Παρά τις υπερσύγχρονες στελθ άμυνές τους, παρουσιάζονται πια να «κινδυνεύουν». Οχι όμως από ξενα αντιαεροπορικά, αλλά από τα «φίλια πυρά» της νέας αμερικανικής διοίκησης.
Οι «πολιτικές επιπλοκές» της νέας προεδρίας Τραμπ έρχονται να ρίξουν βαριά τη σκιά τους πάνω από το μέλλον των (αξιοσημείωτα «ευπώλητων» μέχρι στιγμής διεθνώς) F-35.
Οι FT διερωτώνται, στο πλαίσιο ανάλυσης που δημοσίευσαν σήμερα, «εάν κινδυνεύουν πια τα F-35 της Lockheed Martin να πέσουν θύμα του ιδίου του Ντόναλντ Τραμπ;». Η ίδια εφημερίδα είχε όμως σημάνει έναν πρώτο συναγερμό προ εβδομάδων, όταν διερωτήθηκε, στις 8 Μαρτίου, μέσω άλλου άρθρου εάν θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να «απενεργοποιήσουν» οπλικά συστήματα που έχουν οι ίδιες πουλήσει στην Ευρώπη.
Το «kill switch» που δεν υπάρχει, αλλά «υπάρχει»…
Τα F-35 δεν φέρουν εντός τους κάποιον ειδικό διακόπτη απενεργοποίησης (kill switch), που θα μπορούσε να τα οδηγήσει σε ξαφνικό θάνατο διά του αφοπλισμού εάν το αποφάσιζαν οι κατασκευαστές τους (οι αμερικανικές Lockheed Martin και Pratt & Whitney εν προκειμένω). Αυτό είναι σαφές.
Οπως προκύπτει όμως μέσα από σειρά τεχνικών αναλύσεων, όχι μόνο ευρωπαϊκών αλλά και αμερικανικών, τα F-35 που έχουν πουληθεί από τις ΗΠΑ στο εξωτερικό (όλα εκτός από εκείνα που πουλήθηκαν στο Ισραήλ) θα μπορούσαν όντως να αποδυναμωθούν δραστικά, όχι από τη μια μέρα στην άλλη αλλά συν τω χρόνω, εάν οι ΗΠΑ αποφάσιζαν να μπλοκάρουν δύο γραμμές τροφοδοσίας που τελούν υπό αμερικανικό έλεγχο: της συντήρησης αυτών των 5ης γενιάς μαχητικών από τη μία πλευρά, και της πρόσβασης που εκείνα έχουν στο δίκτυο ALIS/ODIN το οποίο είναι όμως αυτό που «εξοπλίζει» σε πραγματικό χρόνο τα συγκεκριμένα αεροσκάφη με όλες εκείνες τις «πέραν του οπτικού πεδίου» πληροφορίες που τα καθιστούν πανίσχυρα στον αέρα. Μόνη εξαίρεση στον παραπάνω «κανόνα»: τα F-35 που έχουν αγοραστεί από το Ισραήλ, τα οποία βασίζονται σε άλλα δικά τους δίκτυα.
…και τα προς εξαγωγή «toned-down» μαχητικά του μέλλοντος
Το αμερικανικό The War Zone-TWZ είναι κατηγορηματικό στη σχετική ανάλυσή του: Οι ΗΠΑ δεν χρειάζεται να βασιστούν σε κάποιον ειδικό διακόπτη εξουδετέρωσης. Εάν θελήσουν να θέσουν τέλος στην ικανότητα μιας ξένης χώρας να χρησιμοποιεί τα F-35 που έχει αποκτήσει, μπορούν.
Θα μπορούσαν όμως, άραγε, οι ΗΠΑ όντως να διανοηθούν να κάνουν κάτι τέτοιο;
Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε απερίφραστα προ ημερών ότι τα μαχητικά που θα πωλούν στο εξωτερικό οι ΗΠΑ στο μέλλον, μπορεί να είναι σκοπίμως υποβαθμισμένα ή αποδυναμωμένα («toned-down») σε σχέση με τα αντίστοιχα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων. «Οι σύμμαχοί μας ενδέχεται κάποια μέρα να μην είναι πια σύμμαχοί μας», δήλωσε ο Τραμπ, στην προσπάθειά του να εξηγήσει γιατί τα αμερικανικά αεροσκάφη των άλλων χωρών θα πρέπει να είναι κατώτερα από τα –επίσης αμερικανικά– αεροσκάφη των ΗΠΑ. Οταν έκανε αυτές τις δηλώσεις προ ημερών, ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν αναφερόταν στα F-35, αλλά στα… επερχόμενα 6ης γενιάς F-47, την ανάπτυξη των οποίων έχει –ειρήσθω εν παρόδω– αναλάβει η Boeing (και όχι η Lockheed Martin).
Οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ παρουσιάζονται πια διατεθειμένες να «θυσιάσουν», στον βωμό της επαναπροσέγγισης με τη Ρωσία του Πούτιν, την παλαιά αρχιτεκτονική ασφαλείας, όπως εκείνη είχε διαμορφωθεί (από τις ίδιες τις ΗΠΑ) στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τόσο κοντά χρονικά, κι όμως τόσο μακριά
Οι πωλήσεις αμερικανικών οπλικών συστημάτων στην Ευρώπη εκτοξεύθηκαν ειδικά από τα γεγονότα στην Κριμαία το 2014 και έπειτα.«Το 64% των ευρωπαϊκών αγορών οπλισμού της περιόδου 2020-2024 προήλθε από τις ΗΠΑ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 52% την περίοδο 2015-2019», γράφαμε προ ημερών στην «Κ». Την περίοδο 2015-2024 ωστόσο, οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν τη «ρωσική επιθετικότητα» ως «απειλή» (για του λόγου το αληθές αρκεί να ανατρέξει κανείς, για παράδειγμα, στην «πλούσια» σε ρωσικές αναφορές αμερικανική National Defense Strategy του 2022), πράγμα το οποίο φαίνεται να μην ισχύει πια.
Οι πωλήσεις οπλικών συστημάτων τείνουν να συνοδεύονται ωστόσο και από ρήτρες, που επιτρέπουν για παράδειγμα στη χώρα κατασκευής/προέλευσης αυτών των συστημάτων να μπλοκάρει πιθανές χρήσεις τους· και, υπό αυτήν την έννοια, οι όποιες αμερικανικές διαθέσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν εστία προβληματισμού για τους Ευρωπαίους που εξακολουθούν να αγοράζουν όπλα από τις ΗΠΑ.
Αμφιβολίες μεταξύ συμμάχων
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο μεταστροφών και «αναταράξεων» ωστόσο, αναδύονται πια νέες ενδοσυμμαχικές/ενδονατοϊκές ανησυχίες, που δεν υπήρχαν πριν από τις 20 Ιανουαρίου και την ορκωμοσία Τραμπ.
Ο Καναδάς για παράδειγμα, συμφώνησε το 2023 να προχωρήσει στην αγορά συνολικά 88 F-35, τα οποία θα άρχιζε να παραλαμβάνει από το 2026 και έπειτα. Με βάση τα νέα δεδομένα ωστόσο (βλ. απειλές Τραμπ, επιβολές δασμών από ΗΠΑ, απαξιωτικές αναφορές σε «51η Πολιτεία» από Αμερικανούς αξιωματούχους κ.ά.), η καναδική ηγεσία παρουσιάζεται να το ξανασκέφτεται. Τα πρώτα 16 από αυτά τα συνολικά 88 F-35 θα τα παραλάβει μέσα στο 2026, με βάση τα συμφωνηθέντα, καθώς τα έχει πληρώσει. Για τα υπόλοιπα 72 ωστόσο, οψόμεθα… ενώ στο ίδιο πλαίσιο, και η Πορτογαλία, η οποία εξέταζε το ενδεχόμενο αγοράς F-35 χωρίς όμως να έχει καταλήξει σε σχετική συμφωνία, τώρα παρουσιάζεται να το ξανασκέφτεται (βλ. δηλώσεις Πορτογάλου υπουργού Αμυνας), επικαλούμενη ανησυχίες γύρω από την «προβλεψιμότητα» των ΗΠΑ.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, χώρες όπως η Δανία (η οποία «συγκρούεται» με τη διοίκηση Τραμπ για τη Γροιλανδία) και η Γερμανία (η οποία κοντράρεται με την πλευρά Τραμπ για τους δασμούς) παρουσιάζονται διατεθειμένες να προχωρήσουν σε νέες αγορές F-35, για τους δικούς της λόγους η καθεμία.
Για τους δυτικούς που θέλουν να αποκτήσουν πολλαπλών ρόλων μαχητικά, οι επιλογές δεν είναι πολλές: πέρα από τα F-35, υπάρχουν τα δικινητήρια Rafale, τα δικινητήρια Eurofighter Typhoon και τα μονοκινητήρια Gripen. «Ρεαλιστικά, εάν είσαι πελάτης των F-35 και θέλεις να παραμείνεις σε ένα υψηλό επίπεδο δυνατοτήτων, τότε πηγαίνεις στα Eurofighter Typhoon ή στα Rafale», δηλώνει ο Ντάγκλας Μπάρι, αναλυτής του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών (IISS), υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι αυτά τα αεροσκάφη δεν είναι το ίδιο «αόρατα» («stealthy») όπως τα F-35.
Meanwhile, some idiots are still building manned fighter jets like the F-35 🗑️ 🫠
pic.twitter.com/4JX27qcxz1— Elon Musk (@elonmusk) November 24, 2024
Υπενθυμίζεται πάντως, ότι κορυφαίοι παράγοντες του προεδρικού τραμπικού περιβάλλοντος είχαν στο πρόσφατο παρελθόν αποκηρύξει τα F-35 ως «κακοσχεδιασμένα», «υπερβολικά ακριβά» και «ξεπερασμένα από τα drones τα οποία αποτελούν, σε αντίθεση με τα επανδρωμένα μαχητικά, το μέλλον του πολέμου»… Για του λόγου το αληθές, μπορεί να ανατρέξει κανείς στις σχετικές αναρτήσεις του Ελον Μασκ.
It is laughably easy to take down fighter jets. “Stealth” means nothing if you use elementary AI with low light sensitivity cameras. They aren’t invisible.
— Elon Musk (@elonmusk) November 24, 2024
It’s a shit design
— Elon Musk (@elonmusk) November 24, 2024
