Οι καύσωνες έχουν γίνει πιο θερμοί και πιο συχνοί, καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται, καθιστώντας αυτόν που οι γιατροί αποκαλούν «σιωπηλό δολοφόνο» ακόμη πιο επικίνδυνο.
Πόσο χρειάζεται να ανησυχούμε για τη ζέστη – και πώς μπορούμε να παραμείνουμε ασφαλείς καθώς το κλίμα αλλάζει; Ο Guardian δίνει σημαντικές απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που αφορούν τον καύσωνα.
Πόσοι άνθρωποι πεθαίνουν από τη ζέστη
Ο ζεστός καιρός σκοτώνει περίπου μισό εκατομμύριο ανθρώπους κάθε χρόνο. Ο μέσος ετήσιος αριθμός θανάτων είναι μεγαλύτερος από αυτόν που προκαλείται από τους πολέμους ή την τρομοκρατία, αλλά μικρότερος από αυτόν που προκαλείται από τα αυτοκίνητα ή την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Ωστόσο, η ζέστη σπάνια αποτελεί άμεση αιτία θανάτου. Τα περισσότερα θύματα της ζέστης πεθαίνουν πρόωρα από ασθένειες – όπως καρδιακές, πνευμονικές και νεφρικές παθήσεις – οι οποίες επιδεινώνονται λόγω του ζεστού καιρού.
Πώς βλάπτουν την υγεία μας οι καύσωνες
Οι υψηλές θερμοκρασίες καταπονούν το ανθρώπινο σώμα. Όταν οι μέρες είναι πολύ ζεστές για να λειτουργήσει και οι νύχτες δεν είναι αρκετά δροσερές για να αναρρώσει, η καρδιά και τα νεφρά υπερλειτουργούν για να διατηρήσουν το σώμα δροσερό.
Υπάρχουν επίσης δευτερογενείς επιπτώσεις στην υγεία από τον καύσωνα. Οι υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν σε περισσότερα ατυχήματα, πιο μολυσμένο αέρα, μεγαλύτερες δασικές πυρκαγιές και συχνότερες διακοπές ρεύματος, φαινόμενα που μπορούν να επιβαρύνουν το σύστημα υγείας.
Ποιος κινδυνεύει περισσότερο από την υψηλή ζέστη
Οι άνθρωποι που αναγκάζονται να βρίσκονται εκτεθειμένοι σε εξωτερικούς χώρους – οικοδόμοι, αγρότες και άστεγοι – είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από θερμική εξάντληση και θερμοπληξία.
Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι, και ιδιαίτερα όσοι έχουν υποκείμενα νοσήματα, είναι πιο ευάλωτοι στις υψηλές θερμοκρασίες. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να κινδυνέψει η ζωή τους από τη ζέστη από ό,τι οι άνδρες. Οι φτωχότεροι άνθρωποι – οι οποίοι είναι λιγότερο πιθανό να έχουν κλιματισμό, καλά μονωμένα σπίτια ή πρόσβαση σε χώρους πρασίνου – διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο.
Γιατί η υγρασία κάνει πιο έντονη τη ζέστη
Ο ιδρώτας είναι η καλύτερη άμυνα του σώματος ενάντια στη θερμότητα, καθώς μέσω της εξάτμισης μειώνει τη θερμοκρασία του σώματος. Ωστόσο, όταν η υγρασία είναι υψηλή και ο αέρας ζεστός, το σώμα δυσκολεύεται να παραμείνει δροσερό επειδή ο ιδρώτας προσκολλάται στο δέρμα. Αυτό αυξάνει σημαντικά την αίσθηση της θερμοκρασίας, κατά αρκετούς βαθμούς Κελσίου, και μπορεί να είναι καθοριστικό για τη ζωή ή το θάνατο.
Γιατί οι καύσωνες γίνονται όλο και πιο ζεστοί
Η ρύπανση από τα ορυκτά καύσιμα, που διαρκεί περισσότερο από έναν αιώνα, έχει φράξει την ατμόσφαιρα, παγιδεύοντας το ηλιακό φως και τη θερμότητα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,3 βαθμό Κελσίου από την προ-βιομηχανική εποχή, ειδικά στις ηπειρωτικές περιοχές, ανεβάζοντας τη βασική γραμμή θερμοκρασίας και καθιστώντας τις ακραίες θερμοκρασίες πιο συχνές και έντονες.
Δεν θα μειώσει η κλιματική αλλαγή τους θανάτους από το κρύο
Ο κρύος καιρός σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από τον ζεστό καιρό, ακόμα και σε θερμές περιοχές όπως η υποσαχάρια Αφρική και η νότια Ασία. Ωστόσο, καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, ο αριθμός των θανάτων από τη ζέστη προβλέπεται να αυξηθεί πολύ πιο γρήγορα από τον αριθμό των ζωών που σώζονται από το ηπιότερο κρύο. Όταν οι επιστήμονες προσομοίωσαν αυτό το φαινόμενο σε 854 ευρωπαϊκές πόλεις, διαπίστωσαν μια καθαρή αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με τη θερμοκρασία σε όλα τα σενάρια εκπομπών, ακόμη και λαμβάνοντας υπόψη την προσαρμογή των ανθρώπων.
Πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε στους καύσωνες
Η μείωση της ρύπανσης από τα ορυκτά καύσιμα είναι το μεγαλύτερο βήμα που μπορεί να γίνει για να σταματήσουν οι καύσωνες, μαζί με την προστασία των δασών και των υγροτόπων που απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Οι πολεοδόμοι έχουν επίσης προτείνει τον επανασχεδιασμό των πόλεων, ώστε να έχουν λιγότερο τσιμέντο και λιγότερα αυτοκίνητα, αλλά περισσότερα πάρκα και νερό. Αυτό μπορεί να εξουδετερώσει το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας, το οποίο καθιστά τις πόλεις θερμότερες από τις αγροτικές περιοχές γύρω τους.
Τα κτήρια με κλιματισμό ή παθητική ψύξη μπορούν επίσης να μειώσουν τον αριθμό των θανάτων, όπως και τα ισχυρά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και οι άμεσες προειδοποιήσεις έκτακτης ανάγκης.
Πώς μπορώ να μείνω ασφαλής σε έναν καύσωνα
Η πιο απλή συμβουλή είναι να μένετε μακριά από τη ζέστη: αποφύγετε να βγαίνετε έξω τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας και μένετε στη σκιά όταν χρειάζεται.
Για να διατηρήσετε το σπίτι σας δροσερό:
- Κλείστε τα παράθυρα κατά τη διάρκεια της ημέρας
- Ανοίξτε τα όταν πέσει ο ήλιος και οι εξωτερικές θερμοκρασίες πέσουν κάτω από αυτές του σπιτιού.
- Καλύψτε τα παράθυρα με στόρια ή κουρτίνες για να εμποδίσετε το ηλιακό φως.
Οι γιατροί συνιστούν επίσης να πίνετε συχνά νερό, να φοράτε φαρδιά ρούχα και να προσέχετε τα ευάλωτα άτομα, όπως τους ηλικιωμένους και τα άτομα με προβλήματα υγείας.
