Βράδυ στο φεστιβάλ βιβλίου στο Ζάππειο και η οχλοβοή από το ανθρώπινο μελίσσι γύρω από τους πάγκους, έκανε τις ζοφερές μέρες της πανδημίας να μοιάζουν με ένα κακό όνειρο. Ολόγυρα χρώματα από αέρινες εσάρπες, ήχοι από μελωδικά βιολιά και απαγγελίες ποιημάτων, μυρωδιές από καλαμπόκια και μαλλί της γριάς. Και μολονότι η βιασύνη μου δεν μου επέτρεπε να το συνειδητοποιήσω, το χαμόγελο στα χείλη μου με πρόδιδε: η κανονικότητα είχε επιστρέψει επιτέλους στην πόλη.
Ήμουν αργοπορημένη μια και η παρουσίαση βιβλίου για την οποία είχα έρθει ξεκινούσε από λεπτό σε λεπτό. Όμως, όταν σε μια στροφή του δρόμου τον αντίκρισα, βράδυνα το βήμα. Στεκόταν στην είσοδο της έκθεσης φορώντας το χαρακτηριστικό κόκκινο γιλέκο του περιοδικού δρόμου «σχεδία». Σοβαρός, ευθυτενής, ολιγομίλητος, περίμενε υπομονετικά να ξεπουλήσει τα περιοδικά του. Κάποιοι κοντοστέκονταν κι ύστερα τον πλησίαζαν για να αγοράσουν ένα τεύχος, μα οι περισσότεροι τον προσπερνούσαν, σαν να μην βρισκόταν εκεί, σαν να ήταν διάφανος. Κάποιοι μάλιστα απέστρεφαν το βλέμμα. Αλλά πόσο ανόητος μπορεί να είναι κανείς σκέφτηκα, πόσο εσωστρεφής, πόσο δέσμιος συγκεκριμένων κοινωνικών προτύπων;
Advertisment
Βλέπετε, τα φαινόμενα καμιά φορά απατούν. Γιατί ο Μιχάλης Σαμόλης δεν είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος. Είναι ο άνθρωπος που ήρθε κατευθείαν από την κόλαση, αλλαγμένος μεν, ωστόσο όρθιος και αρτιμελής. Κουβαλάει γνώσεις που εμείς οι συνηθισμένοι άνθρωποι θα αγνοούμε για πάντα και βιώματα ταιριαστά μόνο στους ήρωες του κινηματογράφου.
Είχαμε γνωριστεί εδώ και ένα χρόνο όταν έτυχε να προμηθευτώ από εκείνον το περιοδικό σε μια στάση του μετρό στο Μοναστηράκι. Ωστόσο κάτι μέσα μου έλεγε πως οι κουβέντες που είχαμε ανταλλάξει δεν ήταν αρκετές. Έτσι λίγους μήνες μετά την πρώτη γνωριμία μας, αποφάσισα να παρακολουθήσω την περιήγηση «Αόρατες Διαδρομές» μαζί με μαθητές ενός σχολείου, με οδηγό φυσικά τον Μιχάλη.
Ήθελα να με πάρει από το χέρι και να με περάσει με ασφάλεια μέσα από τις πιο σκοτεινές γωνιές της Αθήνας. Να δω από κοντά, τους ναρκομανείς, τους άστεγους, τους κοινωνικά αποκλεισμένους. Αυτή τη δεύτερη πόλη, την ερεβώδη, που σχεδόν αόρατη εδρεύει μέσα σε αυτήν που ξέρουμε. Να πάρω μια γεύση από όσα βίωσε κάποτε κι ο ίδιος. Αποδείχτηκε πως δεν είχα καθόλου άδικο. Ο άστεγος Μιχάλης, ζεστός και αυθεντικός, υπήρξε ένας ακαταμάχητος ομιλητής.
Advertisment
Μόλις άνοιξε το σεντούκι των αναμνήσεών του, που αποτελεί μέρος της ξενάγησης, με συνεπήρε. Με ενέπνευσε με τη δύναμή του. Και δεν φανταζόμουν ποτέ πως η συγκλονιστική ζωή του θα γινόταν η αφορμή που θα με βοηθούσε να ανακαλύψω ένα νέο δρόμο πορείας.
Όταν τον ξανασυνάντησα τυχαία στο φεστιβάλ περιτριγυρισμένη από βιβλία, το ένστικτό μου με οδήγησε να του προτείνω την καταγραφή της ιστορίας του, όπως την άκουσα και τη βίωσα στην περιήγησή του. Έτσι από δημοσιογράφος, αποφάσισα να βουτήξω στον κόσμο της συγγραφής και το αποτέλεσμα δεν είναι άλλο από το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας. Πρόκειται για το βιβλίο των ανθρώπων που κατρακύλησαν χωρίς σταματημό, που γκρεμίστηκαν μέχρι τα πέρατα της ανθρώπινης φαντασίας, μα ύστερα βρήκαν το κουράγιο να πάρουν ξανά τον δρόμο προς την επιφάνεια. Αντέχετε;
«Η ζωή σου είναι σαν μυθιστόρημα», μου έλεγαν πολλοί φίλοι. «Πρέπει να εκδώσεις βιβλίο, θα εμπνεύσεις παιδιά, ενήλικες, φτωχούς και πλούσιους, θα δώσεις πολύτιμες πληροφορίες για τον διαφορετικό κόσμο των αστέγων», συνέχιζαν τις παροτρύνσεις, διάφοροι συγγραφείς, εκδότες και δημοσιογράφοι. Η απάντησή μου ήταν η ίδια για χρόνια. ΌΧΙ. Δεν εμπιστευόμουν κανένα. Δεν ήθελα να κατηγορήσω κανένα για την πορεία μου. Ότι είχα να πω το μοιραζόμουνα με όσους επέλεγαν να με ακολουθήσουν στις περιηγήσεις μου στην Αθήνα. Δεν χρειαζόμουν κάτι παραπάνω. Χρειάζονταν όμως οι υπόλοιποι άστεγοι. Να ακουστούν σε μεγαλύτερη εμβέλεια.
Μέσα από την εξιστόρηση της δικής μου ιστορίας για το πως κατέληξα στον δρόμο, παραμένω άστεγος, αλλά πλέον είμαι ευτυχισμένος και απόλυτα ικανοποιημένος από τη ζωή μου, μπορεί να εμπνευστεί κάποιος άλλος άνθρωπος. Και μόνο μια ψυχή να σώσω θα είναι επιτυχία. Αν τα πάθη μου, τα λάθη μου και η μεταμόρφωσή μου οδηγήσουν στη λύτρωση και άλλους, τότε το βιβλίο θα έχει επιτελέσει τον σκοπό του. Αυτά με έπεισε να διαπιστώσω η δημοσιογράφος Τόνια Τσακίρη και είπα τελικά το ΝΑΙ. Πριν τον κορονοϊό είχα ακόμη μια προσέγγιση για την έκδοση της βιογραφίας μου.
Τελικά δεν προχώρησε. Δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή. Δεν είχα συναντήσει το κατάλληλο άτομο να εμπιστευτώ. Το πλήρωμα του χρόνου ήρθε για να αποτυπωθούν οι λέξεις μου στο χαρτί. Βέβαια, έθεσα τέσσερις όρους για να γίνει η ιστορία της ζωής μου βιβλίο.
1. Δεν αναφέρονται τα ονόματα κάποιων εμπλεκόμενων προσώπων της ζωής μου από το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον, πριν μείνω στον δρόμο. Ο λόγος είναι ότι δεν θέλω να τους φέρω σε δύσκολη θέση, ούτε να τους εκθέσω ή να ξύσω παλιές πληγές.
2. Στο τέλος κάθε κεφαλαίου – στάσης της ξενάγησης περιλαμβάνονται κάποιες από τις εκατοντάδες ερωτήσεις παιδιών που έχω δεχθεί, κατά τη διάρκεια των περιηγήσεων των «Αόρατων Διαδρομών» που πραγματοποιώ στην Αθήνα. Τα παιδιά είναι αθώα, ειλικρινή, εύστροφα. Κάποιες φορές ένιωσα άβολα, άλλες συγκινήθηκα, μα απάντησα με ειλικρίνεια και πιστεύω ότι μόνο όφελος θα έχετε από την ανάγνωσή τους.
3. Οι εμπειρίες στον δρόμο και οι επαφές με ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά και μορφωτικά στρώματα με έχουν γεμίσει με συμβουλές, ρητά, ποιήματα και αποφθέγματα που μπορεί να φαίνονται αυτονόητα, αλλά δεν είναι. Η ζωή με δίδαξε πολλά και θέλω να τα μοιραστώ μαζί σας. Το θέμα είναι ότι είμαι δυσλεκτικός, οπότε δεν μου ήταν εύκολο να τα γράφω. Με τη βοήθεια της φωνητικής πληκτρολόγησης, τα αποθήκευσα στο messenger του facebook στο κινητό μου. Εκεί βρίσκονται και φωτογραφίες. Όλη μου η ζωή και οι αναμνήσεις ξεχειλίζουν το τηλέφωνό μου. Έντεκα χρόνια που είμαι άστεγος έχω συγκεντρώσει αμέτρητες κουβέντες, βγαλμένες από την καθημερινότητα. Είναι σκληρή, μα είναι στο χέρι σας να την αντέξετε και να προχωρήσετε μπροστά. Σας παραθέτω το ηλεκτρονικό μου μπαούλο για να με γνωρίσετε καλύτερα και να παραδειγματιστείτε από τα δικά μου λάθη. Από τους δικούς μου μηχανισμούς επιβίωσης που με οδήγησαν τελικά στη λύτρωση και την ΕΥΤΥΧΙΑ.
4. Να περιληφθούν στο βιβλίο χρήσιμες πληροφορίες και ένας σύντομος οδηγός με τις ΜΚΟ που στηρίζουν τους άστεγους και γενικά τους αόρατους ανθρώπους, προκειμένου όσοι πολίτες επιθυμούν να βοηθήσουν να γνωρίζουν που να απευθυνθούν.
Το μόνο που επιθυμώ από την αποκάλυψη των ευχάριστων, αλλά και δυσάρεστων στιγμών της ζωής μου είναι να προσφέρω βοήθεια σε όσους τη χρειάζονται. Σε όσους την αναζητούν. Δεν θέλω να φέρω σε δύσκολη θέση ή να κατηγορήσω κανένα για την πορεία μου, γιατί πρωτίστως τα λάθη είναι δικά μου. Κανείς δεν βρίσκεται στον δρόμο μόνο από συγκυρίες. Σίγουρα ευθύνεται και ο ίδιος. Αναγνωρίζω πλέον τα λάθη μου και συγχωρώ τους πάντες.
Η αποστολή του
«Το 2013 πέθανα και ξαναγεννήθηκα. Στην Ελλάδα της κρίσης, ήμουν ένας άνθρωπος της διπλανής πόρτας, τα έχασα όμως όλα και βρέθηκα στον δρόμο. Εκεί ανακάλυψα τον νέο σκοπό της ζωής μου για τον οποίο έχω έρθει σε αυτόν τον κόσμο». Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε την εξιστόρηση της ζωής του ο άστεγος, 65χρόνος Μιχάλης Σαμόλης κατά τη διάρκεια της ξενάγησης στη σκοτεινή πλευρά της Αθήνας.
Έμαθα την ιστορία του Μιχάλη στις «Αόρατες Διαδρομές» σε μια εναλλακτική περιήγηση σε άγνωστες, σκληρές διαδρομές της πόλης, μόλις 100 μέτρα από την Ομόνοια και 400 μέτρα από την Ακρόπολη. Εκεί που ζει ένας άλλος κόσμος, αόρατος για τους περισσότερους και για την πολιτεία. Εκεί πορεύονται αυτοί που πολλές φορές τους γυρνάμε την πλάτη, λες και ξορκίζουμε το κακό. Ο Μιχάλης, με ευγένεια, αξιοπρέπεια και ντομπροσύνη, όχι μόνο διηγείται τη δική του ιστορία, μέσα από το καλειδοσκόπιο της μνήμης του, αλλά βοηθά να διαλυθούν πολλές προκαταλήψεις. Μετά από έναν εφιάλτη, αυτοκτονικές σκέψεις και πολλά χρόνια αστεγίας, είναι πωλητής του περιοδικού δρόμου «σχεδία», ξεναγός και δηλώνει ευτυχισμένος, καθώς έχει ανακαλύψει την αποστολή του, πάνω στη γη.
Και ποια είναι αυτή; Μέσα από βιωματική αφήγηση και σκληρές, αλλά αληθινές εικόνες, ενημερώνει τα παιδιά έτσι ώστε να αποφύγουν τα ναρκωτικά και τα δύσβατα μονοπάτια, βοηθάει τους λιγότερο τυχερούς και στους υπόλοιπους δίνει μαθήματα ζωής για να ξεπεράσουν κάθε δυσκολία Να πετύχουν ότι θέλουν. Να απελευθερωθούν. Να ανακαλύψουν τον πραγματικό σκοπό τους. Αν τα κατάφερε αυτός, γιατί όχι και ΕΣΕΙΣ;
Σύμφωνα με τον διάσημο συγγραφέα και ομιλητή, δρ. Joe Dispenza: «Δεν χρειαζόμαστε άλλους φιλοσόφους. Ο κόσμος είναι γεμάτος. Χρειαζόμαστε ανθρώπους που είναι ζωντανά παραδείγματα της αλήθειας».
Ο Μιχάλης Σαμόλης είναι ένας από αυτούς. Ή μάλλον ο καλύτερος για να εμπνευστείτε.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Τόνιας Τσακίρη Αόρατοι άνθρωποι που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος
