Το αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία φαίνεται ότι θα απασχολήσει για πολύ καιρό τη Γερμανία, καθώς και την Ευρώπη.
Αν και τοπικού χαρακτήρα, ηχούν από το πρώτο γύρο κιόλας τον κώδωνα του κινδύνου για τον νεόκοπο κυβερνητικό συνασπισμό στο Βερολίνο.
Και δη ενόψει κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων στη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, με τον καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς να μιλά για «φθινόπωρο των μεταρρυθμίσεων».
Στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση-βαρόμετρο μετά τις πρόωρες ομοσπονδιακές εκλογές του περασμένου Φεβρουαρίου, οι κάλπες στο πολυπληθέστερο ομόσπονδο κρατίδιο σκιαγραφούν ήδη μια νέα πραγματικότητα στη χώρα.
Οι πολιτικές ισορροπίες γίνονται όλο και πιο επικίνδυνα ρευστές εν μέσω της οικονομικής στασιμότητας, νεο-μιλιταρισμού και διεύρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Έτσι, στο πάλαι ποτέ προπύργιο των Σοσιαλδημοκρατών στη δυτική Γερμανία -το οποίο απώλεσαν από τις προηγούμενες τοπικές του 2020- το χριστινιανοδημοκρατικό CDU παραμένει μεν πρώτη πολιτική δύναμη, η μόνη πάνω από 30%, πλην όμως με απώλειες.
Το συγκυβερνών σε εθνικό επίπεδο σοσιαλδημοκρατικό SPD, αν και κρατήθηκε στη δεύτερη θέση με 22,1%, συνεχίζει την εκλογικά καθοδική πορεία του, υφιστάμενο άλλη μια πανωλεθρία.
Οι έως τώρα μικροί κυβερνητικοί εταίροι του CDU στο γερμανικό κρατίδιο, οι Πράσινοι, έχασαν 6,5% σε σχέση με το 2020, καθώς η περιβαλλοντική ατζέντα τους επισκιάστηκε από την αποβιομηχάνιση στην κοιλάδα του Ρουρ και την (συνδεδεμένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία) ενεργειακή κρίση.
Αντίθετα, ο μεγάλος κερδισμένος είναι η ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), καταδεικνύοντας ότι δεν είναι πλέον ένα «ανατολικό φαινόμενο» στη χώρα.
Όχι μόνο σχεδόν τριπλασίασε τα ποσοστά του στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία (14,5%) και αποτελεί πλέον τρίτη πολιτική δύναμη στο δυτικό κρατίδιο, αλλά διεκδικεί τη δημαρχία σε τρεις μεγαλουπόλεις (Γκελζενκίρχεν, Ντούισμπουργκ και Χάγκεν) στον δεύτερο γύρο της 28ης Σεπτεμβρίου.
Για την ακρίβεια, είναι ένα από τα μόλις δύο πολιτικά κόμματα που αύξησαν την εκλογική τους δύναμη.
Το έτερο είναι της Αριστεράς (+1,5), σε μια αναμέτρηση με ρεκόρ συμμετοχής.
«Η πατρίδα στην καρδιά», «Τηρώντας τις υποσχέσεις» αναγράφεται σε προεκλογική αφίσα του ακροδεξιού κόμματος AfD στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία (REUTERS/Thilo Schmuelgen)
Η «σπαζοκεφαλιά» της ψήφου της εργατικής τάξης
Έχοντας πια παγιωθεί ως πρώτη εκλογική δύναμη στα ανατολικά κρατίδια, η AfD εποφθαλμιά εδώ και καιρό την επέκταση στη δυτική Γερμανία.
Πολυπληθέστερο και πλουσιότερο ομόσπονδο κρατίδιο με βάση το ΑΕΠ -πλην όμως κάτω από τον εθνικό μέσο όρο σε κατά κεφαλήν ΑΕΠ- η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία είναι εδώ και καιρό στο «στόχαστρο» του ακροδεξιού κόμματος.
Μέχρι πρότινος έπεφτε σε δημοκρατικό «τοίχο».
Οι ρωγμές άρχισαν ωστόσο να γίνονται ορατές προ πενταετίας, όταν το κεντροαριστερό SPD -μεταπολεμικά κυρίαρχο κόμμα στα συνδικάτα και τους εργάτες στη βαριά βιομηχανία του κρατιδίου- έχασε το μεταπολεμικό προπύργιό του, με την πρωτοκαθεδρία να παίρνει το κεντροδεξιό CDU.
Τώρα, εν μέσω αποβιομηχάνισης, απωλειών θέσεων εργασίας και κρίσης κόστους ζωής, ψηφοφόροι αμφότερων -και κυρίως οι απογοητευμένοι πρώην υποστηρικτές των Σοσιαλδημοκρατών- είναι πρόθυμοι να δώσουν την ψήφο τους αλλού.
Εν προκειμένω, όπως φαίνεται, στην AfD.
Όχι τυχαία, τα ποσοστά του ακροδεξιού κόμματος ήταν ιδιαίτερα αυξημένα σε βιομηχανικές περιοχές με έντονη παρουσία μεταναστών.
Όπως επισημαίνει η γερμανική εφημερίδα Münchner Merkur, «η AfD αναπτύσσεται εκεί που αναδύονται φόβοι παρακμής».
«Το συναίσθημα υπερισχύει της ανάλυσης ότι οι ιδέες της ακροδεξιάς για επανεθνικοποίηση θα σκότωναν την εξαγωγικά προσανατολισμένη γερμανική βιομηχανία πιο βάναυσα από οποιαδήποτε διαρθρωτική αλλαγή», υπογραμμίζει.
Αλλά αυτό είναι το τίμημα για το ότι «το SPD δεν παρουσιάζεται πλέον ως το κόμμα των σκληρά εργαζομένων».
Ακόμη κι εάν η AfD δεν καταφέρει να εκλέξει δήμαρχο, «η εκλογική επιτυχία της είναι σίγουρα αρκετή για να δυσκολέψει τον σχηματισμό πλειοψηφίας σε πολλά τοπικά συμβούλια», παρατηρεί η Süddeutsche Zeitung.
«Σε ορισμένους δήμους, το «τείχος προστασίας» θα δοκιμαστεί και το AfD θα προσφερθεί στο CDU προς εξασφάλιση πλειοψηφίας σε συγκεκριμένα ζητήματα. Αυτό», προειδοποιεί, «απαιτεί σταθερότητα».
«Φυσικά ισχύει το λεγόμενο τείχος προστασίας», διαβεβαίωσε ο βουλευτής του CDU και γενικός γραμματέας του κόμματος στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, Πάουλ Ζίμιακ -«ακόμα κι αν δεν νομίζω», προσέθεσε, «ότι είναι ένας ιδιαίτερα κατάλληλος όρος»…
Για τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και τον «μεγάλο συνασπισμό» Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών, το φθινόπωρο αναμένεται «καυτό» (REUTERS/Fabrizio Bensch)
Πολιτικό μπρα ντε φερ στη Γερμανία
Η εκλογική επέλαση της AfD δυτικά, στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, γίνεται με ποσοστό περίπου μόλις έξι μονάδες μικρότερο από το 20,8% που εξασφάλισε στις πρόωρες ομοσπονδιακές εκλογές του Φεβρουαρίου, που το ανέδειξαν δεύτερη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική δύναμη στη χώρα.
Τα αποτελέσματα πρέπει να αναλυθούν πολύ προσεκτικά, τόνισε ο Χριστιανοδημοκράτης πρωθυπουργός του κρατιδίου, Χέντρικ Βουστ, μιλώντας στο δίκτυο ARD. Παρ’ ότι χαμηλότερη από ό,τι σε εθνικό επίπεδο, υπογράμμισε, «η ισχυρή επίδοση του AfD δεν μας επιτρέπει να κοιμόμαστε ήσυχοι».
Στον κυβερνητικό «μεγάλο συνασπισμό» Χριστιανοδημοκρατικών-Σοσιαλδημοκρατών ωστόσο τα προβλήματα περισσεύουν.
Έχοντας καταλήξει στην ιστορική απόφαση για λύσιμο του «φρένου χρέους», διοχετεύοντας μισό τρισεκατομμύριο ευρώ σε δαπάνες για την άμυνα και άλλο μισό για έργα υποδομής την επόμενη δεκαετία, τώρα διαφωνούν για το «φθινόπωρο των μεταρρυθμίσεων». Και δη στο κοινωνικό κράτος.
Για τις αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν συγκρούστηκαν πρόσφατα δημόσια ο Χριστιανοδημοκράτης καγκελάριος Μερτς και η συμπρόεδρος του SPD και νυν υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Μπέρμπελ Μπας, που έχουν αμφότεροι την εκλογική τους περιφέρεια στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.
Μετά και το νέο εκλογικό στραπάτσο τους στο δυτικό κρατίδιο, τα περιθώρια υποχωρήσεων των Σοσιαλδημοκρατών έχουν σαφώς στενέψει κι άλλο.
Κι αυτό εκτιμάται ότι θα θέσει σε νέα δοκιμασία την ήδη διαταραγμένη συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού, που ανέλαβε τα ηνία της εξουσίας προ πενταμήνου με την υπόσχεση να αναβιώσει τον ηγετικό ρόλο της Γερμανίας -οικονομικά και πολιτικά- στην Ευρώπη και στον κόσμο.
«Το πιο σημαντικό κατ’ εμέ είναι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση να επιστρέψει στο πνεύμα των διαπραγματεύσεων», τόνισε ο ηγέτης του SPD στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, Αχιμ Ποστ, χαρακτηρίζοντας χωρίς περιστροφές το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής «κακό για το κόμμα, αλλά και συνολικά για το δημοκρατικό κέντρο».
Τούτων λεχθέντων, η AfD βρίσκεται δημοσκοπικά, στην παρούσα φάση και σε ομοσποδιακό επίπεδο -σύμφωνα με τον επικεφαλής του Ινστιτούτου INSA, Χέρμαν Μπίνκερτ- μεταξύ 25 και 26%.
