Ένας ηγέτης κράτους που τιμά τη μνήμη εγκληματιών πολέμου, που εγείρει ξαφνικά εδαφικές διεκδικήσεις και ζητά ριζικές αλλαγές στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων σίγουρα θα έφερνε μπελάδες. Στην Ιαπωνία όμως είναι πολύ πιθανό να κάτσει στον πρωθυπουργικό θώκο μια τέτοια προσωπικότητα και μάλιστα θα είναι η πρώτη γυναίκα, κάτι που δεν σημαίνει στοιχείο προόδου.
Η 64χρονη Σαναέ Τακαΐτσι προβάλλεται ως το πιθανότερο να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, ενόψει της ψηφοφορίας για την ηγεσία του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (LDP), με τον νικητή να είναι πιθανότατα ο επόμενος πρωθυπουργός. Όποιος επικρατήσει το Σάββατο θα αναλάβει ένα κόμμα που κυβερνά σχεδόν συνεχώς την Ιαπωνία τα τελευταία 70 χρόνια που όμως έχει χάσει τη πλειοψηφία του και στις δύο Βουλές.
Παγκοσμίως, η Ιαπωνία βρίσκεται στα αζήτητα στον Δείκτη Παγκόσμιου Χάσματος των Φύλων καθίμενη στην ανησυχητική 118η θέση από 148, τελευταία μεταξύ των χωρών της G-7. Αυτή η ανισότητα οφείλεται κυρίως στη σοβαρή πολιτική υποεκπροσώπηση των γυναικών.
Φαινομενικά η εκλογή της Τακαΐτσι προσφέρει μια ισχυρή επίδειξη προόδου και ορατότητας των φύλων στη διεθνή σκηνή.
Ωστόσο, σύμφωνα με το έγκριτο αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy, η ουσία της πολιτικής της είναι μια άκαμπτη υπερσυντηρητική ιδεολογία διαμορφωμένη από τον μέντορά της, τον πρώην πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε.
«Η πρωθυπουργία της δεν θα είναι τόσο μια προοδευτική τομή όσο μια κρίσιμη δοκιμασία του αν μια γυναίκα μπορεί να κατακτήσει πραγματική εξουσία στην Ιαπωνία μόνο επιδεικνύοντας «υπερ-αφοσίωση» στις βαθύτερες, πιο παραδοσιακές ορμές του LDP».
Ο πυρήνας του «παράδοξου Τακαΐτσι», εξηγεί το περιοδικό, έγκειται στη θεμελιώδη αντίφαση ανάμεσα στην πολιτική άνοδό της ως γυναίκας και στη σθεναρή αντίθεσή της σε νομικές αλλαγές που θα ωφελούσαν απτά την ισότητα και την αυτονομία των γυναικών στην Ιαπωνία.
Η Τακαΐτσι είναι ένθερμη υπερασπίστρια του ανδρικού μονοπωλίου στη διαδοχή και κορυφαία αντίπαλος των νομικών αλλαγών που θα επέτρεπαν στα έγγαμα ζευγάρια την επιλογή να διατηρούν ξεχωριστά επώνυμα.
Αυτή η ιδεολογική προσήλωση φέρνει την Ιαπωνία και την κυβέρνηση της Τακαΐτσι σε άμεση, ευθεία σύγκρουση με διεθνείς δεσμεύσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Επικίνδυνη εθνικίστρια
Ωστόσο, το αμερικανικό περιοδικό υπογραμμίζει ότι τα βασικά δόγματα του εθνικισμού της Τακαΐτσι -συνταγματική αναθεώρηση, στιβαρά αμυντικά προγράμματα και ιστορικός αναθεωρητισμός- πιθανότατα θα φέρουν και άμεσες διπλωματικές τριβές.
Ευρέως θεωρείται υπερεθνικιστική μορφή και «θηλυκός Άμπε» τόσο έναντι της Κίνας όσο και έναντι της Νότιας Κορέας.
Οι τακτικές επισκέψεις της στο αμφιλεγόμενο Ιερό Γιασουκούνι είναι ιδιαιτέρως προκλητικές. Το ιερό τιμά πάνω από 2,4 εκατομμύρια νεκρούς της Ιαπωνίας, συμπεριλαμβανομένων καταδικασθέντων για εγκλήματα πολέμου στον Β’ ΠΠ. Τέτοιες ενέργειες ερμηνεύονται από το Πεκίνο και τη Σεούλ ως επίσημη αποδοχή ιστορικού αναθεωρητισμού, υπονομεύοντας τις μεταπολεμικές διευθετήσεις.
Όταν ρωτήθηκε πρόσφατα στο Fuji TV αν θα επισκεπτόταν το ιερό ως πρωθυπουργός, η Τακαΐτσι απέφυγε ρητή δέσμευση, λέγοντας ότι οι ποινές των εγκληματιών πολέμου «εκτελέστηκαν» και «δεν είναι πλέον εγκληματίες» και ότι «εξακολουθώ να θέλω να ενώσω τα χέρια μου στην προσευχή… όπου κι αν βρίσκομαι».
Οι δηλώσεις της, σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό, ερμηνεύονται ευρέως ως έμφαση στην πρόθεσή της να αποτίει σεβασμό στους πεσόντες, αποφεύγοντας στρατηγικά μια διπλωματική πυριτιδαποθήκη. «Μια κυβέρνηση Τακαΐτσι πιθανότατα θα σηματοδοτούσε ότι η Ιαπωνία ηγείται από μια μορφή που προκρίνει την εθνικιστική μνήμη έναντι της περιφερειακής συμφιλίωσης» υπογραμμίζεται στο Foreign Policy.
Επιπλέον, η πρόσφατη ρητορική της για τα αμφισβητούμενα νησιά Ντοκντό/Τακεσίμα, συμπεριλαμβανομένων δημόσιων διεκδικήσεων κυριαρχίας και προώθησης υπουργικής παρουσίας στις αμφιλεγόμενες εκδηλώσεις «Ημέρας Τακεσίμα», έχει οξύνει τα αισθήματα στη Νότια Κορέα και θα προκαλούσε άμεση, οξεία διπλωματική σύγκρουση με τη Σεούλ αν μετουσιωθεί σε πράξη όταν εκλεγεί.
Απειλητική έναντι Κίνας
Πέρα από τη συγκεκριμένη νησιωτική διαφορά, η επιθετική εξωτερική πολιτική της Τακαΐτσι -καθοδηγούμενη από την ευθυγράμμισή της με τη ρήση του Άμπε ότι «μια κρίση στην Ταϊβάν είναι κρίση για την Ιαπωνία»- ήδη εκλαμβάνεται από το Πεκίνο ως σκόπιμα προκλητική και ως άμεση απειλή για τη σταθερότητα.
Η Κίνα θεωρεί αυτή τη στάση ως ευθεία προσβολή του πυρήνα των συμφερόντων της περί εδαφικής ακεραιότητας και ως πολιτικό σήμα ότι η Ιαπωνία εγκαταλείπει τον μεταπολεμικό πασιφισμό για να αυτοπροβληθεί επιθετικά σε ένα περιφερειακό σημείο ανάφλεξης. Ωστόσο, η εξωτερική και αμυντική ατζέντα της Τακαΐτσι πιθανότατα θα περιοριστεί από την τρέχουσα κυβέρνηση μειοψηφίας του LDP και τη συμμαχία της με το «ειρηνιστικό» κόμμα Κομέιτο.
Υπερσυντηρητική οργάνωση Νιπόν Καϊγκί
Τέλος το αμερικανικό περιοδικό δεν παραλείπε να σημειώσει ότι υπερσυντηρητικός πυρήνας του LDP επηρεάζεται έντονα από την ισχυρή υπερεθνικιστική ομάδα πίεσης Νιπόν Καϊγκί (Διάσκεψη της Ιαπωνίας), η οποία σε μεγάλο βαθμό περνούσε απαρατήρητη από τα κυρίαρχα μέσα μέχρι την αυξημένη της προβολή στα μέσα της δεκαετίας του 2010.
Η οργάνωση αυτή έχει εκφράσει την υποστήριξη της στην αναβίωση της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας και την αλλαγή του Συντάγματος, και προώθησε τον ιαπωνικό εθνικισμό.
Προωθεί επιθετικά μια συνολική, αναθεωρητική ατζέντα που περιλαμβάνει την αποκατάσταση των παραδοσιακών οικογενειακών αξιών, την «κανονικοποίηση» ιστορικού αναθεωρητισμού -επιδιώκοντας να υμνήσει την ιαπωνική «απελευθέρωση» της Ανατολικής Ασίας στον πόλεμο και να τιμήσει τον αυτοκράτορα όπως πριν τον πόλεμο- και τη συνταγματική αναθεώρηση του Άρθρου 9 για την ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων.
Οι παλιές και τωρινές θέσεις της Τακαΐτσι -όπως η προώθηση της στρατηγικής ενίσχυσης της «διπλωματίας της ιστορίας» για την αντίκρουση ξένων αφηγήσεων περί «γυναικών παρηγοριάς» και καταναγκαστικής εργασίας στον πόλεμο, η αντίθεσή της στα διπλά επώνυμα και οι τακτικές επισκέψεις της στο Ιερό Γιασουκούνι- λειτουργούν ως δοκιμασίες πίστης στη σφαίρα επιρροής της οργάνωσης, σύμφωνα με το περιοδικό.
Η σκληροπυρηνική ιδεολογική της δέσμευση πιθανόν εκτείνεται καίρια και στη στάση της Ιαπωνίας για την ασφάλεια. Υπήρξε κορυφαία υποστηρίκτρια σημαντικών αυξήσεων στις στρατιωτικές δαπάνες στην προηγούμενη προσπάθειά της για την ηγεσία το 2021. Αυτή τη φορά υποστηρίζει την ενίσχυση της εθνικής άμυνας και την τροποποίηση του συντάγματος ώστε να νομιμοποιηθούν πλήρως οι Δυνάμεις Αυτοάμυνας.
Οι θέσεις αυτές, καταλήγει το περιοδικό, ευθυγραμμίζονται στενά με το «Δόγμα Άμπε» και αναπόφευκτα προβάλλουν διεθνώς μια ισχυρή, επιθετική, «ανδρική» εικόνα του ιαπωνικού κράτους, εστιάζοντας στην ενίσχυση της άμυνας.
