Εξαώροφο κτίριο με μεταλλική επένδυση σε ασημένιο χρώμα. Ενα πανύψηλο θολωτό αίθριο από σίδερο και γυαλί υποδέχεται ενδιαφερομένους για τις κάθε λογής διατυπώσεις που απαιτεί η μετανάστευση. Πρόκειται για το πρώην κτίριο Κεράνη στον Αγιο Ιωάννη Ρέντη, μέσα στο οποίο ο Θάνος Πλεύρης ραδιουργεί κατά των λαθρομεταναστών. Eτσι τουλάχιστον τον φαντάζονται οι ουκ ολίγοι επικριτές του, αλλά και πολλοί από τους ψηφοφόρους του.
Δεν ήταν στο υπουργείο το πρωί της περασμένης Τετάρτης. Λίγη ώρα πριν από τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, στο οποίο συμμετείχε, αδιάκριτος δημοσιογράφος τον εντόπισε σε απόμερη καφετέρια στο βαθύ Κολωνάκι με το νεανικό του είδωλο και προκάτοχό του στο υπουργείο Μάκη Βορίδη.
Αλλαγή προσώπου, όχι πολιτικής
Ο πρωθυπουργός επιστράτευσε τον Πλεύρη μετά την παραίτηση Βορίδη. Η επιλογή υπέκρυπτε πρόθεση διαβεβαίωσης ότι η κυβέρνηση άλλαξε υπουργό Μετανάστευσης, αλλά όχι πολιτική στο μεταναστευτικό. Μάκης και Θάνος είναι «φίλοι στην ειρήνη, σύντροφοι στη μάχη», που λέει ο στίχος. Εφαγαν ψωμί κι αλάτι στους αγώνες κατά της Αριστεράς.
Ο Πλεύρης είναι γιος του περιβόητου για τις αντισημιτικές, ακροδεξιές και αντιδημοκρατικές θέσεις του, Κωνσταντίνου Πλεύρη. Ανάμεσα στις πολλές «επιτυχίες» του πατρός Πλεύρη είναι ότι τη δεκαετία του ’60 στρατολόγησε στην πολιτική τον Νίκο Μιχαλολιάκο, μετέπειτα επικεφαλής της Χρυσής Αυγής. Ο γιος ασπάστηκε τα υπερπατριωτικά ιδεώδη, αλλά δεν κληρονόμησε τη δυσανεξία του πατέρα για τη δημοκρατία.
Εδώ και μία εβδομάδα έπεσε στα βαθιά. Ευτυχώς ο Βορίδης, από τον Μάρτιο που ανέλαβε τη διεύθυνση του «ξενοδοχείου», πρόλαβε να του αφήσει κληρονομιά ένα-δύο νομοσχέδια έτοιμα να ψηφιστούν από τη Βουλή. Γιατί «ξενοδοχείο»; Παλαιότερος υπουργός Μετανάστευσης συνήθιζε να λέει: «Ο κόσμος νομίζει ότι εμείς εδώ χειριζόμαστε τη μετανάστευση, ενώ είμαστε απλώς ένα ξενοδοχείο!».
«Ξενοδοχείο», γιατί το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου χειρίζεται κατά βάσιν τα κέντρα κράτησης. Διαχειρίζεται επίσης τον μηχανισμό αξιολόγησης για την παροχή ασύλου. Ο Πλεύρης, συνεχίζοντας το έργο Βορίδη, θέλει να κάνει το «ξενοδοχείο» αφιλόξενο. Με το νομοσχέδιο για την παράνομη μετανάστευση θα καταστεί αυτοτελές ποινικό αδίκημα να παραμένει ένας μετανάστης στην Ελλάδα ενώ έχει απορριφθεί το αίτημά του για άσυλο. Με το νομοσχέδιο για τη νόμιμη μετανάστευση –που θα ακολουθήσει το φθινόπωρο– θα προσδιοριστούν οι όροι για την εισαγωγή εργατικού δυναμικού.
«Δεν θα μπορείς να φας»
Ασπονδοι φίλοι του Πλεύρη ξαναζέσταναν ένα βίντεο από το 2011, όταν ήταν ακόμη στον ΛΑΟΣ, όπου διατύπωνε τη φιλοσοφία του για τη διαχείριση του μεταναστευτικού: «Φύλαξη των συνόρων δεν μπορεί να γίνει αν δεν υπάρξουν νεκροί. Η φύλαξη των συνόρων έχει νεκρούς… Οταν βρίσκεσαι εδώ πέρα, όχι κοινωνική παροχή θα έχεις, δεν θα μπορείς να φας, δεν θα μπορείς να πιεις, δεν θα μπορείς να πας νοσοκομείο, και θα λες στους άλλους στο Πακιστάν, εδώ πέρα περνάμε χειρότερα απ’ όσο στο Πακιστάν».
Πολλοί θα έλεγαν ότι ένας πολιτικός με τέτοιες δηλώσεις δεν θα έπρεπε να περάσει ούτε απ’ έξω από το υπουργείο Μετανάστευσης. Οταν όμως η Ακροδεξιά θεριεύει σε όλη την Ευρώπη, τα κεντροδεξιά κόμματα προχωρούν σε αναγκαστικές προσαρμογές. Αν οι ιδεολογίες ήταν πρόσωπα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι για να επιβιώσει στην πολιτική αγορά ο ντελικάτος φιλελεύθερος πρέπει πλέον να συνοδεύεται «χέρι χέρι» από δυο φουσκωτούς με ξυρισμένο σβέρκο. Σίγουρα ένα ενδιαφέρον τρίγωνο.
Παρ’ όλα αυτά, η δήλωση του 2011 παραμένει ακραία και απάνθρωπη. Ο ίδιος ο Πλεύρης εμφανίζεται σήμερα μάλλον μετανιωμένος. «Προφανώς από τότε έχω προσαρμοστεί και έχω αναπροσαρμόσει τις απόψεις μου πάνω στη λογική του ευρωπαϊκού δικαίου». Απορρίπτει το γράμμα των τότε δηλώσεων, αλλά όχι το πνεύμα. «Εκείνο που εννοούσα είναι ότι η αστυνομία στα σύνορα δεν πρέπει να κάνει εκπτώσεις και ότι, για να μην έχουμε παράνομη μετανάστευση, θα πρέπει να μην υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες γι’ αυτήν».
Η αντιμεταναστευτική ιδεολογία διαπνέεται από την ιδέα ότι δεν μπορεί το δημογραφικό της Ελλάδας και της Ευρώπης να λυθεί μέσα από τη μετανάστευση. «Θα είναι αντικατάσταση πληθυσμού», εξηγεί ο υπουργός. Από την άλλη πλευρά, γίνεται αποδεκτή η άποψη πως η νόμιμη μετανάστευση είναι απαραίτητη για τη στήριξη της οικονομίας. Εδώ όμως εντοπίζεται μια αντίφαση: Πώς θα προσελκύσεις νόμιμους μετανάστες όταν στερείς δικαιώματα για τους ίδιους και τα παιδιά που θα αποκτήσουν;
Οι Ελληνες που μετανάστευσαν στη Γερμανία και στην Αμερική απέκτησαν δικαιώματα αμέσως. Δεν χρειάστηκε για τις επόμενες δεκαετίες να γίνονται θύματα επιτήδειων δικηγόρων και να ξεροσταλιάζουν σε ουρές στη Φρανκφούρτη ή στη Βοστώνη για να ανανεώνουν την άδεια παραμονής τους. Οι χώρες που τσιγκουνεύονται την παροχή δικαιωμάτων δεν βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων των μεταναστών. Ολα αυτά, φυσικά, δεν συζητούνται. Οι μακροπρόθεσμοι προβληματισμοί είναι ασύμβατοι με τη διαχείριση των εκλογικών κύκλων.
«Εκείνο που εννοούσα είναι ότι η αστυνομία στα σύνορα δεν πρέπει να κάνει εκπτώσεις και ότι, για να μην έχουμε παράνομη μετανάστευση, θα πρέπει να μην υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες γι’ αυτήν».
Εις το όνομα του πατρός
Ο Πλεύρης γεννήθηκε στα Πατήσια, όπου γεννήθηκαν επίσης ο πατέρας και ο παππούς του, αλλά μεγάλωσε στου Παπάγου όπου έβγαλε το δημόσιο λύκειο. Από τη μητέρα του, Νίκη Λύτρα, την οποία έχασε το 2020 σε αυτοκινητικό δυστύχημα, κατάγεται από την Αβδέλλα Γρεβενών, ένα βλαχοχώρι σε υψόμετρο 1.400 μ. «Είμαι μισός Βλάχος», λέει. Θείος του ήταν ο Δημήτρης Λύτρας, πολιτευτής της Ν.Δ. στη Λάρισα επί Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
Με τον πατέρα του, παρά τις κατά καιρούς δημόσιες μικρο-αψιμαχίες τους, έχει καλές σχέσεις. Υπερσυντηρητικός και οξύς στον δημόσιο λόγο του, ο πατήρ Πλεύρης δεν ήταν παλαιών αρχών στην ανατροφή των παιδιών του, της Φαιναρέτης και του Θάνου. Επέτρεπε ξενύχτια και δεν απαγόρευε τις καλοκαιρινές διακοπές. Στο σπίτι, ένα καθαρόαιμο γερμανικό λυκόσκυλο, που αργότερα διαδέχθηκαν δύο πιτ μπουλ, συμπλήρωναν το σκηνικό μιας βιβλιοθήκης αφιερωμένης στον Νίτσε, στον εθνικοσοσιαλισμό και στην αρχαία Ελλάδα.
Ο νέος υπουργός Μετανάστευσης έλκει το μίσος αρκετών αριστερών. Συμφοιτητής του θυμάται ότι μόλις πέρασε στη Νομική Αθηνών, το 1996, το όνομά του στην ανακοίνωση με τους επιτυχόντες ήταν κυκλωμένο με κόκκινο μαρκαδόρο. Δίπλα υπήρχε γραμμένο ένα απειλητικό μήνυμα: «Σε περιμένουμε». Παρ’ όλα αυτά, δεν πέρασε άσχημα. Ηταν στη ΔΑΠ, αλλά κρατούσε χαμηλό προφίλ και δεν συμμετείχε στις συγκρούσεις στα αμφιθέατρα.
Οι προοδευτικοί καθηγητές δεν τον είχαν στην μπούκα. Ισα ίσα δεν ήθελαν να παρεξηγηθούν ότι κάνουν διακρίσεις. Την πρώτη ημέρα στο αμφιθέατρο, ο καθηγητής και νυν ακαδημαϊκός Μιχάλης Σταθόπουλος έδειξε στους φοιτητές την εικόνα του Χριστού πάνω από την έδρα και τους είπε: «Είναι συνταγματικό να υπάρχει εδώ η εικόνα του Χριστού; Ας κάνουμε ένα ντιμπέιτ. Ενας από εσάς θα επιχειρηματολογήσει υπέρ και ένας κατά. Εσείς, κύριε Πλεύρη, είστε ο γιος του γνωστού συγγραφέα; Θέλετε να επιχειρηματολογήσετε υπέρ;».
Ακολούθησαν μεταπτυχιακές σπουδές στη Χαϊδελβέργη και διδακτορικό στην Αθήνα στο ιατρικό δίκαιο, αλλά όταν μιλάει για εκείνες τις εποχές μοιάζει περισσότερο υπερήφανος για τη θητεία του ως πεζοναύτη στις ειδικές δυνάμεις και ως εκπαιδευτή στο Μεγάλο Πεύκο. Μόλις πήρε το απολυτήριο στρατού, ο πατέρας του τον στρατολόγησε στον ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη. Το 2004 τοποθετήθηκε στο ευρωψηφοδέλτιο του κόμματος σε μη εκλόγιμη θέση. Με βλέμμα και πρόσωπο να λαμποκοπάει από την πίστη στα εθνικά ιδεώδη, μπήκε το 2006 στο νομαρχιακό συμβούλιο Αττικής με τον συνδυασμό του Αδώνιδος Γεωργιάδη. Το 2007 εξελέγη για πρώτη φορά στη Βουλή, όπου παρέμεινε έως το 2012 (με ένα διάλειμμα στην Ευρωβουλή μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου 2009).
Πολιτικό άσυλο
Από σεβασμό στον Καρατζαφέρη δεν ακολούθησε τον Βορίδη και τον Αδωνι, που πήγαν μετανάστες στη Ν.Δ. τον Φεβρουάριο του 2012. Ο Πλεύρης έκανε αίτηση για άσυλο μετά τις εκλογές του Μαΐου 2012, που πραγματοποιήθηκαν με λίστα. Δεν τοποθετήθηκε σε εκλόγιμη θέση και κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Σαμαρά ήταν σύμβουλος του Αδώνιδος στο υπουργείο Υγείας. Εκτός από προστατευόμενος του Βορίδη και του Γεωργιάδη, υπήρξε και «προτεζέ» του νυν Προέδρου της Δημοκρατίας Κώστα Τασούλα, ο οποίος τον δίδαξε υπομονετικά τα νεοδημοκρατικά ήθη και έθιμα σε μια προσπάθεια να λειάνει κάπως την τηλεοπτική του επιθετικότητα (με ανάμεικτα αποτελέσματα).
Το 2016, έπειτα από μια εγχείρηση ρουτίνας για κιρσούς στο πόδι ανέβασε πυρετό που εξελίχθηκε σε σηπτικό επεισόδιο. Κατά τη διάρκεια των ημερών που βρισκόταν διασωληνωμένος στην Εντατική, προκάλεσαν αλγεινή εντύπωση τα αναρίθμητα διαδικτυακά «ψόφα» που δέχθηκε από αριστερά τρολ. Ηταν η πρώτη φορά που έγινε συμπαθής σε μερίδα του μη δεξιού κοινού, που είχε αγανακτήσει με τα κατορθώματα της «πρώτης φοράς».
Με τον Κυριάκο Μητσοτάκη πρωτογνωρίστηκαν το 2008 στη Βουλή. Ηταν εισηγητής του ΛΑΟΣ για τη συνταγματική αναθεώρηση και θυμάται ότι συζήτησαν με τον Κυριάκο σε μια-δυο συναντήσεις για τα άρθρα σχετικά με το περιβάλλον (που, τελικά, δεν αναθεωρήθηκαν). Στα πρώτα χρόνια στη Ν.Δ. ο Πλεύρης ζορίστηκε. Χρειάστηκε επτά χρόνια για να πάρει την «ιθαγένεια», δηλαδή να εκλεγεί βουλευτής, κάτι που έγινε μόλις το 2019.
Από την τριετία στο «ποτέ»
Μοιάζει σαν να έχουν περάσει δεκαετίες από το 2023, οπότε τοποθετήθηκε υπουργός Μετανάστευσης ο Δημήτρης Καιρίδης. Η φιλελεύθερη νομοθεσία Καιρίδη για παροχή ιθαγένειας στην τριετία (από επταετία) προκάλεσε την πρώτη αντίδραση του Αντώνη Σαμαρά κατά της κυβερνητικής πολιτικής, αλλά πέρασε παρά την αντίθεση του Μάκη Βορίδη που ήταν υπουργός Επικρατείας. «Η τριετία είναι ένας φάρος που λέει: “Ελάτε μέσα και θα γίνετε Ελληνες”» προειδοποιούσε ο Βορίδης. Δύο χρόνια μετά, η τριετία και η επταετία είναι παρελθόν (όσοι μετανάστες όμως συμπλήρωσαν τριετία έως το 2025, θα αποκτήσουν όντως την ιθαγένεια).
Ο Πλεύρης κόλλησε πολλά ένσημα ως επιστάτης του Μαξίμου στη Βουλή. Στην αρχή ορίστηκε εισηγητής στις εξεταστικές επιτροπές για τη Novartis και τις τηλεοπτικές άδειες. Διέπρεψε, και το 2021 αναβαθμίστηκε απανωτά σε κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο και υπουργό Υγείας. Καμιά φορά, όμως, μια προαγωγή μπορεί να είναι καλυμμένη με κατάρα. Στο Μαξίμου αποφάσισαν ότι ο αυξημένος φόρτος του ΕΣΥ μετά την πανδημία τού έπεσε βαρύς. Μετά τις εκλογές του 2023 έμεινε εκτός κυβέρνησης, αλλά παρέμεινε νομοταγής.
Η πολιτική διαγωγή και η ιδεολογική καταγωγή του τον κατέστησαν εκ νέου χρήσιμο μόλις τα εικονικά γίδια ξεχύθηκαν στα κανάλια. Πρώτη νίλα; Το ταξίδι στη Λιβύη στις 8 Ιουλίου, συνοδεία του Ιταλού ομολόγου του και του αρμοδίου Ευρωπαίου επιτρόπου. Στόχος, η αναχαίτιση των πλοιαρίων που φτάνουν κατάφορτα στην Κρήτη εδώ και λίγο καιρό, μια αποστολή στην οποία ήδη συμμετέχουν δύο ελληνικά πολεμικά. Ενδεχομένως να φοβερίσει τους Αφρικανούς πως, αν έλθουν στην Ελλάδα, θα περάσουν χειρότερα από τη Λιβύη, αλλά δεν βάζουμε στοίχημα ότι θα τον πιστέψουν.
