Στις συμπληγάδες Βρυξελλών – Κάμπου

Τις ημέρες που το θέμα του Αγνωστου Στρατιώτη μονοπωλούσε την επικαιρότητα, ένας υπουργός κρυφογελούσε πικρά: «Το θέμα είναι στην ουσία του αστείο. Το πραγματικό πρόβλημα είναι οι αγροτικές επιδοτήσεις», σχεδόν μονολογούσε σε όποιον τον ρωτούσε. Από αύριο και για τους επόμενους δύο μήνες η κυβέρνηση εισέρχεται στον «αστερισμό του ΟΠΕΚΕΠΕ», καθώς το χρονοδιάγραμμα είναι πολύ σαφές και σφιχτό. Την Τρίτη κατατίθεται στις Βρυξέλλες το ελληνικό σχέδιο αναμόρφωσης του οργανισμού. Την Παρασκευή έρχεται ο Ευρωπαίος επίτροπος Κριστόφ Χάνσεν για να ανάψει το πράσινο φως εφαρμογής του σχεδίου. Ετσι ξεκινάει ένας μαραθώνιος για να καταβληθεί περίπου 1 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου.

«Βόλος» στην κοιλιά

Τα όσα συμβαίνουν από το περασμένο καλοκαίρι στο παρασκήνιο γύρω από το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ «μοιάζουν περισσότερο με θρίλερ παρά με πολιτική συζήτηση», επισημαίνει αρμόδια πηγή. Ο αντιπρόεδρος Κωστής Χατζηδάκης, που έχει αναλάβει κομβικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν, σε συνεργασία με τον Κώστα Τσιάρα, που προσπαθεί διαρκώς να κλείνει μέτωπα, βρίσκονται συνεχώς υπό την ασφυκτική πίεση των Βρυξελλών και την γκρίνια των βουλευτών της περιφέρειας που βλέπουν πως τα καφενεία έχουν αγριέψει. Τα αγκάθια των διαπραγματεύσεων για το «ξεκλείδωμα» των επιδοτήσεων είναι τα εξής:

Πρώτον, η Κομισιόν έχει διαμηνύσει από το καλοκαίρι πως δεν αναγνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο δηλώνονται οι αγροτικές εκτάσεις αλλά και τα ζώα. Με την Επιτροπή να έχει καταστήσει σαφές ότι πρέπει να υπάρξει νέος τρόπος καταμέτρησης, η Αθήνα μέσα σε ασφυκτικά χρονικά πλαίσια έπρεπε να βρει λύση. Η μέθοδος της καταγραφής μέσω ΑΤΑΚ – Αριθμός Ταυτότητας Αγροτεμαχίου Καλλιέργειας– έδωσε μια προσωρινή λύση, καθώς κάθε βοσκοτόπι πρέπει να διαθέτει αυτόν τον αριθμό. Το αίτημα ήταν της Κομισιόν και αποτέλεσε βασική αιτία των καθυστερήσεων στις πληρωμές, που έφερε σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση.

Πλέον το Μαξίμου προσανατολίζεται σε μια μόνιμη λύση, με την ΚΥΑ που θα φέρει αυτή την εβδομάδα στη Βουλή να προβλέπει μεταξύ άλλων πως δεν μπορεί κανείς να δηλώνει βοσκοτόπι εκτός του νομού της εγκατάστασής του ή όμορου νομού. Ουσιαστικά η ΚΥΑ «εμμέσως καταργεί τη λεγόμενη τεχνική λύση», όπως λέει αρμόδια πηγή, που άφηνε παράθυρο ένας αγρότης από την Κρήτη να δηλώνει βοσκοτόπι π.χ. στα Γιάννενα. Ενδεικτικό πάντως της αυστηρότητας με την οποία αντιμετωπίζει πλέον η Επιτροπή την Αθήνα είναι πως έχει ζητήσει πολύ υψηλής ευκρίνειας φωτογραφίες των γεωτεμαχίων σε όλη τη χώρα, που σημαίνει πως πλέον θα ελέγχονται τα πάντα.

Δεύτερον, η Κομισιόν δεν αποδέχεται τον τρόπο με τον οποίο μετράμε στην Ελλάδα τα αιγοπρόβατα. Αρμόδια πηγή αναφέρει πως είναι δηλωμένα 13 εκατ. αιγοπρόβατα, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι πάνω από 6 εκατ. Δηλαδή, ούτε τα μισά! Η κομπίνα μιας μερίδας του αγροτικού κόσμου είχε να κάνει με το γνωστό «σκουλαρίκι» στα αυτιά των ζώων, που έμπαινε και έβγαινε κατά το δοκούν. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στην πρόταση που θα κατατεθεί την ερχόμενη Τρίτη η Αθήνα προτείνει την κατάργηση αυτού του τρόπου καταμέτρησης και την εισαγωγή «βόλου» στην κοιλιά του ζώου. Ο «βόλος» είναι ψηφιακός, δεν αφαιρείται, ούτε μεταφέρεται, με αρμόδια πηγή να τον χαρακτηρίζει ουσιαστικά «τσιπ». Αυτό ωστόσο απαιτεί χρόνο και θα γίνει από το 2026. Φέτος για να αποφευχθούν φαινόμενα δήλωσης «εικονικών» αιγοπροβάτων θα υπάρξει αντιπαραβολή με τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος, κρέατος και αγοράς ζωοτροφών. «Δεν μπορεί κάποιος που δηλώνει χιλιάδες πρόβατα να πουλάει λίγο γάλα», σημειώνει στην «Κ» στέλεχος που είναι στην ομάδα ελέγχων.

Μικροτσίπ – Από τα 13 εκατ. ζώα που είχαν δηλωθεί, εκτιμάται ότι υπάρχουν μόνο περίπου 6 εκατ. Εξ ου και θα απαιτείται από το 2026 η ψηφιακή σήμανση κάθε ζώου.

Τρίτο αγκάθι αποτελεί η κατάργηση ουσιαστικά του ΟΠΕΚΕΠΕ και η μεταφορά του στην ΑΑΔΕ. Οπως ομολογείται, η μετάβαση απαιτεί ουσιαστικά «ένα νέο πληροφοριακό σύστημα» που πρέπει να φτιαχτεί από την αρχή, με αποτέλεσμα σήμερα η ΑΑΔΕ να αργεί στις ταυτοποιήσεις και ως εκ τούτου και στις πληρωμές.

Μπόνους στους έντιμους

Στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο όταν έκλεισαν οι κάμερες, ο πρωθυπουργός σε μια αποστροφή του λόγου του είπε κάτι που δεν το ανέλυσε, αλλά όπως φαίνεται έκρυβε πίσω του ολόκληρο σχεδιασμό. «Θα δίνουμε περισσότερα λεφτά στους αληθινούς αγρότες και κτηνοτρόφους». Η φράση δεν ήταν σχήμα λόγου. Από τα 2,3 δισ. που είναι το ύψος των επιδοτήσεων, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης υπολογίζει πως φέτος μετά τους ελέγχους θα διανεμηθούν περίπου 1,6 δισ. ευρώ, καθώς μετά τις διασταυρώσεις θα βρεθούν πολλοί μη δικαιούχοι. Τι θα γίνει με τα περίπου 700 εκατ. που θα μείνουν αδιάθετα; Ο Κώστας Τσιάρας έχει συζητήσει το θέμα με τις Βρυξέλλες. Τα χρήματα αυτά δεν θα επιστραφούν, καθώς η χώρα μας τα δικαιούται. Αυτό που σχεδιάζει το Μαξίμου και το έχει συζητήσει ήδη ο αρμόδιος υπουργός με τον πρωθυπουργό είναι αυτά τα χρήματα να δοθούν με τη μορφή της λεγόμενης «συνδεδεμένης επιδότησης», που έχει άμεση σχέση με την παραγωγή ενός συγκεκριμένου προϊόντος, σε όσους αγρότες, αποδεδειγμένα πλέον, έχουν δηλώσει πραγματική παραγωγή.

Ολα τα παραπάνω οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε ένα πολιτικό αποτέλεσμα που στην κυβέρνηση το αναγνωρίζουν. Από τη μεγάλη αναδιάρθρωση του ΟΠΕΚΕΠΕ και τις αλλαγές που έρχονται υπό το καθεστώς της ευρωπαϊκής πίεσης, χιλιάδες «αγρότες και κτηνοτρόφοι» θα δουν το εισόδημά τους να μειώνεται δραματικά, στον βαθμό που εκμεταλλεύονταν τα κενά του συστήματος. Είναι βέβαιο πως αυτοί θα στραφούν εναντίον της κυβέρνησης. Η συζήτηση έχει γίνει στο Μαξίμου και τα δεδομένα έχουν τεθεί στον πρωθυπουργό, ο οποίος σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες ζήτησε από τους υπουργούς του να αψηφήσουν το πολιτικό κόστος. «Θέλω να το καθαρίσουμε», φέρεται να τους έχει πει. Γι’ αυτόν τον λόγο, σύμφωνα με πληροφορίες, το τελευταίο διάστημα τόσο ο Κωστής Χατζηδάκης όσο και ο Κώστας Τσιάρας συναντούν τακτικά βουλευτές από αγροτικούς νομούς και τους εξηγούν πώς έχει η κατάσταση, ζητώντας να βάλουν πλάτη στη μεταρρύθμιση.

Το θέμα όμως δεν είναι τόσο απλό. Οι βουλευτές, παρότι αντιλαμβάνονται την πίεση των Βρυξελλών, ταυτόχρονα μεταφέρουν και πίεση από «τα κάτω», από τις εκλογικές τους περιφέρειες. «Το μείζον είναι να γίνουν οι πληρωμές», αναφέρει ένας εκ των βουλευτών στην «Κ», υπογραμμίζοντας πως «δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χαθούν πόροι». Στην κυβέρνηση είναι έτοιμοι διά παν ενδεχόμενον, ακόμη και για κινητοποιήσεις, ελπίζοντας ωστόσο σε δύο δεδομένα: Πρώτον, πως το 1 δισ. θα καταβληθεί μέχρι το τέλος του χρόνου και θα… ηρεμήσουν τα πνεύματα, και, δεύτερον, ότι όσοι κοπούν πλέον από τις επιδοτήσεις είναι μειονότητα και θα απομονωθούν από τους έντιμους αγρότες, οι οποίοι πιθανόν θα δουν αυξημένα έσοδα.

Η μυστική task force

Η ισορροπία τρόμου, όπως περιγράφηκε παραπάνω, δεν είναι εύκολη. Η κυβέρνηση από τη μια κινδυνεύει με μια «εσωτερική ανάφλεξη» των αγροτών και από την άλλη απειλείται με την περικοπή πόρων που θα οδηγήσει σε ακόμη πιο δύσκολες πολιτικά καταστάσεις. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο άγχος του Μαξίμου, που αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει τις καθυστερήσεις σαν ένα θέμα ήσσονος σημασίας, καθώς όπως λέει κυβερνητική πηγή «αν υπάρξει μείωση της ροής χρήματος, δεν θα είναι αντιμετωπίσιμο». Γι’ αυτόν τον λόγο από το καλοκαίρι έχει συσταθεί μια task force η οποία είναι σε συνεχή επαφή με τις Βρυξέλλες. Στην ομάδα συμμετέχουν στελέχη της προεδρίας της κυβέρνησης, του υπ. Οικονομικών, του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, του ΟΠΕΚΕΠΕ και της ΑΑΔΕ. Οι πληροφορίες μάλιστα λένε πως βρίσκονται σε καθημερινή επαφή με τις Βρυξέλλες, στέλνοντας διαρκώς τις προτάσεις τους ώστε να υπάρχουν ανταλλαγή απόψεων και έγκριση. Εξ ου και αρμόδιες πηγές λένε στην «Κ» πως το σχέδιο που θα κατατεθεί την Τρίτη «θα έχει την έγκριση των Βρυξελλών», καθώς «ουσιαστικά έχει δουλευτεί από κοινού», σκιαγραφώντας τη μνημονιακού τύπου επιτήρηση στην οποία έχει εισέλθει πλέον ο αγροτικός τομέας.

Ετοιμάζουν κινητοποιήσεις οι αγρότες

Της Νεκταρίας Σταμούλη

Ιδιαίτερα κρίσιμη για τους αγρότες είναι η μεταβατική περίοδος από τώρα μέχρι να περάσει οριστικά η λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ και κυρίως στις τρέχουσες πληρωμές. Εκκρεμούν ακόμη σημαντικές πληρωμές του 2024 που έχουν καθυστερήσει. Η Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών έχει δηλώσει ότι στηρίζει την αναμόρφωση του ΟΠΕΚΕΠΕ και τη μεταφορά του στην ΑΑΔΕ, υπό την προϋπόθεση ότι αυτή δεν θα δημιουργήσει προβλήματα στους αγρότες και να είναι ξεκάθαρο ότι θα ισχύει το ακατάσχετο των ενισχύσεων. Η ΕΘΕΑΣ έχει ακόμη τονίσει στη διοίκηση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ότι η νέα δομή στην ΑΑΔΕ πρέπει να είναι απαλλαγμένη από τους παράγοντες και τα προβλήματα που συνετέλεσαν στο αδιέξοδο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Να σημειωθεί ότι ακόμη και σήμερα πολλά από τα στελέχη του Οργανισμού που φέρεται να συμμετείχαν στο κύκλωμα των παράνομων επιδοτήσεων, συνεχίζουν να βρίσκονται στις θέσεις τους.

Αγρότες και αγροτοσυνδικαλιστές βρίσκονται ήδη στους δρόμους και ετοιμάζονται να κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις τους, ενώ εκφράζουν απορίες και δυσπιστία για τη μετάβαση στην ΑΑΔΕ. «Η ΑΑΔΕ θα ελέγχει –και αυτό θέλουμε– ό,τι καταγράφεται από τον κάθε παραγωγό. Θα μπορεί να διασταυρώνει ότι μου ανήκει η γη ή ανήκει σε κάποιον άλλο και μου τη νοικιάζει με πραγματικά στοιχεία και όχι ψευδή», αναφέρει ο Χρήστος Σιδηρόπουλος, αγροτοσυνδικαλιστής από τη Λάρισα. «Ομως από τα 2,5 δισ. ευρώ που πληρώνει ο ΟΠΕΚΕΠΕ, τα 650 εκατ. είναι ευρωπαϊκά προγράμματα που αφορούν τους νέους αγρότες, επενδυτικά, και άλλα 450 εκατ. είναι τα οικολογικά σχήματα. Δεν ξέρουμε ποιος θα τα διαχειριστεί αυτά και με ποιον τρόπο. Η ΑΑΔΕ δεν έχει αυτό τον μηχανισμό και δεν ξέρουμε αν ο ήδη υπάρχων μηχανισμός του ΟΠΕΚΕΠΕ θα διατηρηθεί».

«Οι γνώσεις ενός υπαλλήλου που ασχολείται με τα αγροτικά, δεν έχουν σχέση ούτε με τα οικονομικά ούτε με τα φορολογικά», τονίζει ο αγροτοσυνεταιριστής από την Ημαθία Χρήστος Γιαννακάκης. Οι κατά τόπους σύλλογοι συνεδριάζουν μέσα στο Σαββατοκύριακο και τις επόμενες ημέρες προκειμένου να λάβουν αποφάσεις για κινητοποιήσεις. Ηδη έχει προγραμματιστεί συλλαλητήριο στις 11 Νοεμβρίου στο Σύνταγμα.