Δύο ημέρες θα διαρκέσει η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, όπου οι 32 χώρες μέλη πρέπει να αποφασίσουν αν θα υιοθετήσουν το σχέδιο για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ έως το 2032. Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ανακοίνωσε το βράδυ της Δευτέρας ότι όλες οι χώρες μέλη έχουν συναινέσει στο σχέδιο που τίθεται προς διαπραγμάτευση. Μεταξύ αυτών και η Ισπανία, η οποία έχει ζητήσει να εξαιρεθεί από τον επαυξημένο αυτό στόχο, ώστε να μη θέσει βέτο στην τελική απόφαση.
Σάντσεθ: «Ως κυρίαρχη χώρα σύμμαχος, επιλέγουμε να μην το κάνουμε»
Πηγές εξέφρασαν τον φόβο ότι ο Ισπανός πρωθυπουργός μπορεί να συγκρουστεί με τον Ντόναλντ Τραμπ ή να βρεθεί αντιμέτωπος με τους ομολόγους του.
Με επιστολή του προς τον Μαρκ Ρούτε, ο Πέδρο Σάντσεθ είχε ανακοινώσει ότι η Μαδρίτη είναι αντίθετη με την αύξηση των αμυντικών δαπανών σε αυτό το ποσοστό. Πρόσθετε όμως ότι δεν θα ετίθετο εμπόδιο για τις άλλες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Ο Ισπανός πρωθυπουργός έγραφε ότι κάθε κυβέρνηση μπορεί νόμιμα να αποφασίσει εάν είναι πρόθυμη να κάνει αυτή τη θυσία. Αλλά η Ισπανία, «ως κυρίαρχη χώρα σύμμαχος, επιλέγουμε να μην το κάνουμε».
Ο Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε την Κυριακή ότι είχε εξασφαλίσει συμφωνία με το ΝΑΤΟ που επέτρεπε στη Μαδρίτη να εξαιρεθεί από τον νέο στόχο. «Διαφυλάξαμε την κυριαρχία της Ισπανίας, διασφαλίζοντας παράλληλα την επιτυχία της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ», είπε.
Και πώς θα κατευνάσουν τον Τραμπ;
Αυτή όμως η εξαίρεση της Ισπανίας από τη δέσμευση του ΝΑΤΟ να δαπανήσουν τα μέλη της το 5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, για πολλές χώρες μέλη της Συμμαχίας είναι προβληματική. Κατηγορούν τη Μαδρίτη ότι τινάζει στον αέρα τις προσπάθειες επίδειξης ενότητας στη σύνοδο, η οποία έχει στόχο να κατευνάσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επί της ουσίας επιβάλει αυτόν τον στόχο για τις αμυντικές δαπάνες, απειλώντας διαφορετικά να αποσύρει την αμερικανική στήριξη από την ευρωπαϊκή άμυνα.
Η ισπανική εξαίρεση, σύμφωνα με τους Financial Times, βασίζεται σε μια αλλαγή στη δήλωση του ΝΑΤΟ από τη λέξη «εμείς» στη λέξη «συμμάχους», στην πρόταση που αναφέρεται στη δέσμευση να δαπανηθεί το 5% του ΑΕΠ για την άμυνα έως το 2035.
Ο Πέδρο Σάντσεθ έχει δεσμευτεί να δαπανήσει μόνο το 2,1% του ΑΕΠ της Ισπανίας για την άμυνα, όταν χώρες όπως η Ιταλία, το Βέλγιο και η Πορτογαλία είναι επίσης πιθανό να δυσκολευτούν να επιτύχουν το στόχο του 5%.
Ο Αμερικανός πρόεδρος κατά την αναχώρησή του για την Ολλανδία
«Αδικαιολόγητη εξαίρεση»
Η Πολωνία, που έχει ήδη αποδυθεί σε ενίσχυση των αμυντικών της δυνατοτήτων, υποστηρίζει ότι η ειδική μεταχείριση της Ισπανίας ήταν «αδικαιολόγητη» και «επιζήμια για την ενότητα της συμμαχίας».
Ο Πολωνός υπουργός Άμυνας και αναπληρωτής πρωθυπουργός, Βλάντισλαβ Κοσινιάκ-Κάμις, δήλωσε στους Financial Times ότι «οποιαδήποτε παρέκκλιση για την Ισπανία είναι αδικαιολόγητη». «Όλα τα κράτη θα πρέπει να επωμιστούν από κοινού το βάρος της συμμαχίας». «Η δημιουργία οποιωνδήποτε εξαιρέσεων είναι επιζήμια για την ενότητα της συμμαχίας και είμαι υπέρ της επίτευξης του 5% το συντομότερο δυνατό», πρόσθεσε.
Η Πολωνία είναι πλέον αναλογικά ο μεγαλύτερος αμυντικός φορέας στο ΝΑΤΟ, με το ισοδύναμο του 4,7% του ΑΕΠ να διατίθεται για στρατιωτικές δαπάνες φέτος.
Κι άλλοι ζητούν εξαιρέσεις
Αξιωματούχοι από άλλες χώρες του ΝΑΤΟ δήλωσαν επίσης στους Financial Times ότι η εξαίρεση της Ισπανίας απειλεί να εκτροχιάσει τη σύνοδο κορυφής. Κι αυτό γιατί και άλλες χώρες θα μπορούσαν να ζητήσουν παρόμοια μεταχείριση.
Το Βέλγιο είναι μία από αυτές. Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ θα ζητήσει τέτοιες εξαιρέσεις στη σύνοδο κορυφής, σύμφωνα με άτομο που έχει γνώση του θέματος. «Δεν είναι ακόμη αρκετά σαφές τι σημαίνει αυτή η εξαίρεση, αλλά χρειάζεται σαφήνεια επειδή οι ίδιοι κανόνες ισχύουν για όλους», είπε η πηγή.
