Οι γυναίκες και τα κορίτσια του Αφγανιστάν είδαν τη μία ευκαιρία μετά την άλλη εξαφανίζονται, όσον αφορά την μόρφωσή τους.
Οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν το 2021 και γρήγορα άρχισαν να εφαρμόζουν μια σειρά από περιορισμούς για τις γυναίκες: απαγόρευση της πρόσβασης σε πάρκα και γυμναστήρια, απαγόρευση του φαγητού σε εστιατόρια και απαγόρευση της εργασίας, εκτός από πολύ λίγες επαγγελματικές κατηγορίες.
Αλλά ένα από τα πιο σκληρά χτυπήματα ήταν η απαγόρευση της εκπαίδευσης μετά το δημοτικό σχολείο.
Έτσι, ωθούμενες από την ανάγκη, πολλές γυναίκες στράφηκαν στο διαδίκτυο, σύμφωνα με το Euronews.
Και εκεί βρήκαν ελπίδα: ένα δωρεάν μάθημα προγραμματισμού υπολογιστών για γυναίκες στο Αφγανιστάν.
Υπερασπιστές των δικαιωμάτων των γυναικών και ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών στο Αφγανιστάν διαμαρτύρονται μπροστά από το προεδρικό μέγαρο στην Καμπούλ, στις 3 Σεπτεμβρίου, ζητώντας από τους Ταλιμπάν να διατηρήσουν τα επιτεύγματά τους και το δικαίωμα στην εκπαίδευση. — Reuters/Αρχείο
Η Σοντάμπα, μία νεαρή φοιτήτρια, διδασκόταν στη δική της γλώσσα, τα νταρί, από έναν νεαρό Αφγανό πρόσφυγα που ζούσε στην άλλη άκρη του κόσμου, στην Ελλάδα.
«Πιστεύω ότι ένας άνθρωπος δεν πρέπει να υποκύπτει στις περιστάσεις, αλλά να εξελίσσεται και να πραγματοποιεί τα όνειρά του με κάθε δυνατό τρόπο», δήλωσε η Σοντάμπα.
Άρχισε να μαθαίνει προγραμματισμό υπολογιστών και ανάπτυξη ιστοσελίδων.
Οι νέες δεξιότητες «με βοήθησαν να ανακτήσω την αυτοπεποίθησή μου και να ξεκαθαρίσω τον στόχο μου», είπε η 24χρονη.
«Είμαι πολύ χαρούμενη που συμμετέχω σε αυτό το ταξίδι».
Τα μαθήματα είναι μέρος του προγράμματος Afghan Geeks, μιας εταιρείας που δημιουργήθηκε από τον Μουρτάζα Τζαφάρι, σήμερα 25 ετών, ο οποίος έφτασε στην Ελλάδα με βάρκα από την Τουρκία πριν από χρόνια ως έφηβος πρόσφυγας.
Από την Αθήνα, με αγάπη
Ενώ ζούσε σε ένα καταφύγιο στην Αθήνα μετά την άφιξή του, ο Τζαφάρι έλαβε βοήθεια από έναν δάσκαλο για να εγγραφεί σε ένα μάθημα προγραμματισμού υπολογιστών.
Δεν ήξερε τίποτα για τους υπολογιστές – ούτε καν πώς να τους ανάψει – δεν ήξερε τι ήταν η προγραμματισμός και δεν μιλούσε ούτε λέξη αγγλικά.
«Δεν είχα ιδέα από αγγλικά. Καμία ιδέα, μηδέν», είπε.
«Και προσπαθούσα ταυτόχρονα να μάθω ελληνικά, να μάθω αγγλικά και μετά να μάθω και υπολογιστές… Ήταν πολύ δύσκολο για μένα».
Αλλά μερικούς μήνες αργότερα, απέκτησε το πιστοποιητικό του.
Η προγραμματισμός του άνοιξε έναν νέο κόσμο.
Πριν από μερικά χρόνια, ίδρυσε την Afghan Geeks.
Ο Μουρτάζα Τζαφάρι, 25 ετών, Αφγανός μετανάστης, πληκτρολογεί κώδικα ενώ διδάσκει προγραμματισμό εξ αποστάσεως σε γυναίκες που ζουν σήμερα στο Αφγανιστάν, στην Αθήνα, Ελλάδα, Τετάρτη, 23 Ιουλίου 2025. (AP Photo/Michael Varaklas)
Το να μοιράζεσαι τη γνώση
Ο Τζαφάρι είπε ότι άρχισε να παρέχει διαδικτυακά μαθήματα τον περασμένο Δεκέμβριο για να βοηθήσει τις γυναίκες στην πατρίδα του και ως έκφραση ευγνωμοσύνης για τη βοήθεια που έλαβε ως νέος, μόνος σε μια ξένη χώρα.
«Ο κύριος στόχος ήταν να ανταποδώσω στην κοινότητα, ειδικά στις γυναίκες του Αφγανιστάν, ό,τι είχα λάβει εγώ από άλλους ανθρώπους», είπε, καθισμένος στο λιτό διαμέρισμά του στο κέντρο της Αθήνας.
«Νομίζω ότι… το να μοιράζεσαι τη γνώση είναι αυτό που κάνει τη διαφορά για κάποιον», είπε.
«Και αν τη μοιραστώ, απλώς εξαπλώνεται και τότε υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι που μπορούν να μάθουν πράγματα».
Ο Τζαφάρι έχει τώρα 28 μαθήτριες στο Αφγανιστάν σε τρία επίπεδα: αρχάριες, μέτριες και προχωρημένες.
Εκτός από τη διδασκαλία, καθοδηγεί επίσης τους μαθητές του στην εύρεση πρακτικής άσκησης και εργασίας στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας τις νέες δεξιότητές τους.
Για τις γυναίκες σε μια χώρα όπου σχεδόν όλα τα επαγγέλματα είναι απαγορευμένα, η ευκαιρία για εργασία στο διαδίκτυο είναι μια σανίδα σωτηρίας.
Οι πιο καταρτισμένες εντάσσονται στην ομάδα του στο Afghan Geeks, το οποίο προσφέρει επίσης υπηρεσίες ανάπτυξης ιστοσελίδων και δημιουργίας chatbot.
Τώρα έχει αρκετούς πελάτες, όπως είπε, από το Αφγανιστάν, τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη.
«Αυτοί οι πελάτες ήταν χαρούμενοι που συμβάλλουν σε έναν σημαντικό στόχο. Ο στόχος ήταν να υποστηρίξουμε τις γυναίκες…», είπε ο Τζαφάρι.
Αν και διδάσκει τις μαθήτριες του εδώ και επτά μήνες, ο Τζαφάρι δεν έχει δει ποτέ τα πρόσωπά τους.
Τους ρωτάει πώς είναι και πώς είναι η κατάσταση στο Αφγανιστάν, «αλλά δεν τους έχω ζητήσει ποτέ να ανοίξουν τις κάμερές τους ή να μοιραστούν το προφίλ τους, να μοιραστούν τη φωτογραφία τους».
«Δεν το έχω κάνει ποτέ. Δεν θέλω να το κάνω, γιατί σέβομαι τον πολιτισμό τους, την επιλογή τους», είπε.
© UNICEF/Mark Naftalin
Νεαρά κορίτσια μελετούν σε σχολείο στο Μαζάρ-ι-Σαρίφ, επαρχία Μπαλχ, Αφγανιστάν.
Διαδικτυακή ακαδημία
Με τους περιορισμούς της κυβέρνησης των Ταλιμπάν να περιορίζουν όλο και περισσότερο τις γυναίκες στα σπίτια τους, φτάνοντας μέχρι και στην επίσημη απαγόρευση της φωνής και της εμφάνισης των γυναικών σε δημόσιους χώρους, το διαδίκτυο έχει ανοίξει έναν νέο κόσμο δυνατοτήτων για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν.
Η Ζουχάλ, μια νεαρή Αφγανή γυναίκα της οποίας το όνειρο να πάει στο πανεπιστήμιο καταστράφηκε, συνεργάστηκε με έναν πανεπιστημιακό καθηγητή για να ιδρύσει μια διαδικτυακή ακαδημία για γυναίκες πριν από περίπου 18 μήνες.
Αυτό που ξεκίνησε ως μια ομάδα πέντε ατόμων έχει τώρα 150 καθηγητές και διοικητικό προσωπικό και περισσότερους από 4.000 μαθητές, είπε.
«Όλοι εργαζόμαστε εθελοντικά, χωρίς μισθό, χωρίς υποστήριξη», είπε η 20χρονη.
«Ο μόνος μας στόχος είναι να παρέχουμε δωρεάν εκπαίδευση στα κορίτσια και να ενισχύσουμε την έρευνα στο Αφγανιστάν».
Η ακαδημία, Vision Online University, προσφέρει τώρα μαθήματα σε μια σειρά θεμάτων, από ψυχολογία και ξένες γλώσσες έως σπουδές του Κορανίου, νοσηλευτική και δημόσια ομιλία, μεταξύ άλλων.
Όταν τέθηκε σε ισχύ η απαγόρευση της εκπαίδευσης, η Ζουχάλ είπε ότι «ήταν συντετριμμένη επειδή δεν υπήρχε τίποτα διαθέσιμο».
«Τότε σκέφτηκα ότι αυτή δεν είναι η λύση. Αν καταβληθώ, αυτό δεν θα βοηθήσει ούτε εμένα ούτε τις άλλας κορίτσια».
Αποφάσισε «ότι δεν πρέπει να τα παρατήσω. Πρέπει να κάνω κάτι για τα κορίτσια της χώρας μου».
Τώρα σπουδάζει επίσης πληροφορική σε ένα αμερικανικό διαδικτυακό πανεπιστήμιο, το University of the People.
«Είναι δύσκολο. Αλλά το κάνω γιατί έχω έναν στόχο», είπε.
«Και ο στόχος μου είναι να υποστηρίξω τα κορίτσια. Αν σταματήσω, περισσότερα από 4.000 ή 5.000 κορίτσια θα βυθιστούν ξανά στην θλίψη».
