Συνέντευξη στον Γιάννη Πανάγο
Η διαδροµή στον κλάδο των λιπασµάτων και των προϊόντων θρέψης για τον Κώστα Ωραιόπουλο είναι µεγάλη. Πώς είναι για ένα νέο άνθρωπο µε σπουδές πάνω στη Γεωπονία να πουλά λιπάσµατα;
Καταρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που µε καλέσατε και για να απαντήσω στο ερώτηµά σας, µετά από 17 χρόνια που πουλάω λιπάσµατα έχω καταλήξει στο συµπέρασµα ότι πρέπει κάποιος να είναι «τρελός» για να κάνει αυτήν τη δουλειά. Πρόκειται για ένα προϊόν που απαιτεί υψηλά κεφάλαια, µεγάλες εγκαταστάσεις και σύνθετα logistics. Παράλληλα, είναι ένα προϊόν αρκετά εποχιακό, αφού η σεζόν του είναι πάρα πολύ σύντοµη και ταυτόχρονα ευαίσθητο, γιατί αν παραµείνει µετά τη λήξη της σεζόν, σου δηµιουργεί προβλήµατα. Όλα αυτά σε συνδυασµό µε τη χαµηλή σχετικά κερδοφορία του, καθιστούν, όπως προείπα, όποιον το πουλά «τρελό». Από την άλλη, όµως, είναι και µια βιοµηχανία που σου δηµιουργεί µια σηµαντική αίσθηση συνεισφοράς. ∆εν πρόκειται απλά µια δουλειά γραφείου, αλλά για ένα επάγγελµα που βγαίνεις έξω, βλέπεις αυτό που παράγεις και που αναπτύσσεται στο χωράφι. Όταν κάθεσαι σε ένα τραπέζι, γνωρίζεις ότι στα περισσότερα τρόφιµα έχουν χρησιµοποιηθεί δικά σου προϊόντα θρέψης και έτσι αισθάνεσαι συµµετοχικός. Αποτελεί µια βιοµηχανία, που είναι ή που έστω επιδιώκει να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλική προς το περιβάλλον και γι’ αυτό έχεις µια έντονη αίσθηση κοινωνικής συµµετοχής, κάτι που καθιστά το επάγγελµά µας πολύ καλύτερο.
Πριν αναλάβετε τα ηνία της COMPO EXPERT HELLAS εργαζόσασταν στο εξωτερικό.Είµαι Γεωπόνος Βιοτεχνολόγος απόφοιτος του Γεωπονικού Αθηνών. Ξεκίνησα να εργάζοµαι το 2008 σε µια µικρή startup όπου παράγαµε υγρά λιπάσµατα και είχαµε υπο-συσκευασίες υγρών λιπασµάτων. Ήταν µια δύσκολη περίοδος λόγω της κατάστασης της ελληνικής οικονοµίας, παρόλα αυτά σε βάθος πενταετίας καταφέραµε πολύ καλά αποτελέσµατα. Στη συνέχεια µεταπήδησα στην COMPO EXPERT, όπου ανέλαβα αρχικά, για µια διετία, το κοµµάτι του marketing της εισαγωγής και προώθησης στην Ελλάδα εξειδικευµένων λιπασµάτων: υγρών, ιχνοστοιχείων, βιοδιεγερτών. Στη συνέχεια ανέλαβα για ένα χρόνο τη διεύθυνση πωλήσεων στη Νότια Ελλάδα και έπειτα εµφανίστηκε µια σηµαντική ενδοεταιρική ευκαιρία, αφού η COMPO EXPERT ζητούσε κάποιον να αναλάβει τις πωλήσεις και την οργάνωση για την Ασία και την Ωκεανία. Υπέβαλα την αίτησή µου πιο πολύ ως αστείο, αφού ήµουν µόλις 32 χρονών, αλλά µετά από µια διαδικασία συνεντεύξεων βρέθηκα να διοικώ τρεις οργανισµούς: της Κίνας, της Ινδίας και της Μαλαισίας, µε την τελευταία να είναι υπεύθυνη για όλη την υπόλοιπη Ασία και την Ωκεανία. Έπειτα από µια τριετία µε εξαιρετικά αποτελέσµατα, επέστρεψα εδώ για να αναλάβω το κοµµάτι της Ελλάδας, των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής.Πριν εµβαθύνουµε στον τοµέα σας. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η ελληνική γεωργία;Κατά την άποψή µου µου η ελληνική γεωργία είναι άµεσα συνδεδεµένη µε την ευρωπαϊκή. Ως µέλος της ΕΕ την «µπαγκέτα» κρατάει ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισµός «Farm to Fork», που θέτει το πλαίσιο προς µια Πράσινη Μετάβαση. Πιστεύω, εφόσον ένα από τα σηµαντικότερα δοµικά προβλήµατα της Ελλάδας είναι ότι συχνά απουσιάζει η στρατηγική, είτε συµφωνούµε είτε διαφωνούµε µε αυτή της ΕΕ, το γεγονός ότι υπάρχει ένα είδος στρατηγικής είναι θετικό. Σε κάθε περίπτωση µάς δίνεται µια κατεύθυνση, και τα αποτελέσµατα είναι πάντα καλύτερα όταν υπάρχει µια στρατηγική. Πιστεύω ότι τα πράγµατα είναι πολύ συγκεκριµένα, γιατί η στρατηγική αυτή οδηγεί την ευρωπαϊκή γεωργία σε παραγωγή niche προϊόντων Πρέπει να παράγονται προϊόντα που να µπορούν να αντέξουν τα πολύ υψηλά κοστολόγια που συνεπάγεται η Πράσινη Μετάβαση. Ως προς αυτό θα διαχωρίσω την Ελλάδα σε δύο τµήµατα: Θεωρώ ότι αυτό είναι ευκολότερο στη Νότια Ελλάδα, όπου συναντάµε κατά κύριο λόγο δενδροκοµία και κηπευτικά, που µπορούν να αντέξουν την Πράσινη Μετάβαση. Στο κοµµάτι της Βόρειας Ελλάδας , όπου επικρατεί η εκτατική καλλιέργεια, η πίεση από τα υψηλά κοστολόγια οδηγεί αναγκαστικά σε συγκέντρωση της γης. Συνοψίζοντας, θεωρώ ότι , θα οδηγηθούµε σε δύο διαδροµές: Στη Νότια Ελλάδα, στην παραγωγή niche προϊόντων και στη Βόρεια Ελλάδα σε συγκέντρωση των εκτάσεων σε λίγους.
Είναι το βαρύ όνοµα ενός µεγάλου οµίλου ή η προσαρµοστικότητα της οµάδας σας στα εγχώρια δεδοµένα που διευκολύνει το έργο σας;Οι εταιρείες και οργανισµοί έχουν τις καλές και τις κακές τους ηµέρες και κάθε φορά απαιτείται κάτι διαφορετικό. Στις δύσκολες περιόδους το brand είναι αυτό που θα διατηρήσει τους πελάτες και θα σου προσφέρει µια δεύτερη ευκαιρία. Στις καλές περιόδους, όταν ζητάς κάτι παραπάνω, η προσαρµοστικότητα και η θέληση των ανθρώπων είναι αυτά που θα σε βοηθήσουν να το πετύχεις. Απαιτείται λοιπόν ένας συνδυασµός και των δύο και ανάλογα µε την περίοδο που διανύεις, το κοµµάτι που είναι πιο σηµαντικό αναδύεται στην επιφάνεια.
Γνωρίσαµε την COMPO EXPERT ως πρωτοπόρο στα specialties. Σήµερα τι θα λέγατε ότι είναι αυτό που τη χαρακτηρίζει;
Γνωρίζαµε την COMPO EXPERT κυρίως µέσα από την αγορά των specialties, µε το πιο γνωστό µας προϊόν που ήταν το Complesal, ένα κοκκώδες λίπασµα που θεωρούσαµε commodity. Παρ’ όλα αυτά, λόγω της υψηλής ποιότητάς του, η αγορά το εκλαµβάνει ως specialty. Για να το συνδυάσω µε την ερώτηση που µου κάνατε προηγουµένως, η εταιρεία έχει αλλάξει σηµαντικά. Εξελίσσουµε την παρουσία µας στα κοκκώδη, αλλά τα τελευταία 10 χρόνια καταβάλουµε µια τεράστια προσπάθεια και είµαστε, ίσως, στις τρεις κορυφαίες εταιρείες εξειδικευµένης θρέψης παγκοσµίως, µε ιχνοστοιχεία, υδατοδιαλυτά, υγρά λιπάσµατα και σε όλες τις νέες τεχνολογίες. Έχουµε καταφέρει να κάνουµε µια µετάβαση από τα παραδοσιακά κοκκώδη λιπάσµατα στις σύγχρονες τεχνολογίες.
Πόσο έχει βοηθήσει την COMPO EXPERT η εξαγορά από την Grupa Azoty;
Όταν έγινε η εξαγορά, πριν έξι χρόνια αν δεν κάνω λάθος, ήταν το τέλειο πάντρεµα. Η COMPO EXPERT εξειδικεύεται στο specialty κοµµάτι, ενώ η Grupa Azoty επικεντρώνεται στο commodity κοµµάτι. Παράλληλα, η Grupa Azoty εστιάζοντας στην Κεντρική Ευρώπη, είναι µέχρι και σήµερα η δεύτερη µεγαλύτερη παραγωγός λιπάσµατος στην Ευρωπαική Ένωση. Η COMPO EXPERT, µε τη σειρά της, είναι πλήρως αποκεντρωµένη. Έχει γραφεία σε 24 χώρες και πουλάει προϊόντα της σε 100 χώρες. Γι’ αυτόν το λόγο τα πρώτα 2-3 χρόνια είχαµε εξαιρετικά αποτελέσµατα µε την Ελλάδα να είναι το πρώτο entity χώρας (Grupa Azoty Ελλάδας) που ξεκίνησε η Grupa Azoty. Τα τελευταία τρία χρόνια λόγω του πολέµου και των προβληµάτων που αντιµετωπίζουν οι Ευρωπαίοι παραγωγοί, κυρίως, λόγω του ενεργειακού κόστους, αντιµετωπίσαµε και εµείς κάποια προβλήµατα στο κοµµάτι του commodity λιπάσµατος. Όπως είπα, όµως, η συνεργασία µας ξεκίνησε πολύ βοηθητικά οπότε θεωρώ πως αυτή η περίοδος αποτελεί µια προσωρινή παρένθεση.
Να µιλήσουµε τώρα για τα ειδικότερα προϊόντα θρέψης. Σε ποιες καλλιέργειες απευθύνονται οι δικές σας προτάσεις;
Όπως είµαστε δοµηµένοι ως εταιρεία απευθυνόµαστε σε όλες τις καλλιέργειες, γιατί η φιλοσοφία µας είναι ότι δεν συγκρίνουµε προϊόν προς προϊόν, αλλά το πρόγραµµα θρέψης που προσφέρουµε , αντιµετωπίζεται σαν επένδυση προς στον αγρό. Στόχος µας είναι αν διαιρέσεις τις µονάδες παραγόµενου προϊόντος προς το κόστος µας, να είµαστε οι πιο ανταγωνιστικοί στην υψηλότερη ποιότητα. Πρακτικά, λοιπόν τα προϊόντα και οι υπηρεσίες µας είναι κατάλληλα για όλες τις καλλιέργειες. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι το µοντέλο µας βρίσκει µεγαλύτερη εφαρµογή σε καλλιέργειες υψηλότερης αξίας, όπως τα κηπευτικά και η δενδροκοµία, όπου υπάρχουν περισσότερες εφαρµογές και απαιτείται υψηλότερη ποιότητα τελικού προϊόντος. Παρόλα αυτά, έχουµε σηµαντικά µερίδια και στις εκτατικές καλλιέργειες.
Πώς ξεκίνησε η νέα σεζόν; Σε τι φάση βρίσκεται αυτήν τη στιγµή η αγορά και πού βρίσκονται οι τιµές; Είχαµε µια υποχώρηση τα δύο προηγούµενα χρόνια από τα υψηλά του 2023. Τώρα, πού βρισκόµαστε;
Το 2022, οι τιµές των λιπασµάτων έφτασαν σε ένα ανώτατο σηµείο, έχοντας διπλασιαστεί µέσα σε 1,5 χρόνο. Αυτό οδήγησε σε ουσιαστική µηδενική ζήτηση, κάτι που είναι αρνητικό για µια αγορά µε υψηλή ένταση και κεφάλαιο, παρά την αύξηση της κερδοφορίας ανά µονάδα λιπάσµατος. Στη συνέχεια είχαµε το καθοδικό ρεύµα του 2023, το οποίο προκάλεσε σοβαρά θέµατα ρευστότητας και απώλειες σε όλες τις εταιρείες. Όσον αφορά την τρέχουσα σεζόν, ξεκινώντας από τον Σεπτέµβριο, θα πω ότι ξεκίνησε πιο ήρεµη. Ωστόσο , η κατάσταση στις τιµές των προϊόντων στις εκτατικές, κυρίως, καλλιέργειες δεν ήταν η καλύτερη. Υπήρχε µια ζήτηση που τροφοδοτήθηκε από ένα ανοδικό ρεύµα τιµών λιπασµάτων που φόβισε τον κόσµο ο οποίος νόµιζε πως θα φτάσουµε στα υψηλά επίπεδα τιµών του 2021. Ευτυχώς, δεν φτάσαµε εκεί. Το ∆εκέµβριο, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο υπήρξε πολύ υψηλή ζήτηση λόγω του φόβου για την άνοδο των τιµών. Παρόλα αυτά, το αρνητικό που παρατηρούµε είναι ότι τα προϊόντα βρίσκονται συγκεντρωµένα στα σηµεία πώλησης και δεν έχουν πέσει ακόµα στο 100% τους στο κτήµα, άρα αναµένουµε τον Μάρτιο και τον Απρίλιο µια πτώση της ζήτησης.
Αυτό σηµαίνει ότι θα δούµε τις τιµές να µένουν σταθερές σε αυτά τα επίπεδα ή υπάρχει προοπτική να ανέβουν λίγο;
Θεωρώ ότι µάλλον θα συντηρηθούν.
Πόσο σας έχει βοηθήσει το εργοστάσιο στην Πάτρα και τι ακριβώς κάνετε εκεί;
Βρισκόµαστε πάρα πολλά χρόνια στην Πάτρα. Στην αρχή µέσω µακροχρόνιας µίσθωσης (leasing) και τα τελευταία τρία χρόνια έχουµε προχωρήσει σε εξαγορά. ∆εν σας κρύβω ότι στην αρχή λόγω της φύσης της µακροχρόνιας µίσθωσης είχαµε πάρα πολλά προβλήµατα, αφού, όταν µισθώνεις ένα χώρο, είναι δύσκολο να σου επιτραπεί να επενδύσεις σε αυτόν. Τα τελευταία τρία χρόνια όµως έχει γίνει άλλο εργοστάσιο ουσιαστικά. Έχουµε δηµιουργήσει νέους χώρους αποθήκευσης, έχουµε τοποθετήσει νέες µηχανές συσκευασίας, έχουµε αντικαταστήσει τη στέγη και προχωρήσαµε και σε φωτοβολταϊκά πάνελ. Φτάσαµε στο σηµείο να έχουµε ένα εργοστάσιο που όχι µόνο βρίσκεται σε εξαιρετική τοποθεσία, αλλά πληροί και τα υψηλότερα ευρωπαϊκά πρότυπα παραγωγής. Αυτό το ορόσηµο θεωρώ ότι επιτεύχθηκε πριν από λίγους µήνες και µάλιστα, στο ίδιο συµπέρασµα έφτασε και ένα εσωτερικό audit. Κατά τη γνώµη µου το εργοστάσιο είναι η καρδιά της εταιρείας, γιατί δεν µπορείς να έχεις µεγάλα µερίδια και να είσαι ανταγωνιστικός στην αγορά αν δεν έχεις τον δικό σου χώρο. Αυτό είναι πολύ σηµαντικό, αν αναλογιστείς πως σε µια εταιρεία που έχει παρουσία σε 24 χώρες παγκοσµίως, η Ελλάδα έχει ένα από τα µόλις τέσσερα εργοστάσια -υπάρχουν άλλα τρία (Βέλγιο, Ισπανία, Γερµανία). Η παρουσία του εργοστασίου στην Ελλάδα είναι ζωτικής σηµασίας τόσο για εµάς όσο και για τον Όµιλο.
Φτάνει να έχεις ένα καλό προϊόν ή έχει εξίσου µεγάλη σηµασία η καθοδήγηση του καλλιεργητή; Πώς δουλεύει πάνω σε αυτό η COMPO EXPERT;
Η άποψή µου είναι ότι η πλειονότητα των εταιρειών προσφέρει τουλάχιστον ένα αξιόλογο προϊόν. Η φιλοσοφία της εταιρείας βασίζεται στο ότι ένας καλλιεργητής δεν πρέπει να κοιτάει ένα προϊόν. Πρέπει να εστιάζει σε ένα ολοκληρωµένο πρόγραµµα θρέψης, φυτοπροστασίας, καλλιέργειας ή καλλιεργητικών τεχνικών. Προσωπικά εκτιµώ ότι αν ο καλλιεργητής δεν δει την καλλιέργεια σαν επένδυση και δεν δει το κόστος του και την απόδοσή του µε επιχειρηµατικά «Key Performance Indicators» (KPIs), (σ.σ. Βασικούς δείκτες Απόδοσης), δεν θα µπορέσει να προχωρήσει. Άρα δεν έχει νόηµα το ένα προϊόν αλλά το πρόγραµµα και ο τρόπος χρήσης των προϊόντων.
Έχουµε δει το όνοµα COMPO EXPERT σε σακιά σποροπαραγωγής και σε συσκευασίες τελικών προϊόντων. Τι σηµαίνει αυτό;
Αυτά είναι µόνο όσα έχετε δει, γιατί έχουµε κάνει και άλλα πράγµατα που δεν είναι τόσο γνωστά. ∆ηλαδή, είµαστε ίσως η µόνη εταιρεία θρέψης που έχει συνάψει συµβόλαια µε ελαιώνες και άλλα δέντρα, παρέχοντας αποκλειστικά συµβουλευτικές υπηρεσίες Έχουµε επεκταθεί και σε άλλα µοντέλα, όπως όπως η παροχή εξειδικευµένων συµβουλών. Επιπλέον, διαθέτουµε µια ηλεκτρονική πλατφόρµα, εγκεκριµένη από το υπουργείο, για τα οικολογικά σχήµατα (eco-schemes).
Για µας η αγροτική παραγωγή και καλλιέργεια είναι κύκλος. ∆εν είµαστε οι µόνοι που το έχουν καταλάβει αυτό, το βλέπουµε και σε καταστήµατα γεωργικών εφοδίων. Αν δεν αντιµετωπίσεις το επάγγελµα µας σαν κύκλο και δεν τοποθετηθείς σε όλα τα στάδια της αλυσίδας, τότε θα σε ξεπεράσει η εποχή. Εµείς στοχεύουµε να δραστηριοποιηθούµε σε όλους τους τοµείς: θρέψη, συµβουλευτική και προστιθέµενη αξία στο τελικό προϊόν. Κατά τη γνώµη µου η επίτευξη της προβολής του σήµατός µας σε τελικό προϊόν που διατίθεται στα σούπερ µάρκετ (φράουλες) αποτελεί ένα σηµαντικό ορόσηµο.
Είπατε στην αρχή ότι έχετε περάσει από το τµήµα της COMPO EXPERT για τα ειδικά λιπάσµατα. Τελευταία γίνεται πολλή κουβέντα για τους βιοδιεγέρτες. Πώς συνδέονται µε τα λιπάσµατα και τι λύσεις έχει η COMPO EXPERT σε αυτό το πεδίο;
Εκτιµώ ότι έχουν απόλυτη συσχέτιση όχι µόνο µε τα λιπάσµατα, αλλά και όλη την καλλιέργεια. Ο βιοδιεγέρτης είναι ακριβώς αυτό που λέει ο ορισµός του, δηλαδή είναι µια ουσία που ανεξάρτητα από το αν εµπεριέχει θρεπτικά συστατικά, θα βοηθήσει το φυτό και στην απορρόφηση και στο αβιοτικό στρες και στο να πάρει συστατικά από το έδαφος που είναι δεσµευµένα. Άρα είναι πολύ σηµαντική η συνεισφορά του στην ανάπτυξη του φυτού και την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Εµείς ξεκινήσαµε πριν 10-15 χρόνια να είµαστε µια από τις πρώτες εταιρείες που συζήταγε για βιοδιεγέρτες και τους τοποθετούσε στην αγορά. Αυτό που µας ξεχωρίζει από ένα µεγάλο κοµµάτι του ανταγωνισµού είναι ότι όταν η COMPO EXPERT ασχολείται µε µια τεχνολογία, σηµαίνει ότι λαµβάνει τη ζήτηση από µονάδες γεωπόνων σε 24 χώρες και την οµαδοποιεί για να φτιάξει συγκεκριµένες κατηγορίες προϊόντων. Έχει επίσης δικό της τµήµα Έρευνας και Ανάπτυξης, το οποίο διαµορφώνει τελικά προϊόντα και στη συνέχεια έρχεται µε πολύ συγκεκριµένες λύσεις για πολύ συγκεκριµένες τοποθετήσεις. Η άνοδος της COMPO EXPERT στις τρεις κορυφαίες εταιρείες παγκοσµίως στον τοµέα των βιοδιεγερτών, µέσα σε µια δεκαετία, αποδεικνύει την επιτυχία της. Η εταιρεία διαθέτει λύσεις για το 100% των ψεκασµών, σε κάθε καλλιέργεια και σε κάθε ψεκασµό. Αυτό δεν σηµαίνει ότι όλα τα προϊόντα της είναι 100% καλύτερα από τα άλλα, αλλά ότι το συνολικό πρόγραµµα και η συνολική απόδοση της καλλιέργειας είναι κορυφαία.
Πώς βλέπετε γενικότερα να εξελίσσεται ο ανταγωνισµός στην εγχώρια αγορά λιπασµάτων µε βάση τους παίκτες που λίγο πολύ όλοι γνωρίζουµε;
Όπως γνωρίζετε πολύ καλά τα πιστωτικά γεγονότα της προηγούµενης χρονιάς υποδηλώνουν ότι κατά κάποιο τρόπο η αγορά ρυθµίζεται και ότι οι εταιρείες ήταν πάρα πολλές για το µέγεθος της αγοράς. Πιστεύω ότι µια απλή άσκηση που πρέπει να κάνει κάποιος, είναι να προσθέσει τις µονάδες συσκευασίας, παραγωγής και blend σε επίπεδο τονάζ, και το νούµερο που θα βγάλει είναι ίσως δυόµιση φορές µεγαλύτερο από το πραγµατικό νούµερο των ποσοτήτων που µας δίνουν οι κλαδικές έρευνες, οι οποίες µας δείχνουν ότι η ελληνική αγορά είναι κάτω από ένα εκατοµµύριο τόνους. Με πρόχειρους υπολογισµούς µπορώ να βγάλω τις παραγωγικές δυνατότητες σε δύο εκατοµµύρια τόνους. Αυτό σηµαίνει ότι η αγορά είναι πάρα πολύ πιεσµένη σε επίπεδο ανταγωνισµού, και γι’ αυτόν το λόγο παρατηρούµε δύο φαινόµενα: Το πρώτο είναι τα πιστωτικά γεγονότα που συνέβησαν και το δεύτερο ότι πολλές, αν όχι όλες, οι εταιρείες στρέφονται πλέον στο κοµµάτι των βιοδιεγερτών. Η στροφή αυτή δεν είναι µόνο µια τάση της εποχής, αλλά και µια αναγκαιότητα. Ο τοµέας των βιοδιεγερτών, αν και εντάσσεται στη θρέψη και τη λίπανση, απαιτεί πολύ λιγότερα κεφάλαια και προσφέρει υψηλότερα περιθώρια κέρδους.
Τον περασµένο χρόνο και η COMPO EXPERT έπεσε θύµα αθέτησης υποχρεώσεων από γνωστή εταιρεία trading. ∆ώστε µας λίγο την εµπειρία σας επ’ αυτού;
Η εµπειρία ήταν σαφώς δύσκολη, όπως και για πολλές άλλες εταιρείες. Ήταν δύσκολη όχι µόνο λόγω της αθέτησης, αλλά γιατί και σε ένα µικρό κλάδο δηµιουργείς σχέσεις προσωπικές µε ανθρώπους, και όταν έρχεται ένα πιστωτικό γεγονός δεν τις θρυµµατίζει µεν, αλλά τις κάνει να περάσουν δυσκολίες. Ήταν µια πολύ δύσκολη περίοδος. Υπάρχει η τάση στον κόσµο να πιστεύει ότι στις πολυεθνικές είναι λιγότερο δύσκολο. Εγώ αντιλαµβάνοµαι ότι για έναν ιδιοκτήτη εταιρείας είναι πολύ σκληρό να χάσει ένα πολύ µεγάλο οικονοµικό ποσό. Και για εµας όµως ήταν πολύ σκληρό σε πολλά επίπεδα. Πρώτον γιατί είµαστε συνδεδεµένοι µε το εισόδηµα και τη δουλειά µας. Έπειτα, πρέπει να λογοδοτήσεις και να αποδείξεις ότι αξίζει η δραστηριότητα σε αυτή τη χώρα, αφού όταν χάνονται µεγάλα ποσά πρέπει να λογοδοτήσεις για το µοντέλο σου. Τέλος γιατί αυξάνεται και το κόστος της ασφάλισης πιστώσεων. Εµείς περάσαµε µια περίοδο τριών τεσσάρων µηνών που έπρεπε να αποδείξουµε όλα τα παραπάνω.
Χάθηκαν απ’ ό,τι ακούγεται περί τα 40 εκατοµµύρια ευρώ από το σύνολο της αγοράς και οδηγούνται σε χρεωκοπία 3-4 εταιρείες λιπασµάτων µικρότερης εµβέλειας. Σας έκανε αυτό σοφότερους;
Αρχικά, να εξηγήσουµε τι πάει να πει ότι χάθηκαν από την αγορά 40 εκατοµµύρια ευρώ. Οι κλαδικές µελέτες εκτιµούν ότι η αγορά είναι περίπου 800.000 τόνοι, που αντιστοιχούν σε 500-600 εκατοµµύρια ευρώ, ενώ αποτιµούν την κερδοφορία της βιοµηχανίας λιπασµάτων γύρω στο 5%. Αυτό πραγµατικά ήταν ένα τεράστιο σοκ για την αγορά, ακόµα και για τις εταιρείες που δεν έχασαν άµεσα χρήµατα. Ταρακούνησε όχι µόνο τις εταιρείες, αλλά και τα καταστήµατα αγροτικών εφοδίων. Κατά τη γνώµη µου, στο οικονοµικό µοντέλο που ζούµε δεν υπάρχει σοφία, αλλά σε τι νούµερο στοχεύεις και τι ρίσκο θα πάρεις για να το επιτύχεις. Μετά από ένα τέτοιο πιστωτικό γεγονός όλοι γίνονται πιο προσεκτικοί και σε βάθος χρόνου που οι απαιτήσεις για απόδοση ανεβαίνουν, ανεβαίνει και ο βαθµός ρίσκου. Κατά τη γνώµη µου, σοφότερος δεν γίνεται κανείς, απλά έχει µια ιστορία να διηγηθεί.
Ενηµερωθήκαµε τελευταία ότι µετά από πολλά χρόνια στην COMPO EXPERT και µε διεθνή ρόλο αποχωρεί ο Πάνος Χαµακιώτης. Τι έχετε να πείτε επ’ αυτού;
Ο Παναγιώτης είναι ένας εµβληµατικός manager. Όπως σας είχα αναφέρει σε συζήτησή µας, συνεργαστήκαµε 12 χρόνια. Είναι ένας άνθρωπος που έχει σηµαδέψει την COMPO EXPERT, στήνοντας την COMPO EXPERT Ελλάδος, αλλά καθοδηγώντας ως Regional Director και την COMPO EXPERT Ευρώπης. Είναι ένας άνθρωπος µε τρία χαρακτηριστικά: ∆ουλεύει πάρα πολύ και πολύ συγκεντρωµένα. Θα µιλήσει µε τον ίδιο τρόπο και σε κάποιον παραγωγό και στον CEO µιας εταιρείας. Το δεύτερο είναι ότι συνεχίζει µόνιµα να εκπαιδεύεται µε µεταπτυχιακά και γνώσεις σε βιβλία και συνέδρια τις οποίες εντάσσει στη δουλειά του. Το τελευταίο είναι ότι είτε κάποιος συµφωνεί µε το όραµά του ή όχι, αυτός πάντα έχει ένα όραµα και το υπηρετεί. Kαι φυσικά το εργοστάσιο της Πάτρας είναι πρακτικά δικό του δηµιούργηµα.
Να υποθέσουµε ότι µε την αποχώρηση του κλείνει και ο κύκλος της γιορτής βιοµηχανίας που κάναµε κάθε ∆εκέµβριο;
Θα το δούµε αυτό…
Ασία και Ωκεανία, Ελλάδα, Βαλκάνια και Μέση Ανατολή, ποια θα ήταν η επόµενη επαγγελµατική διαδροµή του Κώστα Ωραιόπουλου;
Εµένα η Ελλάδα µου αρέσει πάρα πολύ, οπότε θα έφευγα ευχαρίστως ξανά στο εξωτερικό, όπως όταν ήµουν στην Κίνα, αλλά δεν θα πήγαινα σε µια χώρα που θα µε δελέαζε να µείνω µόνιµα. ∆εν θα πήγαινα για παράδειγµα στη Βόρεια Ευρώπη που είναι πολύ οργανωµένη, αλλά σε µια «παλαβή» χώρα όπως στην Κεντρική ή τη Νότια Αµερική, όπου θα έπαιρνα µια εµπειρία δυνατή και διαφορετική, για να επιστρέψω αργότερα. Ευτυχώς και η γυναίκα µου µοιράζεται την ίδια τρέλα.
