Σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν και στη μέση ο Τραμπ – Τα χειρότερα σενάρια για τη σύρραξη στη Μέση Ανατολή

Αυτή ήταν μία ακόμη απάντηση στους… live βομβαρδισμούς του Νετανιάχου ακόμα και στην κρατική τηλεόραση, ενώ μάλιστα απείλησε ευθέως με εξόντωση του Αλί Χαμενεΐ παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Τραμπ φέρεται να έθεσε βέτο στο σχέδιο εκτέλεσης του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη του Ιράν. Πολλά θα εξαρτηθούν άλλωστε από τη στάση που θα κρατήσει ο Αμερικανός πρόεδρος μετά τη συνεδρίαση της G7 στον Καναδά, όπου όλα δείχνουν ότι θα επιστρέψει με μια τελική πρόταση για κατάπαυση του πυρός.

Την ίδια ώρα, το Τελ Αβίβ ανακοίνωσε πως κατέχει τον πλήρη έλεγχο του εναέριου χώρου της Τεχεράνης και προανήγγειλε επιχείρηση που θα διαρκέσει εβδομάδες, διαμηνύοντας ότι δεν θα σταματήσει εάν δεν καταστρέψει τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν.

Από την πλευρά του, το Ιράν ξεκαθαρίζει ότι δεν θα σταματήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις «μέχρι την πλήρη καταστροφή του Ισραήλ».

Ο πλανήτης παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα την τελευταία αυτή ανάφλεξη στην περιοχή, που προσώρας -ευτυχώς- μοιάζει να περιορίζεται ανάμεσα στις δύο χώρες.

Πολιτικοί ηγέτες και διεθνολόγοι, όμως, εκφράζουν φόβους ότι οι συρράξεις μπορεί να επεκταθούν και στην ευρύτερη περιοχή, ανοίγοντας ένα νέο αιματηρό κεφάλαιο πολέμου και αποσταθεροποιώντας ακόμη περισσότερο την παγκόσμια οικονομία.

Τα Ηνωμένα Έθνη -και όχι μόνο- έχουν κάνει έκκληση για αυτοσυγκράτηση, με αρκετούς να ανησυχούν ότι δεν θα υπάρξει ανταπόκριση και οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν.

Τι θα συμβεί όμως εάν υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση και αν ο πόλεμος επεκταθεί;

Σε ανάλυσή του, το BBC συγκέντρωσε τα χειρότερα πιθανά σενάρια για την «επόμενη ημέρα».

Εμπλοκή των ΗΠΑ

Η Τεχεράνη πιστεύει ότι οι ΗΠΑ ήταν αυτές που άναψαν το «πράσινο φως» στο Ισραήλ να ξεκινήσει την επιχείρηση εναντίον της χώρας ή τουλάχιστον ότι προσέφεραν στη χώρα την απαραίτητη στρατιωτική στήριξη.

Το Ιράν έχει τη στρατιωτική δύναμη να πλήξει αμερικανικούς στόχους στη Μέση Ανατολή, όπως για παράδειγμα τα ειδικά στρατιωτικά καμπ στο Ιράκ, τις στρατιωτικές βάσεις στον Κόλπο και τις διπλωματικές αποστολές της Ουάσινγκτον στην περιοχή.

Την ίδια ώρα, οι σύμμαχοι του Ιράν -κυρίως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ- μπορεί να έχουν αποδεκατιστεί από το Ισραήλ, ωστόσο έχουν ακόμη στρατιωτικές δυνάμεις και εξοπλισμό στο Ιράκ.

Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ απέσυραν μέρος του προσωπικού τους στη Μέση Ανατολή δείχνει ότι το υπάρχει φόβος για τέτοιου είδους χτυπήματα, παρά το γεγονός ότι η Ουάσινγκτον προειδοποίησε το Ιράν ότι θα υπάρξουν σοβαρές συνέπειες εάν χτυπηθούν αμερικανικοί στόχοι.

Τι θα συμβεί εάν σκοτωθεί ένας Αμερικανός πολίτης στο Τελ Αβίβ ή κάπου αλλού;

Ο Ντόναλντ Τραμπ, που καθόλου δεν θέλει να εμπλακεί σε μια τέτοια σύρραξη, μπορεί να αναγκαστεί να επέμβει.

Ο Αμερικανός πρόεδρος εξελέγη σε μεγάλο βαθμό για την πολιτική MAGA («Μake America Great Again» ή ελληνιστί «Κάντε την Αμερική Μεγάλη Ξανά») και υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους του ότι δεν θα ξεκινήσει «ατελείωτους πολέμους» στη Μέση Ανατολή.

Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί Ρεπουμπλικάνοι που στηρίζουν την κυβέρνηση του Ισραήλ και πιστεύουν ότι έχει έρθει πια η ώρα να αλλάξει το καθεστώς στην Τεχεράνη -κατεύθυνση προς την οποία σίγουρα θα δεχτεί πιέσεις.

Άλλωστε, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει πολλάκις κατηγορηθεί ότι θέλει να εμπλέξει τις ΗΠΑ σε έναν πόλεμο κατά του Ιράν, ελπίζοντας ότι η νίκη θα έρθει πιο γρήγορα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στρατιωτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν τα κατάλληλα βομβαρδιστικά για να μπορέσουν να πλήξουν τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται βαθιά μέσα στη χώρα, ιδιαίτερα το πυρηνικό «βουνό» Φόρντοου.

Η στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ σε έναν πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν θα αποτελέσει όμως μια τεράστια κλιμάκωση, που σύμφωνα με ειδικούς ασφαλείας και διεθνολόγους θα έχει καταστροφικές συνέπειες.

Εμπλοκή των χωρών του Κόλπου

Σε περίπτωση που το Ιράν δεν καταφέρει να καταστρέψει τους καλά προστατευμένους στρατιωτικούς και άλλους στόχους του Ισραήλ, τότε ενδέχεται να στραφεί προς πιο «εύκολους» στόχους στον Κόλπο -κυρίως σε χώρες που το Ιράν πιστεύει ότι βοήθησαν τους εχθρούς τους τα περασμένα χρόνια.

Υπάρχουν, άλλωστε, πολλοί ενεργειακοί και στόχοι υποδομής που θα μπορούσαν να πληγούν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ιράν είχε κατηγορηθεί ότι έπληξε τα πετρελαϊκά πεδία της Σαουδικής Αραβίας το 2019 ενώ οι Χούθι σύμμαχοί του χτύπησαν στόχους μέσα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2022.

Η Τεχεράνη έχει έκτοτε ρίξει «γέφυρες» συμφιλίωσης με ορισμένα κράτη της περιοχής, ωστόσο δεν αποκλείεται να «θυσιάσει» τις καλές αυτές σχέσεις στο όνομα του πολέμου για να πλήξει αμερικανικούς στόχους εντός των χωρών αυτών.

Σε περίπτωση όμως που υπάρξει επίθεση εναντίον κάποιου κράτους του Κόλπου, τότε θα υπάρξουν πιέσεις να φτάσουν στην ευρύτερη περιοχή αμερικανικά μαχητικά για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους.

Τι θα συμβεί αν το Ισραήλ δεν καταφέρει να καταστρέψει τα πυρηνικά του Ιράν

Τι θα συμβεί εάν το Ισραήλ αποτύχει; Εάν οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι πολύ βαθιά κρυμμένες μέσα στη Γη ή πολύ καλά προστατευμένες; Και τι θα γίνει εάν τα 400 κιλά του 60% εμπλουτισμένου ουρανίου -του πυρηνικού καυσίμου που είναι μόλις ένα βήμα μακριά από το να μπορεί να μετατραπεί σε πυρηνικό όπλο, επαρκές να οπλίσει δέκα βόμβες- δεν καταστραφεί;

Ειδικοί ασφαλείας πιστεύουν ότι το ουράνιο που εδώ και χρόνια συγκεντρώνει η Τεχεράνη βρίσκεται κρυμμένο βαθιά μέσα στη Γη, σε κρυφές στοές.

Και μπορεί το Ισραήλ να σκότωσε κάποιους πυρηνικούς επιστήμονες αλλά καμία βόμβα δεν μπορεί να καταστρέψει τις γνώσεις και την εμπειρία του Ιράν στην κατασκευή πυρηνικών κεφαλών.

Ένας ακόμη φόβος των ειδικών είναι ότι η επίθεση του Ισραήλ μπορεί να κάνει την ηγεσία του Ιράν να επισπεύσει την παραγωγή πυρηνικών όπλων, θεωρώντας ότι μόνο έτσι θα μπορέσει να σταματήσει τις επιθέσεις εναντίον των πολιτών της χώρας.

Και ποιος μπορεί να είναι σίγουρος ότι οι νέοι στρατιωτικοί ηγέτες θα είναι πιο ψύχραιμοι και προσεκτικοί από τους νεκρούς προκατόχους τους;

Όλοι αυτοί οι παράγοντες ενδεχομένως να πιέσουν το Ισραήλ να προχωρήσει σε νέες επιθέσεις, βάζοντας ξανά φωτιά στη Μέση Ανατολή και ξεκινώντας έναν μακρύ και απρόβλεπτο κύκλο στρατιωτικών πληγμάτων με άγνωστο ακόμη κόστος.

Οι Ισραηλινοί χρησιμοποιούν άλλωστε μια ωμή φράση για να περιγράψουν αυτή την κατάσταση –«κουρεύοντας το γρασίδι».

Παγκόσμιο οικονομικό σοκ

Η τιμή του πετρελαίου έχει ήδη εκτοξευτεί. Και, σε περίπτωση που η Τεχεράνη αποφασίσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, η διακίνηση του πετρελαίου θα περιοριστεί περαιτέρω.

Το σενάριο αυτό θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο εφιαλτικό εάν οι Χούθι της Υεμένης αρχίσουν εκ νέου τις επιθέσεις σε πλοία από την άλλη πλευρά της Αραβικής Χερσονήσου.

Οι Χούθι είναι, άλλωστε, εδώ και δεκαετίες σύμμαχοι της Τεχεράνης και δεν θα διστάσουν να προχωρήσουν σε αιματοχυσία.

Ήδη, πολλές χώρες του κόσμου έχουν «γονατίσει» λόγω της ακρίβειας και των συνεχώς αυξανόμενων ανατιμήσεων σε πολλά υλικά αγαθά εξαιτίας των πολέμων. Η περαιτέρω αύξηση της τιμής του πετρελαίου θα αυξήσει τον πληθωρισμό σε ένα ευάλωτο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, που βάλλεται όχι μόνο από από τους πολέμους αλλά και τους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο άνθρωπος που θα επωφεληθεί περισσότερο από την αύξηση των τιμών του πετρελαίου είναι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, με το Κρεμλίνο να αυξάνει τα έσοδά του κατά δισεκατομμύρια δολάρια -κάτι που θα του επιτρέψει να χρηματοδοτήσει με μεγαλύτερη ευκολία τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στην Ουκρανία.

Το γκρέμισμα του καθεστώτος του Ιράν θα αφήσει κενό εξουσίας

Το άλλο σενάριο που θα πρέπει να εξεταστεί είναι τι θα φέρει η κατάρρευση του καθεστώτος του Ιράν. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου υποστηρίζει ότι πρωταρχικός του στόχος είναι να καταστραφούν οι πυρηνικές δυνατότητες της Τεχεράνης.

Σε πρόσφατες δηλώσεις του, όμως, ξεκαθάρισε ότι ο απώτερος στόχος του είναι να υπάρξει αλλαγή του καθεστώτος στο Ιράν.

Απευθυνόμενος στους «περήφανους πολίτες του Ιράν» είπε πως η χώρα του «ανοίγει το δρόμο για να ανακτήσετε την ελευθερία σας», χαρακτηρίζοντας το καθεστώς της Τεχεράνης «μοχθηρό και καταπιεστικό».

Και μπορεί αρκετοί «παίκτες» στη Μέση Ανατολή να επιθυμούν την πτώση του καθεστώτος, πολλοί είναι όμως και αυτοί που διερωτώνται τι θα φέρει το κενό της εξουσίας στη χώρα και ποιες θα μπορούσαν να είναι οι απρόβλεπτες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή.

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, άλλωστε, σε αυτή τη φάση τι θα συνέβαινε σε περίπτωση εμφυλίου πολέμου στο Ιράν ή πώς θα άλλαξε τις ισορροπίες στη γεωπολιτική σκακιέρα.

Τα πρόσφατα παραδείγματα από το Ιράκ και τη Λιβύη εντείνουν την ανησυχία ότι η περιοχή θα αποσταθεροποιηθεί περαιτέρω.

Η «επόμενη ημέρα» στην περιοχή θα εξαρτηθεί, σύμφωνα με ειδικούς, από δύο βασικούς παράγοντες: πώς θα «απαντήσει» το Ιράν στα πλήγματα του Ισραήλ και κατά πόσο μπορεί η Ουάσινγκτον να «χαλιναγωγήσει» το Τελ Αβίβ.