Σε μήλον της Έριδος έχουν μετατραπεί οι πύραυλοι Τόμαχοκ, η απόκτηση των οποίων αποτελεί πλέον πρώτη προτεραιότητα της Ουκρανίας και αναμένεται να μονοπωλήσει την σημερινή συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολόντιμιρ Ζελένσκι.
Το αίτημα της Ουκρανίας για τους συγκεκριμένους, μακρού βεληνεκούς πυραύλους, αποτελεί πλέον κεντρικό θέμα στις διαπραγματεύσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ.
Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ εξετάζει το ενδεχόμενο να προμηθεύσει την Ουκρανία με πυραύλους μακράς εμβέλειας Tomahawk. Δήλωσε ότι αυτό θα αποτελούσε «ένα νέο βήμα επιθετικότητας» στον συνεχιζόμενο πόλεμο με τη Ρωσία. Όταν ρωτήθηκε σχετικά με αυτό στο Air Force One, ενώ ταξίδευε προς το Ισραήλ, ο Τραμπ απάντησε: «Θα δούμε… Ίσως το κάνω».
Οι Tomahawk, σύμβολο αμερικανικής ισχύος εδώ και δεκαετίες, δεν είναι απλώς ένα ακόμη όπλο: Είναι η ενσάρκωση της ικανότητας να πλήττονται στόχοι βαθιά, με ακρίβεια και χωρίς προειδοποίηση.
Οι τεχνικές δυνατότητες των Tomahawk
Ένας πύραυλος Tomahawk εκτοξεύεται από το καταδρομικό USS Cape St. George (CG 71).
Intelligence Specialist 1st Kenneth Moll/U.S. Navy via AP, File
Οι Tomahawk (BGM-109) είναι μακρού βεληνεκούς, υποηχητικοί πύραυλοι cruise που μπορούν να εκτοξευθούν από πλοία, υποβρύχια ή επίγειες πλατφόρμες. Οι σύγχρονες εκδόσεις Block IV και Block V διαθέτουν βεληνεκές από 1.200 έως 2.500 χιλιόμετρα, με δυνατότητα επαναπρογραμματισμού εν πτήσει, επιλογής νέου στόχου και «loiter» μέχρι να δοθεί εντολή πλήγματος.
«Ο Tomahawk παραμένει ένα από τα πιο ακριβή και προσαρμόσιμα όπλα μακράς εμβέλειας που έχουν σχεδιαστεί ποτέ», σημειώνει αναλυτής της Jane’s Defence Weekly.
Η πλοήγηση βασίζεται σε συνδυασμό συστημάτων GPS, INS, TERCOM και οπτικής καθοδήγησης DSMAC, προσφέροντας ακρίβεια μέτρων. Με πολεμική κεφαλή βάρους περίπου 204 – 453 κιλών (450–1.000 λιβρών), οι Tomahawk μπορούν να πλήξουν υποδομές μεγάλης σημασίας χωρίς τη χρήση επανδρωμένων αεροσκαφών, μειώνοντας τον επιχειρησιακό κίνδυνο.
Το ουκρανικό αίτημα και η στρατηγική του βάση
Από το 2023 και έπειτα, η ουκρανική ηγεσία έχει επανειλημμένα ζητήσει την πρόσβαση σε όπλα μεγάλης εμβέλειας. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι:
«Η Ουκρανία θα χρησιμοποιήσει μακρού βεληνεκούς όπλα αποκλειστικά για στρατιωτικούς στόχους, με στόχο να σταματήσει τη ρωσική επιθετικότητα»
(δήλωση κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Ουάσινγκτον, Σεπτέμβριος 2024).
Η ουσία του αιτήματος είναι σαφής: Η Ουκρανία χρειάζεται μέσα για να χτυπά βαθιά στο ρωσικό έδαφος — αποθήκες καυσίμων, κόμβους μεταφορών, κέντρα διοίκησης — τα οποία βρίσκονται εκτός του βεληνεκούς των όπλων που ήδη διαθέτει, όπως τα Storm Shadow ή τα ATACMS.
Οι αμερικανικές τοποθετήσεις και οι αντιδράσεις της Μόσχας
Σύμφωνα με πηγές του αμερικανικού Πενταγώνου και του υπουργείου Εξωτερικών που επικαλούνται οι New York Times και το Politico, η αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει «σε προκαταρκτικό επίπεδο» την πιθανότητα παροχής περιορισμένου αριθμού Tomahawk στην Ουκρανία — υπό αυστηρούς όρους χρήσης και παρακολούθησης.
«Η απόφαση δεν θα είναι τεχνική· θα είναι πολιτική», σχολίασε ανώτερος αξιωματούχος του Πενταγώνου υπό καθεστώς ανωνυμίας.
Η Ρωσία, μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών, αντέδρασε προειδοποιώντας για «σοβαρές συνέπειες και αναθεώρηση της στάσης της έναντι του ΝΑΤΟ».
Η εκπρόσωπος Μαρία Ζαχάροβα χαρακτήρισε το ενδεχόμενο «επικίνδυνη κλιμάκωση που θα επηρεάσει την ασφάλεια ολόκληρης της Ευρώπης».
Πώς οι Tomahawk θα άλλαζαν τα δεδομένα
Πύραυλος Τόμαχωκ
US Navy/Public Domain
1. Στρατηγικά πλήγματα σε βάθος: Οι Tomahawk θα έδιναν στην Ουκρανία τη δυνατότητα να πλήττει στρατηγικούς στόχους εκατοντάδες ή και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο — υποδομές ανεφοδιασμού, αποθήκες πυρομαχικών και κέντρα διοίκησης στο ρωσικό εσωτερικό.
«Ακόμη και δέκα Tomahawk μπορούν να προκαλέσουν δυσανάλογη ζημιά στο δίκτυο εφοδιασμού του αντιπάλου», εκτιμά ο απόστρατος αξιωματικός Ντέιβιντ Μάθιους, πρώην αναλυτής του U.S. Naval War College.
2. Αποτροπή και ψυχολογική πίεση: Η ύπαρξη τέτοιων πυραύλων θα ανάγκαζε τη Ρωσία να διασκορπίσει αποθέματα και να ενισχύσει την αεράμυνα σε βάθος, μειώνοντας την ευελιξία των επιχειρήσεών της.
«Η αποτροπή δεν είναι μόνο θέμα ισχύος, αλλά της αβεβαιότητας που προκαλείς στον αντίπαλο», σημειώνει ο αναλυτής του Atlantic Council Μάικλ Κόφμαν.
3. Εξάρτηση από πληροφοριακά δίκτυα: Όπως επισημαίνουν αναλυτές του Royal United Services Institute (RUSI), η αποτελεσματικότητα των Tomahawk εξαρτάται από τη συνεχή ροή πληροφοριών (ISR), δορυφορικής στοχοποίησης και συντονισμού με νατοϊκά συστήματα.
«Δεν είναι μαγικό όπλο, είναι ένα εργαλείο που χρειάζεται ολόκληρη δομή γύρω του», υπογραμμίζει ο ερευνητής Τζακ Γουότερς.
Κίνδυνοι και πολιτικές ισορροπίες
Η αποστολή Tomahawk δεν είναι απλή υπόθεση: Η Ουάσινγκτον θα πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη στήριξης του Κιέβου και στην αποφυγή άμεσης αντιπαράθεσης με τη Μόσχα.
«Κάθε πύραυλος αυτού του είδους μεταφέρει και πολιτικό μήνυμα, όχι μόνο εκρηκτικά», παρατηρεί διπλωματική πηγή στην Ουάσινγκτον.
Η Ρωσία έχει ήδη χαρακτηρίσει «κόκκινη γραμμή» την παράδοση πυραύλων με εμβέλεια άνω των 500 χιλιομέτρων, ενώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν ανησυχία για το ενδεχόμενο ρωσικών αντιποίνων σε νατοϊκές βάσεις. Παράλληλα, το κόστος και η εκπαίδευση στη χρήση τους αποτελούν πρόσθετους περιορισμούς.
Το όπλο που αλλάζει την εξίσωση
Για την Ουκρανία, οι Tomahawk δεν είναι απλώς ένα ακόμα όπλο στη φαρέτρα της· είναι το σύμβολο μιας μετατόπισης στρατηγικής — από την άμυνα στην επιλεκτική, μακράς εμβέλειας αποτροπή.
«Η ισορροπία στο πεδίο δεν αλλάζει μόνο με στρατούς· αλλάζει όταν αλλάζουν οι αποστάσεις», σχολιάζει Ουκρανός αναλυτής άμυνας στο Kyiv Independent.
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφασίσουν να προχωρήσουν, το Κίεβο θα αποκτήσει ένα μέσο που μπορεί να αλλάξει τους υπολογισμούς του Κρεμλίνου.
Αλλά, όπως συμβαίνει συχνά με την τεχνολογία πολέμου, η πραγματική δύναμη των Tomahawk δεν θα μετρηθεί μόνο σε χιλιόμετρα ή κιλά εκρηκτικών, αλλά στην πολιτική βούληση να χρησιμοποιηθούν — και στις ισορροπίες που θα διαμορφωθούν γύρω από αυτή τη χρήση.
