Τα τελευταία χρόνια, οι κυκλώνες γίνονται ισχυρότεροι και διαρκούν περισσότερο, ενώ αναμένεται να ενταθούν όσο θερμαίνεται το κλίμα. Ετησίως, οι τροπικοί κυκλώνες επηρεάζουν περισσότερα από 20 εκ. ανθρώπους, προκαλώντας ζημιές περίπου 51,5 δισ. δολ. παγκοσμίως. Σκοτώνουν πράγματι όμως οι ίδιοι οι κυκλώνες περισσότερο ή αυτό που ακολουθεί;
Οι άμεσες σωματικές επιπτώσεις τους, όπως οι τραυματισμοί και οι πνιγμοί, είναι καλά γνωστές, μα το ερώτημα είναι τι συμβαίνει με τις ευρύτερες επιπτώσεις στην υγεία τις μέρες και τις εβδομάδες μετά από έναν κυκλώνα; Καθώς τα συστήματα υγείας υποφέρουν και προκύπτουν άλλα προβλήματα, τι ακολουθεί;
Η απάντηση βρίσκεται στην έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BMJ από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Μονάς στην Αυστραλία, οι οποίοι ανέλυσαν 14,8 εκατ. θανάτους σε 1.356 κοινότητες σε όλο τον κόσμο που συνολικά βίωσαν 217 τροπικούς κυκλώνες.
Η ερευνητική ομάδα συνέλεξε δεδομένα από 1.356 κοινότητες στην Αυστραλία, τη Βραζιλία, τον Καναδά, τη Νότια Κορέα, το Μεξικό, τη Νέα Ζηλανδία, τις Φιλιππίνες, την Ταϊβάν και την Ταϊλάνδη, την περίοδο 2000-2019.
Προετοιμασία στο Κίνγκστον ενόψει της καταιγίδας Μέλισσα στις 25 Οκτωβρίου 2025
«Συνδυάσαμε τα μητρώα θανάτων με μοντελοποίηση των προτύπων ανέμου και βροχόπτωσης για κάθε κυκλώνα» λένε σε κοινό άρθρο τους στο The Conversation οι ερευνητές της μελέτης.
«Αυτό μας επέτρεψε να εκτιμήσουμε τις σχέσεις της ταχύτητας ανέμου και της βροχόπτωσης των κυκλώνων με τον κίνδυνο θανάτου από διάφορες αιτίες στη συνέχεια. Λάβαμε επίσης υπόψη τις εποχικές διακυμάνσεις της θνησιμότητας και άλλους παράγοντες».
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά
Έτσι, τα ευρήματα έδειξαν ότι οι κίνδυνοι θανάτου από διάφορες αιτίες αυξήθηκαν σταθερά μετά από έναν τροπικό κυκλώνα. Γενικά, ο κίνδυνος κορυφωνόταν μέσα στις πρώτες δύο εβδομάδες μετά τον κυκλώνα και στη συνέχεια μειωνόταν γρήγορα.
Κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο, οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στους θανάτους από νεφρική νόσο (έως και +92%) και από τραυματισμούς (+21%) «ανά ημέρα κυκλώνα» την πρώτη εβδομάδα. Όσο περισσότερες «ημέρες κυκλώνα», τόσο μεγαλύτερος ο αθροιστικός κίνδυνος.
Βρήκανε πιο μετριοπαθείς αυξήσεις για θανάτους από διαβήτη (+15%), νευροψυχιατρικές διαταραχές (όπως η επιληψία) (+12%), λοιμώδη νοσήματα (+11%), παθήσεις του γαστρεντερικού (+6%), αναπνευστικές παθήσεις (+4%), καρδιαγγειακές νόσους (+2%) και καρκίνο (+2%).
Γιατί συμβαίνει αυτό όμως;
«Ένας συνδυασμός διακοπής βασικών υπηρεσιών υγείας, περιορισμένης πρόσβασης σε φάρμακα και αυξημένου σωματικού και ψυχολογικού στρες πιθανότατα εξηγεί τα ευρήματά μας» αναφέρουν οι επιστήμονες.
Για παράδειγμα, διακοπές ρεύματος, πλημμύρες ή διακοπές στις μεταφορές που προκαλούν οι κυκλώνες μπορεί να διακόψουν τη τακτική αιμοκάθαρση σε άτομα με νεφρική νόσο, οδηγώντας σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.
Η βροχή μπορεί να είναι ακόμη πιο θανατηφόρα
Επίσης διαπίστωσαν ότι η βροχόπτωση από τροπικούς κυκλώνες συνδέεται ισχυρότερα με θανάτους σε σχέση με τον άνεμο, ιδίως για καρδιαγγειακές, αναπνευστικές και λοιμώδεις παθήσεις.
«Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τις ισχυρές βροχοπτώσεις, όπως οι πλημμύρες και η επιμόλυνση του νερού, μπορεί να είναι πιο θανατηφόροι από τις άμεσες επιπτώσεις των ισχυρών ανέμων, ειδικά για ορισμένες παθήσεις» υπογραμμίζουν.
Ως εκ τούτου, τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για τροπικούς κυκλώνες ίσως χρειάζεται να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στη βροχόπτωση που σχετίζεται με τον κυκλώνα, πέρα από την ταχύτητα του ανέμου, λένε.
Οι φτωχότερες χώρες ήταν σε χειρότερη θέση
Στη συνέχεια οι ειδικοί μελετώντας διαπιστώσαν επίσης ότι οι άνθρωποι που ζουν σε φτωχότερες κοινότητες έχουν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν από διάφορες αιτίες μετά από τροπικούς κυκλώνες.
«Αυτά τα υγειονομικά χάσματα φαίνεται να είναι ιδιαίτερα έντονα για νεφρικές, λοιμώδεις και γαστρεντερικές παθήσεις, καθώς και για τον διαβήτη, αντανακλώντας υπάρχουσες ανισότητες στην υγεία» σημειώνουν, προσθέτοντας πως «ιδιαίτερα, χώρες και κοινότητες που σπάνια βίωναν κυκλώνες αλλά πλέον εκτίθενται σε αυτούς διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτων που σχετίζονται με κυκλώνες. Αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει έλλειψη αποτελεσματικών συστημάτων ανταπόκρισης σε περιοχές με ιστορικά λιγότερα συμβάντα».
Το επίσης ανησυχητικό είναι ότι σύμφωνα με τα ευρήματα πολλές περιοχές του κόσμου που είχαν ιστορικά λίγους κυκλώνες δεν μπορούν να επαναπαύονται. «Με την αλλαγή του κλίματος, οι τροχιές και η ένταση των κυκλώνων μεταβάλλονται και αυτές οι περιοχές μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτες» προειδοποιούν οι επιστήμονες.
