«Είναι προφανές ότι η Τουρκία κάνει ότι είναι δυνατόν να βελτιώσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ», δήλωσε στο CNN Greece o καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κωνσταντίνος Υφαντής αναφερόμενος στη επικείμενη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Τούρκο ομόλογό του στο Λευκό Οίκο την προσεχή Πέμπτη (25/9).
Αυτό φυσικά περιλαμβάνει και την προσπάθεια της Άγκυρας να «ξεπαγώσει» τόσο τη συμφωνία για τα F-16 αλλά και τα F-35.
Καθοριστική για το αν οι Τούρκοι θα καταφέρουν να υπάρξει πρόοδος στο ζήτημα των F-35 είναι, σύμφωνα με τον κ. Υφαντή, το πώς θα αντιδράσει ο Αμερικανός πρόεδρος στα «δώρα» του Ερντογάν, με σημαντικότερο την κολοσσιαία παραγγελία Βoeing για την Turkish Airlines.
Ο ίδιος εκτιμά ότι μία τέτοια συμφωνία δεν επηρεάζει μακροπρόθεσμα την Ελλάδα, ωστόσο τονίζει ότι η χώρα μας πρέπει να εκμεταλλευθεί το «παράθυρο» ευκαιρίας που ανοίγεται, στην περίπτωση που «ξεπαγώσει» η συμφωνία, έτσι ώστε να αναλάβει τις απαιτούμενες πρωτοβουλίες.
Ήδη, η Άγκυρα ανακοίνωσε ότι θα άρει τους επιπλέον δασμούς που είχε επιβάλει το 2018 στις αμερικανικές εισαγωγές – από επιβατικά αυτοκίνητα ως φρούτα. Μάλιστα, η ανακοίνωση έγινε με τον πιο επίσημο τρόπο μέσα από την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Οι επιπρόσθετοι δασμοί, που είχαν επιβληθεί, κάλυπταν προϊόντα μεταξύ των οποίων επιβατικά αυτοκίνητα, φρούτα, ρύζι, καπνός, ορισμένα αλκοολούχα ποτά, κάποια στερεά καύσιμα και χημικά προϊόντα και είχαν επιβληθεί το 2018 ως αντίποινα για τους αμερικανικούς δασμούς που είχε επιβάλει ο Τραμπ κατά την πρώτη θητεία του στην αμερικανική προεδρία. «Τίποτα δεν είναι τυχαίο», σχολίαζαν αναλυτές καθώς με το που κλείστηκε το ραντεβού οι δασμοί πήγαν περίπατο.
Πρώτη επίσκεψη Ερντογάν στο Λευκό Οίκο από το 2019
Υπενθυμίζεται ότι αυτή θα είναι η πρώτη διμερής επίσκεψη του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο από το 2019 κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, με τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να έχει μια τεταμένη σχέση με τον Τούρκο ηγέτη.
Ο ίδιος Τραμπ έχει δείξει συμπάθεια για τον Ερντογάν παρά τις αμφιβολίες του στενού συμμάχου των ΗΠΑ, Ισραήλ, το οποίο βρίσκεται σε αντίθεση με την Τουρκία για τη Συρία και τη Γάζα.
Ωστόσο ήταν κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, που οι Ηνωμένες Πολιτείες απέκλεισαν την Τουρκία, σύμμαχο στο ΝΑΤΟ, από το πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35.
Η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ προέβη σε αυτή την ενέργεια αφού η Τουρκία αγόρασε το ρωσικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας εδάφους-αέρος S-400. Αξίζει να σημειωθεί ότι για να ξεπαγώσει η πώληση των F-35 στην Τουρκία, πρέπει να δώσει το πράσινο φως το Κογκρέσο.
«Εργαζόμαστε πάνω σε πολλές εμπορικές και στρατιωτικές συμφωνίες με τον Πρόεδρο, συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης κλίμακας αγοράς αεροσκαφών Boeing, μιας σημαντικής συμφωνίας για τα F-16 και μιας συνέχισης των συνομιλιών για τα F-35, οι οποίες αναμένουμε να ολοκληρωθούν θετικά», έγραψε ο Τραμπ στην πλατφόρμα του Truth Social.
«Ανυπομονώ να τον δω στις 25!» είπε.
Ο ίδιος ο Ερντογάν δήλωσε τον Ιούλιο ότι είχε καταλήξει σε «συμφωνία» με τον Τραμπ για τα υπερσύγχρονα αεροσκάφη.
«Νομίζω ότι τα F-35 θα παραδοθούν στην Τουρκία βήμα προς βήμα κατά τη διάρκεια της θητείας του», δήλωσε χαρτακτηριστικά.
Μία περίπλοκη σχέση
Η Τουρκία έχει διχάσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, με κάποιους να καταδικάζουν τον Ερντογάν εν μέρει για τον ισλαμιστικό πολιτικό του προσανατολισμό και την έντονη κριτική του στο Ισραήλ. Η Τουρκία έχει επίσης επιτρέψει στους ηγέτες της Χαμάς να περνούν χρόνο στη χώρα.
Το Ισραήλ βομβάρδισε την περασμένη εβδομάδα έναν άλλο στενό εταίρο των ΗΠΑ, το Κατάρ, για να στοχεύσει την παλαιστινιακή ένοπλη ομάδα, η οποία πραγματοποίησε την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ.
Αλλά ο Ερντογάν, πρωθυπουργός ή πρόεδρος της Τουρκίας από το 2003, έχει δημιουργήσει μια στενή σχέση με τον Τραμπ, τόσο πολύ που φέρεται να τον έχει καλέσει αυθόρμητα στο κινητό του τηλέφωνο.
Ο Ερντογάν και ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, τον Μάιο έπεισαν τον Τραμπ να άρει τις κυρώσεις κατά της Συρίας μετά την άνοδο του πρώην ισλαμιστή αντάρτη Αχμέντ αλ-Σαράα στην εξουσία.
Το Ισραήλ έχει χτυπήσει τη Συρία, καταστρέφοντας βασικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, καθώς βλέπει μια ευκαιρία να προκαλέσει ζημιά στον γείτονά του και ιστορικό αντίπαλό του σε ένα αδύναμο σημείο μετά την ανατροπή του μακροχρόνιου ηγέτη Μπασάρ αλ-Άσαντ.
Ο ρόλος της επίσκεψης του γιου Τραμπ στην Τουρκία
Καθοριστικός ήταν ο ρόλος, σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, για την πραγματοποίηση του ραντεβού των δύο ηγετών του Ντόναλντ Τραμπ του νεότερο στην Τουρκία. Ο γιος του Τραμπ συναντήθηκε με τον Τούρκο πρόεδρο στο παλάτι του Ντολμαμπαχτσέ και αμέσως μετά έγινε γνωστό ότι οι δύο ηγέτες θα συναντηθούν, ενώ μέχρι τότε κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στον ορίζοντα. Η συνάντηση έγινε στις 13 Σεπτεμβρίου σύμφωνα με τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Οζγκιούρ Οζέλ που έκανε την αποκάλυψη στις 17 Σεπτεμβρίου ενώ στις 15 Σεπτεμβρίου ο Αμερικανός πρόεδρος υποδέχθηκε στο Λευκό Οίκο τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Πηγή κοντά στον Ερντογάν δήλωσε στην DW την Τετάρτη (17/9) ότι ο Τραμπ ο νεότερος είχε πράγματι συναντηθεί με τον πρόεδρο, αλλά την περιέγραψε μόνο ως «επίσκεψη αβροφροσύνης». Η ίδια πηγή είπε ότι δεν υπήρξε επίσημη συζήτηση για τη Γάζα ή για οποιοδήποτε άλλο συγκεκριμένο θέμα, απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς του Οζέλ.
Παρόλο που ο Τραμπ ο νεότερος δεν κατέχει επίσημο ρόλο στην κυβέρνηση του πατέρα του, θεωρείται ότι έχει μεγάλη επιρροή στον Λευκό Οίκο. Αυτή τη στιγμή υπηρετεί ως εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Οργανισμού Τραμπ.
