Στις 21 Ιουνίου συνέβη κάτι παράξενο: πολλά από τα αμερικανικά αεροσκάφη που έπληξαν –παράνομα- το Ιράν, δεν φαίνεται να απογειώθηκαν από τις αμερικανικές βάσεις στη Μέση Ανατολή. Για κάποιους στην Ουάσιγκτον, αυτό πρέπει να σηματοδοτήσει μια ριζική αλλαγή στην προβολή ισχύoς των ΗΠΑ στον πλανήτη.
Η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή ενέχει περισσότερους κινδύνους παρά οφέλη — και ήρθε η ώρα να απομακρυνθεί σε μεγάλο βαθμό.
Αυτό υποστηρίζουν ο Ντάν Κάλντγουελλ, πρώην ανώτερος σύμβουλος στο Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ και η Τζέννιφερ Κάβανα, ανώτερη συνεργάτις και διευθύντρια στρατιωτικών αναλύσεων στον οργανισμό Defense Priorities.
«Όταν ο Πρόεδρος αποφάσισε ότι έπρεπε να δράσουν κατά του Ιράν, οι 40.000 στρατιώτες και τα δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικό εξοπλισμό που διατηρεί η Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή αποδείχθηκαν περιορισμένης χρησιμότητας» αναφέρουν σε ανάλυσή τους στη The Washington Post οι δύο ειδικοί στην άμυνα.
Εφόσον, λοιπόν, η «δουλειά» έγινε από δυνάμεις που δεν απογειώθηκαν από τη Μέση Ανατολή, συνεπώς, οι δύο ειδικοί εκτιμού ότι οι ΗΠΑ μπορούν να πλήττουν οποιοδήποτε μέρος του κόσμου δίχως να έχουν ανάγκη δαπανηρές και ευάλωτες βάσεις σε ξένες χώρες.
Είναι ευάλωτα τα στρατεύματα
«Ακόμη χειρότερα, αυτές οι δυνάμεις αποδείχθηκαν τελικά ευάλωτες, όταν, 36 ώρες αργότερα, το Ιράν απάντησε με εκτόξευση πυραύλων στη βάση al‑Udeid στο Κατάρ. Παρότι οι πύραυλοι αναχαιτίστηκαν και δεν υπήρξαν τραυματισμοί, τα περισσότερα αεροσκάφη μετακινήθηκαν εκτός βάσης και τα πλοία του αμερικανικού ναυτικού στη βάση του Μπαχρέιν στάλθηκαν ανοιχτά στη θάλασσα για προστασία» επισημαίνουν.
Η μεγαλύτερη αδυναμία της διατήρησης 40.000 στρατιωτών στην περιοχή, προσθέτουν, είναι ότι γίνονται στόχοι — ευάλωτοι σε επιθέσεις από κράτη ή μη κρατικούς δρώντες. Αυτό ίσχυε πολύ πριν τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας.
«Η επίθεση κατά των αμερικανικών στρατώνων στη Βηρυτό το 1983 και η βομβιστική ενέργεια στους πύργους Khobar στη Σαουδική Αραβία το 1996 είναι τέτοια παραδείγματα με νεκρούς Αμερικανούς».
Έχουν δεμένα χέρια
Για δεκαετίες, οι ΗΠΑ διατηρούν δεκάδες χιλιάδες στρατιωτικούς στη Μέση Ανατολή, κατανεμημένους σε βάσεις στον Περσικό Κόλπο και στη Λεβαντίνη.
«Το μέγεθος του στρατιωτικού αποτυπώματος των ΗΠΑ στην περιοχή άλλαξε με τα χρόνια — αυξήθηκε κατά τον Πόλεμο του Κόλπου το 1991 και μετά την εισβολή στο Ιράκ το 2003. Ποτέ όμως δεν έγινε σοβαρή προσπάθεια απομείωσης. Οι Αμερικανοί στρατιώτες, τα αεροσκάφη και τα πολεμικά πλοία έχουν γίνει μέρος της «μόνιμης εικόνας» της περιοχής» σημειώνουν στην ανάλυσή τους.
Οι υποστηρικτές της διατήρησης αυτής της παρουσίας ισχυρίζονται ότι συμβάλλει στην αποτροπή κρίσεων και ενισχύει την ασφάλεια των συμμάχων μας. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι δύο αναλυτές, «για να αποδώσει αυτό το σχήμα, απαιτείται γενναιόδωρη συνεργασία από τις χώρες-οικοδεσπότες, που θα επιτρέψουν τη χρήση των βάσεών τους για επιθετικές επιχειρήσεις. Κάτι που δεν ισχύει πάντα. Οι Αμερικανοί διοικητές στην περιοχή συχνά αντιμετωπίζουν περιορισμούς ως προς το πού μπορούν να κινηθούν τα στρατεύματα, τα αεροσκάφη και τα πλοία τους».
Υπενθυμίζουν ότι πέραν της Επιχείρησης «Μεσονύχτιο Σφυρί», το 2003 η Τουρκία είχε αρχικά αρνηθεί στις ΗΠΑ τη χρήση του εναέριου χώρου και των βάσεών της για την εισβολή στο Ιράκ.
Είναι μεγάλο το κόστος
Η διατήρηση αυτής της παρουσίας κοστίζει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, ακόμη και σε καιρό ειρήνης. Κάποιο μέρος αυτού του κόστους θα υπήρχε ακόμη κι αν οι ίδιες δυνάμεις βρίσκονταν επί αμερικανικού εδάφους — αλλά όχι όλο. Οι δυνάμεις στη Μέση Ανατολή χρειάζονται αυξημένα μέτρα προστασίας, όπως ενισχυμένες εγκαταστάσεις και εξελιγμένες αντιαεροπορικές άμυνες, λόγω της απειλής από πυραύλους και drones.
Η σημερινή αμερικανική στρατιωτική στάση στη Μέση Ανατολή έχει σοβαρό κόστος, κινδύνους και βάρη, ενώ τα οφέλη της υπερεκτιμώνται. Το Πεντάγωνο μπορεί να αποκαταστήσει αυτή την ανισορροπία αποσύροντας πολλές δυνάμεις και αναδιατάσσοντας τις υπόλοιπες σε πιο ορθολογικές τοποθεσίες.
«Ο «Πόλεμος των 12 Ημερών» ευτυχώς δεν κόστισε ανθρώπινες ζωές από την πλευρά των ΗΠΑ, αλλά ανέδειξε τις ευπάθειες στην περιοχή και απέδειξε ότι η υπάρχουσα στρατιωτική διάταξη ήταν περιττή για την επίτευξη των στόχων» καταλήγουν οι Κάλντγουελλ και Τζέννιφερ Κάβανα.
Αμερικανικές βάσεις: Η άλλη πλευρά
Στην ανάλυσή τους όμως, οι δύο Αμερικανοί ειδικοί δεν συνυπολογίζουν κάποια οφέλη των εγκατεστειμένων δυνάμεων.
Οι ανατροπές καθεστώτων -κάτι στο οποίο οι ΗΠΑ έχουν εντρυφήσει- δεν γίνονται με B-2 και F-35. Επίσης, οι αμερικανικές βάσεις εντάσσονται στην ευρύτερη στρατιωτική διπλωματία της Ουάσιγκτον με κράτη στο εξωτερικό. Μια αμερικανική εγκατάσταση διασυνδέεται με τις τοπικές κοινωνίες, συσφίγγει τους δεσμούς των δύο χωρών ενώ πράγματι δίνει μια αίσθηση ασφαλείας στο κράτος-οικοδεσπότη έναντι άλλων κινδύνων.
Τέλος, οι δύο ειδικοί μιλάνε χωρίς των ξενοδόχο που δεν είναι άλλος από την αμυντική βιομηχανία. Η συντήρηση τόσων στρατευμάτων και φυσικά η φθορά τοπυ εξοπλισμού, απαιτεί δισεκατομμύρια δολάρια τα οποία τα καρπώνονται οι βιομηχανίες προκειμένου να παρέχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό. Κοινώς, το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα είναι απίθανο να χαρεί με μια τέτοια εξέλιξη.
Όσο για τον υπόλοιπο κόσμο, η ιδέα ότι μπορούν πλέον να πλήττουν όποιον θέλουν εξ αποστάσεως, όχι μόνο δεν είναι ελκυστική, αλλά θα δημιουργήσει περισσότερους εχθρούς παγκοσμίως.
