Στο προσχέδιο προϋπολογισμού, που ανακοινώθηκε στις 4 Ιουνίου, προτείνεται να διατεθούν 53,80 δισ. ευρώ για την Κοινή Αγροτική Πολιτική και 0,80 δισ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας.
Το εκτελεστικό όργανο αναφέρει ότι «το σχέδιο προϋπολογισμού του επόμενου έτους έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίξει στρατηγικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για την Ουκρανία, την ανταγωνιστικότητα, τη διαχείριση της μετανάστευσης, την ασφάλεια και την άμυνα, και τις στρατηγικές επενδύσεις, διατηρώντας παράλληλα τη δυναμική στις πράσινες και ψηφιακές προτεραιότητες» και υπενθυμίζει στους αναγνώστες ότι «η πρόταση έρχεται μετά από μια σειρά απρόβλεπτων εξελίξεων κατά την περίοδο του ΠΔΠ 2021-2027, συμπεριλαμβανομένης μιας παγκόσμιας πανδημίας, μιας ενεργειακής κρίσης και της απότομης αύξησης του πληθωρισμού, της επιστροφής του πολέμου στην ευρωπαϊκή ήπειρο και των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων στην παγκόσμια σκηνή».
Το Σχέδιο Προϋπολογισμού του 2026 περιλαμβάνει συνολικά 53,80 δισ. ευρώ σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), ενώ οι συνολικές εκτιμώμενες ανάγκες για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Γεωργικών Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) ανέρχονται σε 40,91 δισ. ευρώ, χαμηλότερες από τον Προϋπολογισμό του 2025 κατά 0,4 δισ. ευρώ. Με βάση τα στοιχεία που παρείχε η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας της ΕΕ (DG AGRI), το συντριπτικό ποσοστό θα χρηματοδοτηθεί από τις ψηφισθείσες πιστώσεις (40,47 δισ. ευρώ), ενώ το υπόλοιπο ποσό θα προέρχεται από έσοδα ειδικού προορισμού (0,44 δισ. ευρώ), τα οποία προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από δημοσιονομικές διορθώσεις. Το καθαρό υπόλοιπο που είναι διαθέσιμο για το ΕΓΤΕ το 2026 είναι 40,54 δισ. ευρώ μετά από μείωση 149 εκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και λαμβάνοντας υπόψη καθαρή μεταφορά 1,2 δισ. ευρώ από άμεσες πληρωμές στην αγροτική ανάπτυξη, όπως συμπεριλήφθηκε από τα κράτη μέλη στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ.
Οι αξιωματούχοι της DG AGRI επιβεβαιώνουν ότι το αίτημα του Σχεδίου Προϋπολογισμού αφήνει ένα περιθώριο κάτω από το επιμέρους ανώτατο όριο του ΕΓΤΕ ύψους 76 εκατομμυρίων ευρώ. Όσον αφορά τις άμεσες πληρωμές προς τους αγρότες, οι εκτιμήσεις λαμβάνουν υπόψη τις αποφάσεις των κρατών μελών να μεταφέρουν κεφάλαια μεταξύ του 1ου πυλώνα και του 2ου πυλώνα (καθαρή μεταφορά 1,2 δισ. ευρώ στην αγροτική ανάπτυξη), ενώ οι συνολικές δαπάνες για το 2026 για άμεση στήριξη εισοδήματος εκτιμώνται σε 37,5 δισ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το σχέδιο προϋπολογισμού του επόμενου έτους περιλαμβάνει 13,33 δισ. ευρώ σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και 9,34 δισ. ευρώ σε πιστώσεις πληρωμών, εκ των οποίων 0,8 δισ. ευρώ για τα εκτεταμένα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης 2014-2022 και 8,5 δισ. ευρώ για παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο των Στρατηγικών Σχεδίων. Το συνολικό ποσό των πληρωμών του ΕΓΤΑΑ είναι κατά 1,2 δισ. ευρώ χαμηλότερο σε σύγκριση με το 2025, με τους αξιωματούχους της DG AGRI να επιβεβαιώνουν ότι αυτό «οφείλεται κυρίως στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης 2014-2022, καθώς η υλοποίησή τους αναμένεται να μειωθεί σημαντικά μετά το τέλος της περιόδου προγραμματισμού και το κλείσιμο των προγραμμάτων το 2026». Επιπλέον, το ΕΓΤΑΑ θα επωφεληθεί από 1,3 δισ. ευρώ σε πιστώσεις πληρωμών που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του NextGenerationEU, οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν από τα λεγόμενα εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό (χρήματα που δανείζεται η Επιτροπή στην κεφαλαιαγορά) και από ένα εκτιμώμενο ποσό εσωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό ύψους 285 εκατ. ευρώ, γεγονός που ανεβάζει τις συνολικές ανάγκες του ΕΓΤΑΑ σε λίγο κάτω από 11 δισ. ευρώ σε πιστώσεις πληρωμών.
Η κατανομή του προϋπολογισμού για τις γεωργικές αγορές (εξαιρουμένου του γεωργικού αποθεματικού) είναι περίπου 2,87 δισ. ευρώ, με μια μικρή αύξηση 12 εκατ. ευρώ σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων σε σύγκριση με τον Προϋπολογισμό του 2025. «Αυτό είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμένου αποτελέσματος της παρατηρούμενης αξιοποίησης των προγραμμάτων στήριξης της αγοράς, όπως επιβεβαιώνεται από τα ποσά που έχουν προγραμματιστεί στο πλαίσιο των Στρατηγικών Σχεδίων της ΚAΠ, αφενός, και μιας περικοπής στην προώθηση των γεωργικών προϊόντων με τη μορφή πολυπρογραμμάτων και δράσεων, που διαχειρίζεται άμεσα η Επιτροπή, προκειμένου να τηρηθεί το αποτέλεσμα της ενδιάμεσης αναθεώρησης του ΠΔΠ αφετέρου», διευκρινίζουν οι αξιωματούχοι της DG AGRI.
Από το 2023, κάθε μέτρο αποθήκευσης και έκτακτης στήριξης χρηματοδοτείται από το αποθεματικό «κρίσης». Σε αυτήν την περίπτωση, τα 450 εκατομμύρια ευρώ για το γεωργικό αποθεματικό χρηματοδοτούνται πλήρως από τις διαθέσιμες πιστώσεις του ΕΓΤΕ στο Σχέδιο Προϋπολογισμού του 2026, με την δημοσιονομική πειθαρχία να έχει καθοριστεί στο 0%.
Σχολιάζοντας, ο Piotr Serafin, Επίτροπος Προϋπολογισμού, Καταπολέμησης της Απάτης και Δημόσιας Διοίκησης, επανέλαβε ότι «ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπόρεσε να ανταποκριθεί στην άνευ προηγουμένου παγκόσμια αστάθεια και συνέχισε να χρηματοδοτεί τις βασικές μας προτεραιότητες, τόσο εντός όσο και εκτός της Ένωσης». «Ταυτόχρονα, το περιθώριο ελιγμών, καθώς μπαίνουμε στα δύο τελευταία χρόνια του τρέχοντος μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ γίνεται όλο και πιο περιορισμένο και οι περισσότερες δυνατότητες ευελιξίας έχουν εξαντληθεί», πρόσθεσε ο Πολωνός πολιτικός.
«Το βλέπω αυτό επίσης ως ένα σημαντικό μάθημα για το επόμενο δημοσιονομικό μας πλαίσιο, για το οποίο θα υποβάλουμε προτάσεις τον Ιούλιο», ανέφερε με το πακέτο του ΠΔΠ και την πρώτη δέσμη τομεακών πολιτικών να έχουν προγραμματιστεί για τις 16 Ιουλίου και μια δεύτερη δέσμη τομεακών πολιτικών να αναμένεται στις 23 Ιουλίου. Δεν είναι ακόμη σαφές πότε θα τεθεί στο τραπέζι η μελλοντική πρόταση για την ΚΑΠ. Όπως συνηθίζεται, η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ θα ενημερώσει το αίτημα προϋπολογισμού της το φθινόπωρο, μέσω της λεγόμενης Τροποποιητικής Επιστολής, λαμβάνοντας υπόψη τις τελευταίες εξελίξεις της αγοράς. Εάν χρειαστεί, ως έσχατη λύση, η δημοσιονομική πειθαρχία μπορεί να υιοθετηθεί έως την 1η Δεκεμβρίου 2025.
Μεταξύ άλλων πολιτικών, ο ετήσιος προϋπολογισμός του 2026 θα διατεθεί για:
- ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακό περιβάλλον – 22.054,4 δισεκατομμύρια ευρώ
- συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες – 71.726,1 δισεκατομμύρια ευρώ
- φυσικούς πόρους και περιβάλλον – 56.971,9 δισεκατομμύρια ευρώ
- μετανάστευση και διαχείριση συνόρων – 5.010,0 δισεκατομμύρια ευρώ
- ασφάλεια και άμυνα – 2.803,5 δισεκατομμύρια ευρώ
- γειτονικές χώρες και κόσμος – 15.505,0 δισεκατομμύρια ευρώ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα υιοθετήσουν τις αντίστοιχες θέσεις τους τους επόμενους μήνες, ενώ η διαδικασία συνεννόησης για τον προϋπολογισμό του 2026 έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου. Όπως και να ΄χει ο ετήσιος προϋπολογισμός για το 2026 θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πριν από το τέλος του έτους.
