Το πλήρες σχέδιο των ΗΠΑ για την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, καθώς και τις διαφωνίες των Ευρωπαίων αποκαλύπτει το πρακτορείο Reuters, δημοσιεύοντας τα δύο κείμενα που αποκλίνουν μεταξύ τους.
Υπενθυμίζεται, ότι μετά το «όχι» του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο αμερικανικό σχέδιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έστειλε τελεσίγραφο στις Βρυξέλλες: να επιλέξουν ή το Κίεβο ή να ταχθούν στο πλευρό της Ουάσινγκτον.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το Reuters, οι κύριοι τομείς διαφορών στα δύο κείμενα-σχέδια αφορούν μια σειρά επίλυσης ζητημάτων σχετικά με το εδαφικό, την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, τις εγγυήσεις ασφαλείας και το μέγεθος του ουκρανικού στρατού.
Το πρώτο κείμενο αντικατοπτρίζει τις προτάσεις που κοινοποίησε ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, σε Ευρωπαίους αξιωματούχους στο Παρίσι, οι οποίες με τη σειρά τους διαβιβάστηκαν στους Ουκρανούς, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Reuters. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, περιέγραψε τις προτάσεις ως «ένα ευρύ πλαίσιο, ανοίγει νέα καρτέλα» για τον εντοπισμό των διαφορών μεταξύ των πλευρών.
Οι προτάσεις των Ευρωπαίων ήρθαν μια εβδομάδα μετά, κατόπιν συνομιλιών μεταξύ Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων στο Λονδίνο, όπως αναφέρει το Reuters.
Σημειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα του πολέμου που έχει παραδοθεί τόσος χώρος στη διπλωματία για τον τερματισμό των εχθροπραξιών, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν πλέον το 1/5 της Ουκρανίας.
-
Εδάφη
Όσον αφορά το εδαφικό, οι Αμερικανοί ζήτησαν την de jure αναγνώριση από τις ΗΠΑ του ελέγχου της Ρωσίας στην Κριμαία, την ουκρανική χερσόνησο που η Μόσχα κατέλαβε και προσάρτησε το 2014, καθώς και την de facto αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας σε περιοχές της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας που ελέγχουν οι δυνάμεις της Μόσχας.
Αντίθετα, το ευρωπαϊκό και ουκρανικό έγγραφο αναβάλλει τη λεπτομερή συζήτηση για το έδαφος μέχρι μετά την ολοκλήρωση της κατάπαυσης του πυρός, χωρίς να αναφέρεται στο έγγραφο η αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου σε οποιοδήποτε ουκρανικό έδαφος.
-
Ασφάλεια Ουκρανίας
Σχετικά με τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της Ουκρανίας, οι Αμερικανοί πρότειναν ότι η Ουκρανία θα έχει μια «ισχυρή εγγύηση ασφάλειας» με τα ευρωπαϊκά και άλλα φιλικά κράτη να ενεργούν ως εγγυητές. Ωστόσο, δεν παρέχει περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με αυτό, αλλά αποκλείει η Ουκρανία να επιδιώξει ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Οι Ευρωπαίοι αντιπροτείνουν ότι δεν θα υπάρχουν όρια στις ουκρανικές δυνάμεις και κανένας περιορισμός στους συμμάχους της Ουκρανίας που θα τοποθετούν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις σε ουκρανικό έδαφος. Κάτι τέτοιο, όπως αναφέρει το Reuters, πιθανότατα θα ενοχλήσει τη Μόσχα.
Προτείνει ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας για το Κίεβο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ με μια «συμφωνία τύπου Άρθρου 5», μια αναφορά στη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ.
-
Κυρώσεις σε Ρωσία
Σχετικά με τις κυρώσεις εις βάρος Ρωσίας που ισχύουν από το 2014, ο Αμερικανός διαμεσολαβητής σημειώνει ότι θα αρθούν στο πλαίσιο της υπό συζήτηση συμφωνίας.
Οι Ευρωπαίοι αντιπροτείνουν ότι θα υπάρξει «σταδιακή χαλάρωση των κυρώσεων μετά την επίτευξη βιώσιμης ειρήνης» και ότι οι κυρώσεις μπορούν να επαναφερθούν εάν η Ρωσία παραβιάσει τους όρους της ειρηνευτικής συμφωνίας.
Το ευρωπαϊκό και ουκρανικό έγγραφο προτείνει επίσης η Ουκρανία να λάβει οικονομική αποζημίωση για τις ζημίες που προκλήθηκαν στον πόλεμο από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό που έχουν παγώσει. Το κείμενο Witkoff αναφέρει μόνο ότι η Ουκρανία θα αποζημιωθεί οικονομικά, χωρίς να αναφέρει την πηγή των χρημάτων.
«Τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλά»
Όπως είναι φανερό οι αποκλίσεις είναι μεγάλες.
Ωστόσο, η προτεινόμενη συμφωνία και η πιθανότητα οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τις συνομιλίες, να κατηγορήσουν το Κίεβο και να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις με τη Μόσχα, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια σύγκρουση μεταξύ των ηγετών του ΝΑΤΟ, όπως σημειώνουν οι Financial Times.
«Το βασικό ζήτημα της συνόδου κορυφής είναι πού βρισκόμαστε με την Ουκρανία», δήλωσε ένας ανώτερος δυτικός αξιωματούχος.
Παρόμοιες ρήξεις είναι πιθανό να διευρυνθούν και εντός της ΕΕ, ιδίως σχετικά με το τι πρέπει να γίνει με τις οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από το μπλοκ στη Ρωσία σε περίπτωση που η Ουάσινγκτον αποφασίσει να προχωρήσει και να άρει τους περιορισμούς της.
«Τα πράγματα δεν φαίνονται καθόλου καλά», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. Οποιαδήποτε κίνηση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν την Κριμαία ως Ρωσία ή να απαιτήσουν από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να χαλαρώσουν τις κυρώσεις κατά της Μόσχας θα «σκότωνε την ενότητα της ΕΕ… όλα φαίνονται ακατάστατα».
Οι 23 ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που είναι μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ προσπαθούν να βρουν συμβιβασμούς με την κυβέρνηση Τραμπ σχετικά με τις μελλοντικές δεσμεύσεις των ΗΠΑ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και μια εμπορική συμφωνία για να αποφύγουν έναν ολοκληρωμένο πόλεμο δασμών που θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά τις οικονομίες τους. Πολλοί φοβούνται ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το ζήτημα ως μοχλό πίεσης σε αυτές τις συζητήσεις, υπογραμμίζουν οι Financial Times.
Μάλιστα, ο διευθυντής του αμερικανικού προγράμματος του Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων» (European Council on Foreign Relations, (ECFR), Τζέρεμι Σαπίρι, δείχνει σκεπτικός σχετικά με την ικανότητα της ΕΕ να παραμείνει ενωμένη.
«Εάν οι Αμερικανοί αποχωρήσουν, απλώς δεν θα είναι δυνατό για τους Ευρωπαίους να είναι ενωμένοι στο θέμα της Ουκρανίας. Οι Αμερικανοί υπήρξαν η πηγή της ενότητας στο θέμα της Ουκρανίας».
