Η σπίθα άναψε όταν ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα «ξεκινήσουν άμεσα» τις δοκιμές των πυρηνικών τους όπλων. Η κίνηση του Αμερικανού προέδρου ήρθε λίγο μετά την ανακοίνωση του Βλαντίμιρ Πούτιν ότι η Ρωσία δοκίμασε με επιτυχία τον πυρηνοκίνητο πύραυλο Burevestnik – ένα όπλο που ο ίδιος περιέγραψε ως «χωρίς όρια». Το μήνυμα του Κρεμλίνου ήταν σαφές: η Μόσχα δεν πρόκειται να υποχωρήσει απέναντι στη Δύση.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ
(AP Photo/Alex Brandon)
Πρώτη δοκιμαστική εκτόξευση βαλλιστικού πυραύλου από ΗΠΑ
Οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις προχώρησαν σήμερα (05/11) σε δοκιμαστική εκτόξευση διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου (ICBM).
Ο πύραυλος Minuteman III εκτοξεύτηκε από τη βάση Βάντερμπεργκ στην Καλιφόρνια και αφού διένυσε απόσταση 6.760 χιλιομέτρων, κατέπεσε σε προκαθορισμένη τοποθεσία κοντά στις νήσους Μάρσαλ, σύμφωνα με την ενημέρωση από την Πολιτική Αεροπορία των ΗΠΑ.
Ο Minuteman III, ο οποίος είναι ικανός να φέρει πυρηνική κεφαλή, θεωρείται “κλειδί” για το στρατηγικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ. Έχει βεληνεκές σχεδόν 10.000 χιλιομέτρων και μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα περίπου 24.000 χλμ/ώρα.
Διεθνείς ανησυχίες
Αν και η αμερικανική κυβέρνηση διευκρίνισε ότι οι δοκιμές δεν περιλαμβάνουν πυρηνικές εκρήξεις αλλά ελέγχους συστημάτων, η δήλωση του Τραμπ προκάλεσε διεθνείς ανησυχίες. Η Ρωσία, από την πλευρά της, δείχνει διατεθειμένη να προχωρήσει ακόμη πιο μακριά, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο πραγματικών εκρήξεων.
Η εξέλιξη αυτή αναζωπυρώνει τους φόβους για ένα νέο κύμα πυρηνικών εξοπλισμών. Από το 1992, καμία από τις δύο υπερδυνάμεις δεν έχει πραγματοποιήσει επίσημη πυρηνική δοκιμή, ενώ η Συνθήκη για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT) παραμένει σε εκκρεμότητα χωρίς πλήρη επικύρωση από ΗΠΑ και Ρωσία.
Η ανατροπή αυτού του άτυπου μορατόριουμ θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών, με απρόβλεπτες συνέπειες για την παγκόσμια ασφάλεια.
Τι λένε οι αναλυτές
Αναλυτές εκτιμούν ότι οι δύο ηγέτες επιχειρούν περισσότερο μια επίδειξη δύναμης παρά μια επιστροφή σε εκρηκτικές δοκιμές.
Ωστόσο, το μήνυμα είναι σαφές: η εποχή της πυρηνικής αποτροπής επιστρέφει στο προσκήνιο, αυτή τη φορά σε έναν κόσμο περισσότερο ασταθή και απρόβλεπτο από ποτέ.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν
Maxim Shipenkov/ AP
Η απάντηση Πούτιν σε Τραμπ για τις πυρηνικές δοκιμές
Ο Ρώσος πρόεδρος συζήτησε στο Συμβούλιο Ασφαλείας της Ρωσίας, όσα ανέφερε ο Τραμπ για τις πυρηνικές δοκιμές, χαρακτηρίζοντας το ζήτημα εξαιρετικά σοβαρό, και στη συνέχεια, έδωσε εντολή να ξεκινήσει η προετοιμασία για δοκιμές πυρηνικών όπλων.
Τόνισε, πάντως, πως η Ρωσία δεν έχει σχέδια να αποσυρθεί από τη Συνθήκη Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών, αλλά προειδοποίησε για την ανάγκη αντίδρασης σε περίπτωση που παραβιαστεί η συνθήκη.
Ο Ρώσος πρόεδρος ξεκαθάρισε πως η χώρα του παραμένει πιστή στη Συνθήκη και δεν έχει καμία πρόθεση να αποσυρθεί από αυτήν. Ωστόσο, επεσήμανε ότι αν οι χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη αποφασίσουν να πραγματοποιήσουν πυρηνικές δοκιμές, η Ρωσία θα αναγκαστεί να λάβει τα κατάλληλα μέτρα.
Ακόμη, ο Πούτιν έδωσε εντολή στο Υπουργείο Εξωτερικών, στο Υπουργείο Άμυνας, στις υπηρεσίες πληροφοριών και στις πολιτικές υπηρεσίες να ξεκινήσουν προετοιμασία για δοκιμές πυρηνικών όπλων.
«Δίνω εντολή στο Υπουργείο Εξωτερικών, στο Υπουργείο Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στις ειδικές υπηρεσίες και στις αρμόδιες πολιτικές υπηρεσίες να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να συγκεντρώσουν πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με το θέμα αυτό, να τις αναλύσουν σε επίπεδο Συμβουλίου Ασφαλείας και να υποβάλουν συντονισμένες προτάσεις σχετικά με την πιθανή έναρξη εργασιών για την προετοιμασία δοκιμών πυρηνικών όπλων», είπε χαρακτηριστικά.
Σχετικά με την συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT)
Η Συνθήκη για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες του διεθνούς καθεστώτος μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Υιοθετήθηκε το 1996 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και απαγορεύει κάθε πυρηνική έκρηξη — είτε για στρατιωτικούς είτε για ειρηνικούς σκοπούς.
Αν και έχει υπογραφεί από 187 κράτη, η Συνθήκη δεν έχει ακόμη τεθεί πλήρως σε ισχύ, καθώς ορισμένες κρίσιμες χώρες, μεταξύ των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Κίνα, δεν την έχουν επικυρώσει. Παρ’ όλα αυτά, το «μορατόριουμ» που εφαρμόστηκε έκτοτε οδήγησε σε μια ιστορικά μακρά περίοδο χωρίς επίσημες πυρηνικές δοκιμές.
Η πρακτική αξία της CTBT στηρίζεται στο εκτεταμένο δίκτυο παρακολούθησης του Οργανισμού CTBTO, που ανιχνεύει σεισμικά, ακουστικά και ραδιολογικά ίχνη πιθανών δοκιμών οπουδήποτε στον κόσμο. Ωστόσο, η πρόσφατη αναζωπύρωση της πυρηνικής ρητορικής από ΗΠΑ και Ρωσία απειλεί να διαβρώσει αυτό το καθεστώς αυτοσυγκράτησης. Εάν κάποια από τις δύο υπερδυνάμεις προχωρήσει σε επίσημη πυρηνική έκρηξη, η Συνθήκη θα χάσει μεγάλο μέρος της αποτρεπτικής της ισχύος και θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα εποχή πυρηνικών δοκιμών από κράτη που μέχρι σήμερα τηρούν στάση αναμονής.
Πυρηνική δοκιμή
US Energy Department
Οι πυρηνικές δυνατότητες ΗΠΑ και Ρωσίας
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία παραμένουν οι δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις στον πλανήτη, κατέχοντας από κοινού πάνω από το 90% του παγκόσμιου πυρηνικού οπλοστασίου.
Σύμφωνα με διεθνείς εκτιμήσεις, οι ΗΠΑ διαθέτουν περίπου 5.000 πυρηνικές κεφαλές, εκ των οποίων περισσότερες από 1.700 είναι άμεσα αναπτυγμένες σε διηπειρωτικούς πυραύλους, υποβρύχια και στρατηγικά βομβαρδιστικά. Το πυρηνικό τους δόγμα βασίζεται στην «ευέλικτη αποτροπή» και στη διατήρηση ενός τριπλού συστήματος εκτόξευσης – αέρα, ξηράς και θαλάσσης.
Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, διαθέτει ελαφρώς μεγαλύτερο αριθμό κεφαλών, υπολογιζόμενο σε περίπου 5.500, με ένα εξαιρετικά εκσυγχρονισμένο οπλοστάσιο που περιλαμβάνει διηπειρωτικούς πυραύλους Sarmat, το υποβρύχιο drone Poseidon και τον πυρηνοκίνητο πύραυλο Burevestnik.
Η Μόσχα επενδύει έντονα σε νέα στρατηγικά συστήματα που, όπως υποστηρίζει, παρακάμπτουν τα δυτικά αμυντικά δίκτυα. Παρά τις δηλώσεις περί «ισορροπίας τρόμου», η τεχνολογική εξέλιξη των δύο χωρών δείχνει πως η πυρηνική αποτροπή παραμένει ο πυρήνας της εθνικής τους ασφάλειας και ίσως το ισχυρότερο χαρτί τους στο σημερινό γεωπολιτικό πόκερ.
