Φόρτωση Text-to-Speech…
Με θητεία στο πρώτο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Ντόναλντ Τραμπ, ο Ρίτσαρντ Γκόλντμπεργκ ανήκει στην ολιγομελή ομάδα ειδικών που, αμέσως μετά τη δεύτερη ορκωμοσία, κλήθηκαν από τον Λευκό Οίκο να στήσουν το –σήμερα πανίσχυρο– Συμβούλιο Ενεργειακής Κυριαρχίας. Eχοντας πλέον επιστρέψει στη δεξαμενή σκέψης Foundation for Defense of Democracies (FDD), όπου ηγείται του νεοσύστατου Τμήματος Ενέργειας, ο Γκόλντμπεργκ είναι από τους λίγους στην Ουάσιγκτον που γνωρίζουν τόσο καλά το όραμα του Λευκού Οίκου για την ενεργειακή κυριαρχία, τη στρατηγική βάσει της οποίας αυτό θα επιτευχθεί και τη γεωπολιτική σημασία της περιοχής μας.
Μιλάει αποκλειστικά στην «Καθημερινή» για τον ρόλο της Ελλάδας, για την ανάγκη συνεργασίας όλων των χωρών της περιοχής πέρα από τις αντιπαλότητες του παρελθόντος, για το καλώδιο –το οποίο, όπως λέει, πρέπει να προχωρήσει τάχιστα– και για τα μεγάλα ενεργειακά έργα στα οποία πρωταγωνιστούν αμερικανικοί κολοσσοί.
– Συμμετείχατε στην ολιγομελή ομάδα που κλήθηκε από τον Λευκό Οίκο να «στήσει» το Συμβούλιο Ενεργειακής Κυριαρχίας, αμέσως μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ. Πώς εντάσσεται η Ανατολική Μεσόγειος στο ευρύτερο όραμα του Συμβουλίου;
– Ως γεωγραφική περιοχή είναι πολύ σημαντική για την ατζέντα μας περί ενεργειακής κυριαρχίας. Λειτουργεί ως σταυροδρόμι που συνδέει τις Ηνωμένες Πολιτείες με την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και ενδεχομένως τον Ινδο-Ειρηνικό. Εχει λοιπόν έντονα στρατηγικά χαρακτηριστικά για την εξαγωγή αμερικανικής ενέργειας και κυρίως LNG. Αλλά όχι μόνον. Η περιοχή διαθέτει και δικούς της πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι οποίοι βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης και από αμερικανικές ενεργειακές εταιρείες.
Υπάρχουν σημαντικές προοπτικές για την επέκταση των υποδομών από αμερικανικές εταιρείες, κάτι που με τη σειρά του θα δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες να συνδεθούν οι Ευρωπαίοι και οι σύμμαχοί μας στη Μέση Ανατολή και στον Ινδο-Ειρηνικό με την αμερικανική ενεργειακή αλυσίδα. Αυτός είναι και ο ευρύτερος στόχος της αμερικανικής ενεργειακής κυριαρχίας.
– Η Ελλάδα βρίσκεται στο σταυροδρόμι αυτού που περιγράψατε ως αναδυόμενο διάδρομο ενεργειακής κυριαρχίας. Πώς βλέπετε τον ρόλο της;
– Η Ελλάδα, λόγω γεωγραφικής θέσεως, έχει τη μοναδική ικανότητα να λαμβάνει αμερικανικές ενεργειακές εξαγωγές και να δημιουργήσει ένα διάδρομο από Νότο προς Βορράν μέσω του οποίου θα μεταφέρεται αμερικανικό LNG απευθείας στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη σε μεγάλες ποσότητες. Αυτό βοηθάει στην αποσύνδεση της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης –και της Δυτικής Ευρώπης για την ακρίβεια– από το ρωσικό αέριο πολύ πιο γρήγορα.
Ταυτόχρονα, μπορούμε να δημιουργήσουμε συμπληρωματικούς διαδρόμους από την Ανατολή προς τη Δύση –και αντιστρόφως– μέσω Κύπρου και Ισραήλ προς τη Μέση Ανατολή για να ολοκληρωθεί ο Διάδρομος Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης. Φυσικά, αυτό που χρειαζόμαστε είναι κάτι περισσότερο από τη σωστή γεωγραφική θέση. Χρειαζόμαστε έναν πρόθυμο και αξιόπιστο εταίρο. Και στην Ελλάδα τα έχουμε βρει και τα δύο. Την κατάλληλη γεωγραφική θέση και έναν αξιόπιστο σύμμαχο που θέλει να συμμετάσχει σε αυτή τη στρατηγική, για το αμοιβαίο όφελος των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης.
– Μιλάτε συνεχώς για μεγαλύτερες ποσότητες LNG. Θα πρέπει να περιμένουμε αμερικανικές επενδύσεις ή στήριξη από το DFC (Αναπτυξιακή Τράπεζα) ή χρήση άλλων εργαλείων για να γίνει η αναγκαία επέκταση των ήδη υπαρχουσών υποδομών;
– Είναι πιθανό. Ολα θα εξαρτηθούν από τα έργα και τις συγκεκριμένες απαιτήσεις που δημιουργούνται, καθώς οι αμερικανικές εταιρείες επιδιώκουν να αναβαθμίσουν τις υποδομές. Στο μέτρο που απαιτείται χρηματοδότηση –είτε από την Export-Import Bank είτε από το DFC– όλα αυτά τα εργαλεία είναι διαθέσιμα, εφόσον οι ιδιωτικές εταιρείες τα χρειαστούν.
Η Τουρκία – Στην πραγματικότητα, χάρη στην ηγεσία των ΗΠΑ, η Τουρκία ήδη ωφελείται από την επανεκκίνηση του αγωγού Ιράκ – Τουρκίας. Ο Ερντογάν θα έπρεπε να λέει «ευχαριστώ».
– Αναφερθήκατε στους πόρους που διαθέτει η περιοχή και στην εξερεύνηση των οποίων δραστηριοποιούνται αμερικανικοί κολοσσοί όπως η Chevron. Νομίζετε ότι όλα αυτά τα έργα μπορούν να προχωρήσουν κανονικά παρά τις υφιστάμενες περιφερειακές εντάσεις;
– Νομίζω πως ναι, γιατί αυτό είναι προς το αμοιβαίο συμφέρον όλων. Πιστεύω ότι αφήνουμε πίσω μας την εποχή των μηδενικών αθροισμάτων, κατά την οποία κάτι που θεωρείται ότι ζημιώνει την Τουρκία προκαλεί την αντίδρασή της ή κάτι που θεωρείται ότι ζημιώνει την Ελλάδα ή την Κύπρο προκαλεί τις δικές τους αντιδράσεις. Οταν βλέπουμε τη μεγαλύτερη εικόνα, αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχει τεράστια ζήτηση, τεράστιος αριθμός υποδομών προς ανάπτυξη και τεράστιοι όγκοι αγαθών που θα διακινούνται μέσα από τα εδάφη και τα ύδατα όλων. Δεδομένου ότι όλες αυτές οι χώρες είναι σύμμαχοι ή εταίροι των ΗΠΑ, η παλιά ρήση «ένα μεγάλο κύμα παρασύρει όλα τα πλοία» ισχύει εδώ πλήρως.
Αυτή είναι η κατεύθυνση της αμερικανικής κυβέρνησης και αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουμε σε όλα τα μέρη. Δεν θέλουμε κανένα μέρος να παρέμβει σε αυτήν την αμοιβαία επωφελή επέκταση των ενεργειακών υποδομών. Στην πραγματικότητα, χάρη στην ηγεσία των ΗΠΑ, η Τουρκία ήδη ωφελείται από την επανεκκίνηση του αγωγού Ιράκ – Τουρκίας. Ο Ερντογάν θα έπρεπε να λέει «ευχαριστώ». Δεν υπάρχει λόγος η Τουρκία να παρέμβει περαιτέρω στην ανάπτυξη ενεργειακών υποδομών που συνδέουν την Ινδία, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη μέσω της Ανατολικής Μεσογείου.
Μια τέτοια παρεμβατικότητα δεν θα ωφελούσε ούτε την Τουρκία, ούτε τις Ηνωμένες Πολιτείες, ούτε τους εταίρους μας στην Ανατολική Μεσόγειο. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε τώρα σε ένα σημείο όπου πρέπει να προσεγγίσουμε τα πάντα μέσω συνεργασίας, επικεντρωμένοι στα συγκριτικά πλεονεκτήματα και λιγότερο στα γεωπολιτικά παιχνίδια μηδενικού αθροίσματος.
– Αρα, υποθέτω ότι συμφωνείτε με την πρόταση του Ελληνα πρωθυπουργού για ένα πενταμερές σχήμα που θα συζητήσει μια σειρά ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένων, όπως είπατε, των –σε σημεία– αλληλεπικαλυπτόμενων θαλασσίων ζωνών;
– Νομίζω ότι λείπει μία σημαντική χώρα από αυτό. Το Ισραήλ. Και θα θέλαμε να βεβαιωθούμε ότι δεν θα το παραλείψουμε από αυτήν την εξίσωση. Το Ισραήλ είναι ήδη βασικός παίκτης στην περιοχή στον τομέα του φυσικού αερίου, με προοπτικές επέκτασης για να εξυπηρετήσει τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Eχει επίσης την ευκαιρία να δημιουργήσει αγωγούς προς τη Σαουδική Αραβία για εξαγωγές φυσικού αερίου στη δυτική ακτή, κάτι που θα ήταν ωφέλιμο για την Τζέντα, ενώ ταυτόχρονα θα λειτουργούσε ως σημείο πρόσβασης για πιθανή εξαγωγή πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία μέσω της Μεσογείου.
Και έτσι, καθώς βλέπουμε ότι οι ενεργειακές υποδομές και το μέλλον του Ισραήλ είναι σημαντικά για την περιοχή, η μη συμπερίληψή του σε ένα τέτοιο φόρουμ δεν έχει νόημα για μένα. Γι’ αυτό άλλωστε υπάρχει το 3+1, ένα σχήμα που θα μπορούσε να διευρυνθεί. Hδη είδαμε τον Μόντι να επισκέπτεται την Κύπρο και να μιλάει για την αναβάθμιση των υποδομών εκεί και για τον IMEC. Αν δούμε εξομάλυνση σχέσεων Σαουδικής Αραβίας – Ισραήλ, θα έβλεπα τους Σαουδάραβες να παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αυτό το φόρουμ μαζί με τους Εμιρατινούς. Και αν θέλουμε να προσθέσουμε την Τουρκία, αν θέλουμε να προσθέσουμε τη Λιβύη, αυτό μου ακούγεται λογικό καθώς μιλάμε για βασικούς παίκτες όσον αφορά την ενέργεια.
Μπορούμε ακόμη να προσθέσουμε το Ιράκ κάποια στιγμή, δεδομένης της συνδεσιμότητας της βόρειας περιοχής του Ιράκ με την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο. Ολα αυτά συνδέονται με την ατζέντα εξομάλυνσης και ολοκλήρωσης που προωθεί η κυβέρνηση Τραμπ. Είναι καλή ιδέα να έχουμε τη Λιβύη και την Τουρκία στο τραπέζι; Ναι, είναι καλή ιδέα. Δεν πρέπει όμως να γίνεται εις βάρος του Ισραήλ ή της ευρύτερης περιφερειακής ολοκλήρωσης.
– Oσον αφορά στη Λιβύη, θα δούμε αμερικανικές εταιρείες να αναλαμβάνουν ενεργειακά έργα εκεί; Παρατηρείται αυξημένη δραστηριότητα επαφών και επισκέψεων με τον αμερικανικό παράγοντα.
– Πιστεύω ότι αν μπορέσει να υπάρξει σταθερότητα και προχωρήσει η ενοποίηση στη Λιβύη, η χώρα μπορεί να γίνει αξιόπιστος εταίρος, όχι μόνον από την άποψη της ενέργειας, αλλά στρατηγικά για τις ΗΠΑ. Πιστεύω επίσης ότι κάποια στιγμή η Λιβύη θα μπορούσε να συμμετάσχει στη δυναμική εξομάλυνσης με το Ισραήλ και να αποτελέσει βασικό παίκτη σε αυτή τη μελλοντική περιφερειακή ολοκλήρωση. Το ερώτημα είναι, μπορεί να συμβεί αυτό; Υπάρχουν άλλα συμφέροντα που προσπαθούν να σταματήσουν αυτή τη δυναμική και να διατηρήσουν τη σύγκρουση μεταξύ Ανατολής και Δύσης, και νομίζω ότι οι Ρώσοι είναι καθοριστικοί στη διατήρηση αυτής της αστάθειας.
Το καλώδιο – Δεν θα πρέπει να αφήσουμε το ενδεχόμενο μιας τουρκικής παρέμβασης να αποτελέσει δικαιολογία για να μην ξεκινήσει το έργο, γιατί πιστεύω ότι είναι πραγματικά σημαντικό.
Πρέπει να αντισταθούμε σε αυτό. Είναι σημαντικό για τις ΗΠΑ να βρίσκονται στο τραπέζι, να κρατούν τους Λίβυους κοντά, να απομακρύνουν τους Ρώσους από οποιαδήποτε νέα σφαίρα επιρροής και να βοηθήσουν τη Λιβύη να μετακινηθεί σε μια σύγχρονη, ολοκληρωμένη οικονομική και ενεργειακή υποδομή συνδεδεμένη με την υπόλοιπη περιοχή. Αν μπορέσουμε να το επιτύχουμε, πιστεύω ότι υπάρχει ρόλος για τη Λιβύη στο τραπέζι. Πρέπει να μιλάμε μαζί τους, να τους κρατάμε κοντά και να μην τους αφήνουμε να πέφτουν στην παγίδα των Ρώσων.
– Oταν περιγράφετε αυτόν τον τεράστιο διάδρομο από Ανατολή προς Δύση, ουσιαστικά δηλαδή τον IMEC, δεν μιλάτε μόνο για ενέργεια, αλλά και για ηλεκτρισμό. Το είπε και ο Μόντι από την Κύπρο. Βλέπουμε όμως το έργο του καλωδίου (GSI) να μην προχωράει λόγω της Τουρκίας. Πώς μπορούν οι ΗΠΑ να βοηθήσουν να ξεμπλοκαριστεί;
– Πιστεύω ότι το έργο αυτό θα πρέπει να είναι υψηλή προτεραιότητα για τις ΗΠΑ. Πρέπει να γίνει σαφές στους Τούρκους ότι τους παρέχουμε ήδη οφέλη σε πολλούς τομείς και ότι αυτό δεν είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Η δυνατότητα σύνδεσης του δικτύου από την Ευρώπη μέσω της Μέσης Ανατολής και η δυνατότητα διακίνησης ηλεκτρικής ενέργειας μπρος-πίσω θα φέρουν αλλαγή στο παιχνίδι και είναι μέρος αυτής της περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης για την οποία μιλάμε. Κατά καιρούς ανησυχούσα ότι οι Κύπριοι ήταν διστακτικοί να διαθέσουν κεφάλαια για το έργο και ότι μερικές φορές μεταθέταμε την ευθύνη στους Τούρκους, αντί να κάνουμε και εμείς κάτι.
Οπότε θα έλεγα ας προχωρήσουμε. Ας ξεκινήσουν τη διαδικασία η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ, με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Και αν οι Τούρκοι προχωρήσουν και πράγματι τους δούμε να προσπαθούν να σταματήσουν κάτι, μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε τότε. Αλλά δεν θα πρέπει να αφήσουμε το ενδεχόμενο μιας τουρκικής παρέμβασης να αποτελέσει δικαιολογία για να μην ξεκινήσει το έργο, γιατί πιστεύω ότι είναι πραγματικά σημαντικό.
