Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αμφισβήτησε τη νομιμότητα της λίστας με τις «ασφαλείς χώρες» που χρησιμοποιεί η Ιταλία για να στέλνει μετανάστες στην Αλβανία και να επιταχύνει τη διεκπεραίωση (ουσιαστικά απόρριψη) των αιτήσεών τους για άσυλο.
«Η προσέγγιση της κυβέρνησης έχει αποσυναρμολογηθεί πλήρως»
Η απόφαση είναι ένα ακόμη πλήγμα στη σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική της ιταλικής κυβέρνησης. Σχολιάζοντας την απάντηση, το γραφείο της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, τη χαρακτήρισε «έκπληξη», υποστηρίζοντας ότι «αποδυναμώνει τις πολιτικές για την καταπολέμηση της μαζικής παράνομης μετανάστευσης και την υπεράσπιση των εθνικών συνόρων».
Σύμφωνα με τον Ντάριο Μπελούτσιο, δικηγόρο που εκπροσώπησε έναν από τους αιτούντες άσυλο από το Μπαγκλαντές στην προσφυγή στο Δικαστήριο της ΕΕ, με την απόφαση το σχέδιο δημιουργίας καταυλισμών μεταναστών από την Αλβανία είχε ουσιαστικά καταργηθεί.
«Δεν θα είναι δυνατόν να συνεχιστεί αυτό που είχε οραματιστεί η ιταλική κυβέρνηση πριν από αυτήν την απόφαση… Τεχνικά, μου φαίνεται ότι η προσέγγιση της κυβέρνησης έχει αποσυναρμολογηθεί πλήρως», δήλωσε στο Reuters.
Ιταλικό κέντρο κράτησης στην Αλβανία
Η ακροδεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας είχε παρουσιάσει τη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο σε κέντρα κράτησης στην Αλβανία ως ακρογωνιαίο λίθο της προσέγγισής της στο μεταναστευτικό. Μάλιστα, υπήρξαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες που είχαν εξετάσει την ιδέα της ιταλικής κυβέρνησης ως πιθανό μοντέλο.
Ωστόσο, το σχέδιο της κυβέρνησης Μελόνι προσέκρουσε σε νομικές αντιδράσεις σχεδόν αμέσως μόλις ξεκίνησε να εφαρμόζεται το 2024. Τα ιταλικά δικαστήρια διέτασσαν την επιστροφή στην Ιταλία των μεταναστών που περισυλλέγονται στη θάλασσα και μεταφέρονται στην Αλβανία, επισημαίνοντας ότι αυτό αντίκειται στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι «ασφαλείς χώρες»
Σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ, η Ιταλία επιταχύνει τις απορρίψεις ασύλου για υπηκόους που προέρχονται από χώρες που βρίσκονται σε μια λίστα «ασφαλών χωρών». Η λίστα αυτή βρίσκεται στην καρδιά του σχεδίου για κράτηση των μεταναστών στα κέντρα της Αλβανίας.
Ανέφερε ότι η Ιταλία είναι ελεύθερη να αποφασίσει ποιες χώρες είναι «ασφαλείς». Προειδοποίησε ωστόσο ότι ένας τέτοιος χαρακτηρισμός θα πρέπει να πληροί αυστηρά νομικά πρότυπα και να επιτρέπει στους αιτούντες και τα δικαστήρια να έχουν πρόσβαση και να αμφισβητούν τα υποστηρικτικά στοιχεία.
Στη δήλωσή του, το Δικαστήριο της ΕΕ ανέφερε ότι ένα δικαστήριο της Ρώμης είχε απευθυνθεί σε δικαστές της ΕΕ, επικαλούμενο την αδυναμία πρόσβασης σε τέτοιες πληροφορίες. Αυτό, είχε αποτέλεσμα να μη δύναται να «αμφισβητήσει και να επανεξετάσει τη νομιμότητα ενός τέτοιου τεκμηρίου ασφάλειας».
Και κατέληξε ότι μια χώρα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «ασφαλής», εάν δεν προσφέρει επαρκή προστασία σε ολόκληρο τον πληθυσμό της. Με τη δήλωση αυτή, το Δικαστήριο της ΕΕ συμφώνησε επί της ουσίας με τους Ιταλούς δικαστές που είχαν θέσει το ζήτημα πέρυσι.
«Δικαστική υπερβολή»
Η κυβέρνηση Μελόνι, που είχε απορρίψει και τις αποφάσεις των ιταλικών δικαστηρίων, διαμαρτυρήθηκε ότι η απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ ουσιαστικά επιτρέπει στους εθνικούς δικαστές να υπαγορεύουν την πολιτική για τη μετανάστευση. Και ισχυρίστηκε ότι έτσι «μειώνει περαιτέρω την ήδη περιορισμένη» ικανότητα του κοινοβουλίου και της κυβέρνησης να λαμβάνουν αποφάσεις επί του θέματος.
«Πρόκειται για μια εξέλιξη που θα πρέπει να αφορά τους πάντες», ανέφερε.
Η υπόθεση που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ αφορούσε δύο υπηκόους του Μπαγκλαντές. Είχαν διασωθεί στη θάλασσα από τις ιταλικές αρχές και μεταφέρθηκαν στην Αλβανία, όπου οι αιτήσεις ασύλου τους απορρίφθηκαν με βάση την ταξινόμηση του Μπαγκλαντές ως «ασφαλούς» χώρας από την Ιταλία.
Τα κέντρα κράτησης που δημιούργησε η Ιταλία στην Αλβανία είναι άδειες εδώ και μήνες, λόγω δικαστικών εμποδίων. Την περασμένη εβδομάδα, έκθεση διαπίστωσε ότι το κόστος κατασκευής τους ήταν επτά φορές μεγαλύτερο από αυτό ενός αντίστοιχου κέντρου στην Ιταλία.
