«Ο κόσμος να χαλάσει στο τέλος της ημέρας, στην Αριστερά θα υπάρχουν τοποθετήσεις, ψηφοφορίες, νικητές, χαμένοι και ένα κείμενο απόφασης», σχολίαζε στην «Κ» –αυτοκριτικά και με δόσεις χιούμορ– μέλος του ΣΥΡΙΖΑ που συμμετείχε στις εργασίες του 5ου συνεδρίου του κόμματος που ολοκληρώθηκε χθες.
Ο σύνεδρος επιβεβαιώθηκε, όμως ίσως για πρώτη φορά το «τυπικό» επιστέγασμα ενός συνεδρίου όπως αποτυπώθηκε στα «χαρτιά», απέχει παρασάγγας από το πραγματικό πολιτικό κλίμα στον ΣΥΡΙΖΑ.
«Να προστατεύσουμε τη δομή»
Με όρους αμιγώς εσωκομματικούς, η προεδρική «φρουρά» και ο Σωκράτης Φάμελλος μπορούν να δηλώνουν νικητές της τετραήμερης σύναξης στο Περιστέρι. Ομως, ενώ η διαδικασία –σε αντίθεση με την αλησμόνητη σύναξη στο Gazi Live– κύλησε ομαλά, την επομένη του συνεδρίου κανείς στην Κουμουνδούρου δεν μπορεί να νιώθει ότι το τοπίο έχει ξεκαθαρίσει.
Στο τυπικό σκέλος και διαβάζοντας τη συνεδριακή αριθμητική ο Φάμελλος μοιάζει ενδυναμωμένος. Κέρδισε, άλλωστε, όλες τις «μάχες» των ψηφοφοριών με τις εισηγήσεις των πολιτικών θέσεων και του καταστατικού να ενσωματώνονται με υψηλά ποσοστά. Η ψηφοφορία «βαρόμετρο» δε που αφορούσε το ζήτημα της Εθνικής Τράπεζας, ανέδειξε και τον «αέρα» της προεδρικής πτέρυγας. Συγκεκριμένα, η «γραμμή» Πολάκη που εισηγούνταν την «ανάκτηση (σ.σ. από το Δημόσιο) της πλειοψηφίας των μετοχών και της διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας», μειοψήφησε με ποσοστό 32,3% έναντι της πιο «μετριοπαθούς» εισήγησης της πλειοψηφίας.
Σημαίνει αυτό πως μειώθηκε και η απήχηση του Χανιώτη βουλευτή εντός των κομματικών τειχών μετά το πολύ υψηλό ποσοστό που είχε καταλάβει στις εσωκομματικές εκλογές; Κάποιοι υιοθετούν αυτή την ερμηνεία, κάποιοι άλλοι εκτιμούν ότι τόσο ο πρώην υπουργός Υγείας, όσο και η πλευρά του Νίκου Παππά επί της ουσίας στο συνέδριο «έβαλαν πλάτη» στον πρόεδρο Φάμελλο επιχειρηματολογώντας υπέρ της «αυτόνομης πορείας» του ΣΥΡΙΖΑ, με φόντο και την παραφιλολογία περί «κόμματος Τσίπρα». «Παρά την αμηχανία και τη μερική απογοήτευση, μέλημα όλων ήταν να προστατεύσουμε τη δομή μας που έχει πληγεί βαριά τα τελευταία δύο χρόνια», σχολίαζε στην «Κ» στέλεχος του κόμματος, επιβεβαιώνοντας αυτή την ερμηνεία.
Περιμένοντας το σήμα του Τσίπρα
Σε κάθε περίπτωση, η σκιά του Αλέξη Τσίπρα έτσι κι αλλιώς πλανάται βαριά πάνω από την Κουμουνδούρου, πόσο μάλλον στο περιβάλλον που διαμορφώθηκε μετά την παρέμβασή του στο Μέγαρο Μουσικής και ενίσχυσε την αίσθηση ότι ο πρώην πρωθυπουργός ανοίγει όλο και πιο αποφασιστικά το μονοπάτι της «ολικής επιστροφής» του.
Είναι σαφές πως με βάση την ακτινογραφία των τοποθετήσεων, αλλά και της πολιτικής ανθρωπογεωγραφίας του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ, η πλειοψηφία μελών και στελεχών παρακολουθεί με –κάτι παραπάνω– από απλό ενδιαφέρον τις κινήσεις του πρώην πρωθυπουργού. Κάποιοι είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να τον ακολουθήσουν εφόσον δώσει το πολυπόθητο σήμα. Κάποιοι άλλοι βλέπουν «ζεστά» την επιστροφή του, αρκεί όμως να μην έρθει συγκρουσιακά με το υποκείμενο ΣΥΡΙΖΑ.
Αν κάτι απασχολεί περισσότερο τον «όλο» ΣΥΡΙΖΑ είναι το πολιτικό-ιδεολογικό περιεχόμενο με το οποίο ο πρώην πρωθυπουργός επιδιώκει να «χρωματίσει» το πολιτικό του rebranding. Το όραμα του «νέου πατριωτισμού» το οποίο ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε από το βήμα του Ινστιτούτου του σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως στους διαδρόμους του συνεδρίου. Ακόμη μεγαλύτερη αίσθηση προκάλεσε μια αποστροφή του πρώην πρωθυπουργού στους New York Times που ανέφερε ότι «δυστυχώς σε αυτές τις συνθήκες (σ.σ. της “ολιγαρχίας”), δεν πρέπει να παλέψουμε για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό, αλλά για τον δημοκρατικό καπιταλισμό». Αν και η πλειοψηφία των συνέδρων κατανόησε το πνεύμα του σκεπτικού Τσίπρα, κάποιοι δεν παρέβλεψαν να επισημάνουν τη σημειολογική βαρύτητα της φράσης.
Ο Νίκος Παππάς, μάλιστα, έσπευσε από το βήμα του συνεδρίου να πει ότι «εμείς παλεύουμε για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό», ενώ ο Παύλος Πολάκης –όπως αναμενόταν– δεν έχασε την ευκαιρία να ρίξει τα δικά του «καρφιά» «καλωσορίζοντας τον πρώην πρωθυπουργό στη μάχη κατά της κλεπτοκρατίας» και εκφράζοντας την άποψη ότι «η πολιτική αλλαγή θα έρθει μόνο μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ».
Διαφοροποιήσεις και σιωπές
Οσο ο Αλέξης Τσίπρας σχεδιάζει αυτόνομα από την κομματική καθημερινότητα της Κουμουνδούρου τα επόμενα βήματά του, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ζυγίζουν τις δικές τους επιλογές. Διονύσης Τεμπονέρας και Γιώργος Βασιλειάδης αποφάσισαν να μη διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους στα νέα όργανα του κόμματος. Ο Γιώργος Τσίπρας μια ημέρα μετά το συνέδριο, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από το κόμμα. Και οι τρεις, ο καθένας με τον τρόπο του, δεν «ξεχνούν» τις ευθύνες και τα πολιτικά αίτια που οδήγησαν στην εσωκομματική κρίση της προηγούμενης διετίας.
Ο Χρήστος Σπίρτζης από την πλευρά του εμφανίστηκε ιδιαίτερα αιχμηρός τόσο σε σχέση με την «ατολμία στο θέμα των συνεργασιών» όσο και σε ζητήματα κομματικής λειτουργίας. Κάποιοι δεν παρέλειψαν επίσης να σχολιάσουν ότι τόσο η Ολγα Γεροβασίλη η οποία αρκέστηκε σε έναν τυπικό χαιρετισμό όσο και ο Αλέκος Φλαμπουράρης –πρόσωπα που διαχρονικά απηχούν τον πρώην πρωθυπουργό– δεν πήραν τον λόγο στο συνέδριο. Είναι σαφές ότι η βαρύτητα των εν λόγω προσώπων εντός της Κουμουνδούρου προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη σημασία στον τρόπο με τον οποίο επιλέγουν τις κινήσεις τους στην εσωκομματική σκακιέρα.
Ενα βήμα μπρος, δύο πίσω για τις συνεργασίες
Δύο χρόνια μετά τις εκλογές του 2023, κι ενώ η συζήτηση περί «κεντροαριστερών ζυμώσεων» έρχεται και παρέρχεται, το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ δεν εισέφερε κάτι νέο σε αυτή την κατεύθυνση.
Η πλειοψηφία των συνέδρων εμφανίστηκε θετική στον διάλογο με άλλες «προοδευτικές δυνάμεις», όμως δεν έμεινε ασχολίαστη η απουσία της Λούκας Κατσέλη –πρόταση Φάμελλου για την Προεδρία της Δημοκρατίας και πρόσωπο που εσχάτως παίρνει πρωτοβουλίες υπέρ της ενότητας του χώρου.
Ο χαιρετισμός δε του Νάσου Ηλιόπουλου για λογαριασμό της Νέας Αριστεράς μάλλον ενίσχυσε το κλίμα αμηχανίας μεταξύ των δύο πλευρών· ειδικά η επιλογή του κ. Ηλιόπουλου να χρησιμοποιήσει την προσφώνηση «φίλες και φίλοι» αντί «συντρόφισσες και σύντροφοι» ξένισε πολλούς.
Σε κάθε περίπτωση, αύριο ακόμη μια εκδήλωση θα φέρει στο ίδιο τραπέζι πρώην και νυν συντρόφους, καθώς η Νέα Αριστερά διοργανώνει συζήτηση για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα με ομιλητές τους Δημήτρη Τζανακόπουλο (Νέα Αριστερά) και Γιώργο Βασιλειάδη (ΣΥΡΙΖΑ). Εκπρόσωπο στο πάνελ θα έχει και το ΠΑΣΟΚ με την Αννα Παπαδοπούλου.
Τέλος, σημειολογικά αξίζει να σημειωθεί ότι την περασμένη εβδομάδα η Πατησίων «διασπάστηκε». Συγκεκριμένα, την Τρίτη κάποια στελέχη της όπως ο Αλέξης Χαρίτσης έδωσαν το «παρών» στη διάσκεψη του Ινστιτούτου Τσίπρα και κάποια άλλα, όπως ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, σε εκδήλωση της πρωτοβουλίας «March to Gaza» στο Πάντειο. Προφανώς δεν μπορεί να εκληφθεί ως τυχαίο το ότι οι μεν έχουν ταχθεί υπέρ του άμεσου διαλόγου με τον ΣΥΡΙΖΑ και οι δε εκφράζουν έντονες επιφυλάξεις τόσο για το πρώην κόμμα τους, όσο και για τις προθέσεις του Αλέξη Τσίπρα.
