίθενται οι τουρίστες «με κακή συμπεριφορά» ή διακινούνται θεωρίες συνωμοσίας για την ύπουλη κινεζική επιρροή στη χώρα.
Αδαείς ξένοι
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Γιούτα Κάτο. Κομμωτής, 38 ετών, δήλωσε ότι ψήφισε το Σανσέιτο. Αυτό που τον ενοχλεί περισσότερο είναι οι ξένοι που αγνοούν την κοινωνική εθιμοτυπία της Ιαπωνίας. Είτε γιατί μπλοκάρουν τους δρόμους, είτε γιατί κάνουν θόρυβο, μιλώντας δυνατά ή παίζονται με τον ήχο στη διαπασών στα κινητά τους.
«Δεν πρόκειται για διακρίσεις. Αλλά γιατί δεν προσέχουν;» λέει. Ο Γιούτα Κάτο λέει ότι ενημερώνεται από το YouTube και άλλους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης.
Και προσθέτει ότι οι Κινέζοι, η μεγαλύτερη ομάδα ξένων κατοίκων στην Ιαπωνία, αλλά και τουριστών, καταλαμβάνουν αθόρυβα τη χώρα. Οι Κινέζοι είναι επίσης το επίκεντρο της αντιμεταναστευτικής ρητορικής που διαδίδεται στο διαδίκτυο.
«Η σιωπηλή εισβολή»
Οι δύο χώρες έχουν πολεμήσει μεταξύ τους στο παρελθόν, τελευταία φορά την περίοδο 1937-1945 (Β’ Σινοϊαπωνικός Πόλεμος). Η Κίνα τότε είχε λάβει βοήθεια από τις ΗΠΑ για να πολεμήσει την Ιαπωνία. Και η σύγκρουση εντάθηκε μετά την επίθεση των Ιαπώνων στο Περλ Χάρμπορ ενώ ουσιαστικά τελείωσε με τις πυρηνικές βόμβες των ΗΠΑ στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Έκτοτε όμως τα πράγματα έχουν αναπόφευκτα βελτιωθεί.
Σονχέι Καμίγια / REUTERS/Kim Kyung-Hoon TPX IMAGES OF THE DAY/File Photo
Ο ηγέτης του Σανσέιτο, οι βουλευτές και τα μέλη του κόμματος όμως έχουν βρει έναν εχθρό για στοχεύσουν. Αρνούνται ότι είναι ξενοφοβικοί, αλλά εκφράζουν ανησυχίες για την αγορά γης και πόρων στην Ιαπωνία από Κινέζους. Μία από τις πολιτικές του κόμματος που αναφέρονται στον ιστότοπό του είναι να «σταματήσει τη σιωπηλή εισβολή στην Ιαπωνία από ξένες δυνάμεις».
Οι ψηφοφόροι του: άνδρες 18-39 ετών
Το Σανσέιτο είναι περισσότερο δημοφιλές μεταξύ των ατόμων ηλικίας 18 έως 39 ετών, κυρίως άνδρες. Η δημοσκόπηση της δημόσιας τηλεόρασης στην Ιαπωνία NHK δείχνει ότι και η εκεί η τάση είναι ίδια. Αυτή η κοινωνική ομάδα τείνει να υποστηρίζει κόμματα με ανάλογες ξενοφοβικές και ακροδεξιές ιδεολογίες σε όλο τον κόσμο.
Αντίθετα, η υποστήριξη προς το κυβερνών Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (LDP) του Ισίμπα (έχασε την πλειοψηφία στις εκλογές), είναι μεγαλύτερη μεταξύ των ατόμων ηλικίας άνω των 70 ετών, ανεξαρτήτως φύλου.
Κόμμα του… YouTube
Αλλά η δραστηριότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το έχει βοηθήσει να κερδίσει τους νεότερους ψηφοφόρους. Το επίσημο κανάλι του κόμματος στο YouTube έχει τρεις φορές περισσότερους ακόλουθους από το LDP. Επίσης, η εμπλοκή του κοινού στο περιεχόμενό τους είναι πολύ υψηλότερη από άλλα κόμματα, σύμφωνα με μελέτη της εφημερίδας Asahi.
O Τζέφρι Χολ, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Διεθνών Σπουδών Κάντα, συγγραφέας μελέτης για τη δεξιά πολιτική στην Ιαπωνία του έδωσε το όνομα «κόμμα του YouTube». Το Reuters αναφέρει ότι το YouTube δεν απάντησε σε ερωτήματα σχετικά με το Σανσέιτο.
«Απελευθέρωση» από κάθε είδους δεσμά
Το Σανσέιτο δημιουργήθηκε την περίοδο της πανδημίας COVID-19. Διάστημα κατά το οποίο άνθησαν οι θεωρίες συνωμοσίας, κυρίως για τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού. Έκτοτε, έχει διευρύνει την απήχησή του στην Ιαπωνία, προτείνοντας σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική και πολιτικές κατά της ακρίβειας.
Επίσης, θέλει να καταργήσει το ειρηνιστικό σύνταγμα της Ιαπωνίας και να αποκαταστήσει την εξουσία του Αυτοκράτορα. Αυτές τις ιδέες προωθούν και άλλες δεξιές ομάδες. Κάποιες κυκλοφορούν τακτικά στις πόλεις της Ιαπωνίας με μαύρα φορτηγά που παίζουν στρατιωτικά τραγούδια της αυτοκρατορικής εποχής.
Το Σανσέιτο ελπίζει ότι θα έχει την ίδια επιτυχία με αντίστοιχα ευρωπαϊκά κόμματα, όπως η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) και το Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ στη Βρετανία.
Από κινητοποίηση ενάντια στην ξενοφοβική πολιτική του Σανσέιτο / REUTERS/Kim Kyung-Hoon/File Photo
Σε συγκέντρωση στο Τόκιο, μετά τις εκλογές και τη σημαντική επιτυχία του Σανσέιτο, η Έρικο Χαράντα, νοικοκυρά, 47 ετών, δήλωσε στο Reuters: «Θα κάνουν πράγματα». Η Έρικο Χαράντα φοράει κιμονό και μια κορδέλα με την επιγραφή «Πνεύμα Σαμουράι». Και εξηγεί ψήφισε πρώτη φορά φέτος.
Στην εκδήλωση εμφανίστηκαν και αντιδιαδηλώτές. Άνθρωποι που φοβούνται ότι το κόμμα νομιμοποιεί την ξενοφοβία στην Ιαπωνία. Η Μιρόκο Κάτο, ποιήτρια χαϊκού, λέει για τους ψηφοφόρους του Σανσέιτο:
«Είναι άνθρωποι που πέφτουν θύματα του ψέματος. Μετατοπίζουν τις απογοητεύσεις τους, τις οικονομικές δυσκολίες, την πολιτική αποξένωση, σε άλλους. Εμείς είμαστε εδώ για να πούμε: σας παρακολουθούμε!»
