Το χέρι εξαφανισμένου συγγενή του ανθρώπου αποκάλυψε ένα εκπληκτικό μυστικό

Τα πρώτα γνωστά απολιθώματα χεριών από έναν εξαφανισμένο συγγενή του ανθρώπου ανακαλύφθηκαν στην Κένυα, αποκαλύπτοντας ένα είδος με απροσδόκητη επιδεξιότητα και λαβή παρόμοια με αυτή του γορίλα, αναφέρει άρθρο που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό CNN. Τα οστά των χεριών, τα οποία ανακαλύφθηκαν μαζί με απολιθώματα κρανίου και δοντιών, οδηγούν τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι αυτοί οι πρώτοι άνθρωποι μπορεί να ήταν σε θέση να χρησιμοποιούν λίθινα εργαλεία.

Ο Paranthropus boisei είχε προηγουμένως ταυτοποιηθεί μόνο από το χαρακτηριστικό κρανίο και τα μεγάλα δόντια του, με γομφίους έως και τέσσερις φορές μεγαλύτερους από αυτούς των σύγχρονων ανθρώπων, οπότε οι ερευνητές δεν γνώριζαν πώς ήταν το υπόλοιπο σώμα του ή πώς αλληλεπιδρούσε με το περιβάλλον του. Ωστόσο, διατύπωσαν θεωρίες σχετικά με τους τεράστιους μύες μάσησης που θα είχε η γνάθος του και τις διατροφικές του συνήθειες, που του χάρισαν το παρατσούκλι «Nutcracker Man» (Άνθρωπος-Καρυοθραύστης).

Τα εξαιρετικά καλά διατηρημένα οστά των χεριών περιλαμβάνουν έναν μακρύ αντίχειρα, ίσια δάχτυλα και ένα ευκίνητο μικρό δάχτυλο, που θα επέτρεπαν στο είδος να έχει ισχυρή λαβή, παρόμοια με αυτή που έχουν οι σύγχρονοι άνθρωποι όταν κρατούν ένα σφυρί. Ωστόσο, άλλα χαρακτηριστικά, όπως το φαρδύ σχήμα των οστών των δακτύλων, μοιάζουν πολύ με αυτά ενός γορίλα.

Ο μερικός σκελετός, που ανακαλύφθηκε στο Koobi Fora, μια τοποθεσία στην ανατολική άκρη της λίμνης Turkana, εκτιμάται ότι έχει ηλικία λίγο μεγαλύτερη από 1,52 εκατομμύρια χρόνια. Τα οστά των δοντιών και του κρανίου ταιριάζουν με τα δείγματα P. boiseiπου έχουν μελετηθεί στο παρελθόν, ενώ τα οστά των χεριών και των ποδιών αποδείχθηκαν μοναδικά μεταξύ των ανθρωπιδών που έχουν μελετηθεί στο παρελθόν, ένας όρος που αναφέρεται σε όλα τα είδη που εμφανίστηκαν μετά τη γενετική διαίρεση από τους προγόνους των μεγάλων πιθήκων πριν από 6 έως 7 εκατομμύρια χρόνια.

«Είναι η πρώτη φορά που μπορούμε με βεβαιότητα να συνδέσουμε τον Paranthropus boisei με συγκεκριμένα οστά χεριών και ποδιών», δήλωσε η Κάρι Μoνγκλ, παλαιοανθρωπολόγος και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Stony Brook της Νέας Υόρκης. Η Μoνγκλ είναι η κύρια συγγραφέας μιας μελέτης για τα απολιθώματα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature την Τετάρτη.

Το χέρι ήταν «αρκετά απροσδόκητο», σύμφωνα με την Τρέισι Κίβελ, διευθύντρια του τμήματος ανθρώπινης προέλευσης στο Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Λειψία της Γερμανίας.

«Είναι σαφώς το χέρι ενός ανθρώπινου προγόνου, αλλά έχει επίσης χαρακτηριστικά που είναι εξαιρετικά παρόμοια με αυτά των γορίλλων, κάτι που είναι εκπληκτικό», δήλωσε η Κίβελ μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

«Κανένα άλλο ανθρωποειδές που γνωρίζουμε δεν έχει μορφολογία χεριού που να μοιάζει τόσο με αυτή των γορίλλων, γεγονός που διευρύνει σημαντικά την προοπτική μας σχετικά με το τι είναι «δυνατό» στην εξελικτική ιστορία της χρήσης των χεριών από τον άνθρωπο», πρόσθεσε. Η Κίβελ συνέγραψε ένα σχόλιο που δημοσιεύθηκε παράλληλα με τη μελέτη, αλλά δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Βασικό ερώτημα

Ο P. boisei έζησε στην ανατολική Αφρική πριν από 1,3 έως 2,6 εκατομμύρια χρόνια, συνυπάρχοντας με τουλάχιστον τρία άλλα είδη ανθρωποειδών: τον Homo habilis, τον Homo rudolfensis και τον Homo erectus.

Ορισμένοι ερευνητές υπέθεσαν ότι μόνο τα είδη του γένους Homo είχαν την ικανότητα να κατασκευάζουν λίθινα εργαλεία, αν και πρόσφατες ανακαλύψεις έχουν υπονομεύσει αυτή την υπόθεση. Λίθινα αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν στην Κένυα και χρονολογούνται πριν από 2,9 εκατομμύρια χρόνια υποδηλώνουν ότι η χρήση εργαλείων ήταν πιο διαδεδομένη στο γενεαλογικό δέντρο των ανθρωπιδών από ό,τι πιστευόταν κάποτε.

Ανθρωπίδες περιλαμβάνουν είδη του γένους Homo, όπως ο δικός μας Homo sapiens, πιο πρόσφατα εξαφανισμένα είδη όπως οι Νεάντερταλ, που εξαφανίστηκαν πριν από 40.000 χρόνια, πρώιμα είδη Homo όπως ο Homo erectus, και πιο μακρινά συγγενικά είδη όπως ο Australopithecus afarensis, που εκπροσωπείται από το περίφημο σκελετό της Λούσι στην Αιθιοπία, ο οποίος είναι 3,2 εκατομμυρίων ετών.

Η Μονγκλ είπε ότι οι αναλογίες των χεριών του Ρ. boisei θα του επέτρεπαν να χειρίζεται λίθινα εργαλεία εξίσου καλά με τα άλλα είδη του γένους Homo που ζούσαν στην Αφρική εκείνη την εποχή. «Αυτό το άρθρο είναι προσεκτικό στο να μην ισχυρίζεται ότι ο Paranthropus κατασκεύαζε και χρησιμοποιούσε εργαλεία, αλλά αντίθετα αναφέρει ότι δεν υπάρχει ουσιαστικά τίποτα στην ανατομία του χεριού που να το εμποδίζει», δήλωσε ο Ράιαν ΜακΡέι, παλαιοανθρωπολόγος στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Σμιθσόνιαν στην Ουάσινγκτον, σε email προς το CNN.

«Χωρίς αποδεικτικά στοιχεία από λίθινα εργαλεία που βρέθηκαν σε απολιθωμένο χέρι ή λίθινα εργαλεία που βρέθηκαν σε τοποθεσία όπου υπήρχε μόνο (ένα) είδος ανθρωποειδούς, ίσως να μην μάθουμε ποτέ με βεβαιότητα ποιος κατασκευάζε και ποιος δεν κατασκευάζε αυτά τα εργαλεία, αλλά αυτό το άρθρο αποτελεί ένα τεράστιο βήμα στην υπόθεση του «Paranthropus, του κατασκευαστή εργαλείων».

Μεταγενέστεροι άνθρωποι, όπως οι Νεάντερταλ και οι Homo sapiens, είχαν διαφορετική ανατομία του καρπού, και ο Ρ. boisei, μαζί με τους συγχρόνους του, πιθανότατα δεν θα ήταν σε θέση να σφίξει με ακρίβεια τα δάχτυλά του, σημειώνει η μελέτη.

Τα απολιθώματα των χεριών υποδηλώνουν επίσης ότι ο P. boisei είχε τις ίδιες ικανότητες λαβής με τους γορίλες, που του επέτρεπαν να αρπάζει και να ξεφλουδίζει φυτά που ήταν δύσκολο να φαγωθούν, αφαιρώντας τα μη εύπεπτα μέρη με τα χέρια του, σύμφωνα με τη μελέτη.

Ενώ τα ισχυρά χέρια του υποδηλώνουν ότι θα ήταν έμπειρος αναρριχητής, τα πόδια του ανθρωποειδούς είχαν καμάρες, που του επέτρεπαν να κινείται αποτελεσματικά. Αυτό σημαίνει ότι ήταν αναμφισβήτητα προσαρμοσμένος στο να περπατά όρθιος στα δύο πόδια, είπε η Μονγκλ.

«Λόγω της συνδυασμένης μορφολογίας του χεριού και του ποδιού, οι συγγραφείς υποθέτουν ότι το είδος αυτό πιθανότατα δεν ήταν δενδρόβιο (δεν αναρριχόταν στα δέντρα), αλλά ότι οποιαδήποτε ομοιότητα με τους γορίλες στο χέρι οφείλεται πιθανότατα στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούσαν τα χέρια τους για την επεξεργασία σκληρών τροφών. Αυτό είναι λογικό», πρόσθεσε ο ΜακΡέι, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Ευρήματα απολιθωμάτων πολλών γενεών

Τα απολιθώματα βρέθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών μεταξύ 2019 και 2021 από μια ομάδα με επικεφαλής τη συν-συγγραφέα Λουίζ Λίκι. Στη δεκαετία του 1950, οι παππούδες της, οι διάσημοι παλαιοανθρωπολόγοι Λουίς Λίκι και Μαίρη Λίκι, βρήκαν το πρώτο κρανίο του P. boisei στην περιοχή που σήμερα είναι η Τανζανία και του έδωσαν το παρατσούκλι «Nutcracker Man» (ο άνθρωπος-καρυοθραύστης). Ωστόσο, τα σημάδια φθοράς στα δόντια του είδους υποδηλώνουν ότι, αντί να σπάει σκληρά τρόφιμα όπως καρύδια, μασούσε και άλεθε σκληρά τρόφιμα όπως κονδύλους και ρίζες για να επιβιώσει.

Τα τελευταία απολιθώματα ανακαλύφθηκαν σε ένα στρώμα αμμώδους λάσπης ακριβώς πάνω από ένα μοναδικό μονοπάτι με αποτυπώματα ανθρωποειδών που έγινε γνωστό πέρυσι.

Τα αποτυπώματα, που είχαν αποτυπωθεί σε μαλακή λάσπη, αποδόθηκαν στον P. boisei και στον Homo erectus, οδηγώντας τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι τα δύο είδη συναντήθηκαν και κατάφεραν να ζήσουν ως γείτονες, και όχι ως ανταγωνιστές, στον ίδιο βιότοπο.

Η Μονγκλ είπε ότι τα δύο είδη θα είχαν καταλάβει διαφορετικές οικολογικές θέσεις, αλλά με βάση όσα είναι γνωστά για το πρόσωπο, τα δόντια, τις σιαγόνες και τώρα τα χέρια του ανθρωποειδούς, ο P . boisei πιθανότατα ακολουθούσε μια εξειδικευμένη διατροφή με φυτικά τρόφιμα, όπως χόρτα.

Πηγή: edition.cnn.com