Είναι κάποιοι άνθρωποι που παραμένουν αισιόδοξοι ακόμα κι όταν τα πράγματα φαίνεται να πηγαίνουν πολύ στραβά. Ακόμα κι όταν το μέλλον φαίνεται αντικειμενικά δυσοίωνο. Μα πώς τα καταφέρνουν; Έχουν κάποιο είδος ανοσίας; Έχουν κάποιο παθολογικό πρόβλημα υπερπαραγωγής ντοπαμίνης στο εγκέφαλό τους;
Η αίσθησή μου είναι ότι δεν πρόκειται για τίποτα από τα παραπάνω. Αν και δεν είμαι ούτε ψυχοθεραπευτής, ούτε επαγγελματίας ψυχικής υγείας για να εκφέρω εμπεριστατωμένη γνώμη, εντούτοις έχω καταλήξει μέσα μου σε μια απάντηση.
Advertisment
Πιστεύω ότι απλά είναι φυγόπονοι! Δηλαδή, είναι άνθρωποι που δεν τους αρέσει ο πόνος και προσπαθούν να τον αποφύγουν. Έτσι όπως το γράφω ακούγεται σα να είναι κάτι αρνητικό, αλλά τελικά είναι; Οι υπόλοιποι δηλαδή τι κάνουν, αγαπούν τον πόνο και θέλουν να αυτμαστιγώνονται; Όχι βέβαια!
Νομίζω ότι η απάντηση είναι η εξής: Ότι οι πρώτοι γνωρίζουν πως να μειώσουν τον πόνο στη ζωή τους ενώ οι δεύτεροι δεν το έχουν συνειδητοποιήσει ακόμα.
Κάποια στιγμή, όταν ήμουν πολύ νέος διάβασα ένα απόσπασμα από την Louise Hay, τη βασίλισσα των θετικών δηλώσεων, η οποία έλεγε το παρακάτω:
Advertisment
«Όταν ανοίγω την ταχυδρομική μου θυρίδα και βλέπω λογαριασμούς, τότε, αισθάνομαι ευγνωμοσύνη στις εταιρείες αυτές που με εμπιστεύονται ότι θα τους εξοφλήσω».
Ενώ στην αρχή γέλασα με την οπτική, στη συνέχεια το θεώρησα μια σαχλαμάρα. Πώς μπορείς να αισθανθείς ευγνωμοσύνη όταν βλέπεις λογαριασμούς; Καθώς όμως περνούσε ο καιρός άρχισα να το ξανασκέφτομαι ως εξής:
Οι λογαριασμοί ήρθαν και θα πρέπει να τους πληρώσεις. Μπορείς να κάνεις ενέργειες για να τους μειώσεις αλλά άπαξ και τιμολογήθηκαν θα πρέπει να τους πληρώσεις. Τη στιγμή λοιπόν που ήρθαν, έχεις δύο επιλογές, ή να αναθεματίζεις ή να αδιαφορήσεις και να κάνεις το καθήκον σου. Όμως η Λουίζ Χέι παρουσιάζει ακόμα μία επιλογή, να αισθανθείς ευγνωμοσύνη για την εμπιστοσύνη που σου δείχνουν οι εταιρείες για το γεγονός ότι στο τέλος έχεις την ικανότητα να τις πληρώσεις. Όποια επιλογή από τις τρεις κι αν κάνεις, το γεγονός παραμένει το ίδιο, ότι θα πληρώσεις τους λογαριασμούς σου εφόσον επιλέγεις να ζεις σε μια οργανωμένη κοινωνία. Για να φτάσεις όμως σε αυτό το τελικό αποτέλεσμα που είναι η καταβολή του αντιτίμου, έχεις τουλάχιστον τρία μονοπάτια που μπορείς να πάρεις. Αυτό του αναθέματος, της αδιαφορίας ή της ευγνωμοσύνης όπως το παρουσιάζει η Χέι. Και τα τρία είναι εντάξει, και τα τρία θα σε φτάσουν στον προορισμό σου. Αν όμως το μονοπάτι είναι απλά μια επιλογή, γιατί να μην επιλέξεις το πιο ευχάριστο; Υπό αυτήν την έννοια λοιπόν, μπορείς να επιλέξεις τον λιγότερο πόνο.
Κάποια στιγμή είχαμε διαθέσει προς πώληση εισιτήρια για μια μεγάλη εκδήλωση. Από ένα λάθος κυρίως δικό μου, αλλά και άλλων συντελεστών της εκδήλωσης, στις τιμές δεν είχε προστεθεί ο ΦΠΑ. Το αποτέλεσμα ήταν πως έπρεπε να αποδώσουμε έναν φόρο τον οποίο δεν είχαμε εισπράξει. Κάποια στιγμή αυτό έγινε αντιληπτό και διαπιστώσαμε ότι έπρεπε να αποδώσουμε πάνω από 4.000€ σε ΦΠΑ τα οποία δεν είχαν εισπραχθεί ποτέ. Το σκηνικό είναι το ίδιο με αυτό που περιγράφει η Λουίζ Χέι. Εκείνη τη στιγμή άνοιγαν μπροστά μου τουλάχιστον τρία μονοπάτια, το ένα ήταν να τα βάλω με τον εαυτό μου και τους άλλους για την απροσεξία. Το άλλο ήταν απλά αδιάφορα να πληρώσω τον λογαριασμό και να τελειώνω. Τελικά όμως αποφάσισα να δημιουργήσω ένα τρίτο μονοπάτι, αυτό της ευγνωμοσύνης ότι αποκαλύφθηκε ένα λάθος το οποίο παρέμενε στο σκοτάδι όλο αυτό το διάστημα. Και κάθε μέρα που περνούσε η εταιρεία έμπαινε μέσα κάποιες χιλιάδες ευρώ. Η τρίτη επιλογή δεν με έκανε να είμαι πιο απρόσεκτος στο μέλλον, ούτε να αποφύγω να πληρώσω αυτά που πρέπει να πληρωθούν. Όμως μου δημιούργησε λιγότερο πόνο.
Γράφω αυτό το άρθρο όχι για να συνηγορήσω υπέρ της αισιοδοξίας αλλά για να αναδείξω τη δύναμη που έχουμε μέσα μας ακόμα και σε αυτά τα σκληρά αντικειμενικά γεγονότα που υπερβαίνουν τον έλεγχό μας.
Ο πόνος είναι φυσική διαδικασία στη ζωή και είναι και απαραίτητος και αναπόφευκτος. Διόλου τυχαία δεν αποκαλείται και Μεγάλος Δάσκαλος. Ο παρατεταμένος πόνος όμως και το αυτομαστίγωμα είναι επιλογή. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να αλλάξουμε τις επιλογές μας, ο καθένας εξάλλου έχει τη δική του αλήθεια. Είναι χρήσιμο όμως να αντιλαμβανόμαστε τι είναι επιλογή και τι όχι. Και τελικά, έχω καταλήξει πως πράγματι το 90% της ζωής μας είναι επιλογές. Το υπόλοιπο 10% είναι αυτό που κάνει τη ζωή απρόβλεπτη και συναρπαστική. Ας δούμε όμως τι λένε κάποιες σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής μας για αυτό το ζήτημα.
Ο Bruce Lipton, ο οποίος έρχεται στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2024, είναι ένας βιολόγος που έχει εστιάσει στη σχέση μεταξύ των σκέψεων και της βιολογίας, υποστηρίζει ότι οι πεποιθήσεις μας μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική μας υγεία. Στο βιβλίο του “Η Βιολογία της Πεποίθησης”, ο Lipton εξηγεί πώς τα κύτταρά μας ανταποκρίνονται στις σκέψεις μας και το περιβάλλον μας. Αυτό σημαίνει ότι οι αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας, ενώ οι θετικές σκέψεις μπορούν να οδηγήσουν σε θετικά αποτελέσματα.
Ο Lipton αναφέρει: «Οι σκέψεις μας, είτε θετικές είτε αρνητικές, δεν είναι αδρανείς. Κάθε σκέψη στέλνει μια βιοχημική αντίδραση στο σώμα μας που μπορεί να επηρεάσει την υγεία μας. Επομένως, η επιλογή θετικών σκέψεων μπορεί να έχει πραγματικές, θετικές επιδράσεις στη βιολογία μας.»
Οι επιλογές μας μπορούν να καθορίσουν όχι μόνο τη συναισθηματική μας κατάσταση, αλλά και τη φυσική μας υγεία. Έτσι, η καλλιέργεια μιας θετικής στάσης, ακόμα και σε δύσκολες καταστάσεις, δεν είναι μόνο μια συναισθηματική επιλογή αλλά και μια βιολογική ανάγκη για καλύτερη υγεία και ευημερία.
Ο Albert Ellis, ιδρυτής της Θεραπείας της Λογικής Συναισθηματικής Συμπεριφοράς (REBT), υποστήριζε ότι τα συναισθήματά μας προκαλούνται από τις σκέψεις μας. Επομένως, αν αλλάξουμε τις σκέψεις μας σχετικά με ένα γεγονός, μπορούμε να αλλάξουμε και τα συναισθήματά μας.
Ο Viktor Frankl, στο βιβλίο του “Άνθρωπος Αναζητά Νόημα”, περιγράφει πώς οι άνθρωποι μπορούν να βρουν νόημα ακόμα και στις πιο δύσκολες καταστάσεις, όπως τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.Η εύρεση νοήματος μπορεί να μειώσει τον πόνο και να μας δώσει τη δύναμη να συνεχίσουμε.
Ο Martin Seligman, γνωστός για την εργασία του στη θετική ψυχολογία και την έννοια της “μαθημένης αισιοδοξίας”, υποστηρίζει ότι μπορούμε να μάθουμε να είμαστε αισιόδοξοι και ότι η αισιοδοξία μπορεί να βελτιώσει την ψυχική και σωματική μας υγεία.
Η Carol Dweck έχει μελετήσει τις “στατικές” και “αναπτυξιακές” στάσεις. Οι άνθρωποι με αναπτυξιακή στάση πιστεύουν ότι μπορούν να εξελιχθούν και να βελτιωθούν μέσω της προσπάθειας και της μάθησης, κάτι που μπορεί να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τον πόνο με έναν πιο θετικό και προσαρμοστικό τρόπο.
Η Brené Brown έχει μελετήσει την ευαλωτότητα και το θάρρος, υποστηρίζοντας ότι το να είμαστε ανοιχτοί στον πόνο και την αβεβαιότητα μπορεί να μας οδηγήσει σε μεγαλύτερη συναισθηματική ευημερία.
Σε μια ζωή γεμάτη αναπόφευκτο πόνο και προκλήσεις, η δύναμη να επιλέγουμε την αντίδρασή μας είναι το πιο πολύτιμο εργαλείο που έχουμε στη διάθεσή μας. Αναγνωρίζοντας την ευθύνη μας στις επιλογές που κάνουμε καθημερινά, μπορούμε να μετατρέψουμε τον πόνο σε δύναμη, την απογοήτευση σε ευγνωμοσύνη και την αβεβαιότητα σε ευκαιρία για ανάπτυξη. Θυμήσου, δεν είναι τα γεγονότα που καθορίζουν τη ζωή μας, αλλά η ερμηνεία που τους δίνουμε και ο τρόπος που τα αντιμετωπίζουμε.
Η επιλογή είναι δική σου: Μπορείς πράγματι να ζεις με ευγνωμοσύνη, να μαθαίνεις από τον πόνο και να δημιουργείς καλό μέσα από τις προκλήσεις της ζωής. Στο τέλος της ημέρας, οι επιλογές μας καθορίζουν ποιοι είμαστε και πώς βιώνουμε την πραγματικότητα.
