Με την έκτασή του να υπολογίζεται όσο δύο φορές το Ην. Βασίλειο και την αξία του να εκτιμάται περίπου στα 8 τρισεκ. δολ., το συγκεκριμένο κοίτασμα δεν θα μπορούσε να μην τραβήξει το βλέμμα της Ουάσιγκτον: Τα ορυκτά αποθέματα του Πακιστάν είναι σκέτος πειρασμός, αλλά η εκμετάλλευσή τους θα είναι άθλος.
Το έντονο ενδιαφέρον της κυβέρνησης Τραμπ για κρίσιμα ορυκτά είναι γνωστό. Η πρόσφατη απόφαση της Κίνας να αναστείλει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών δίνει στις ΗΠΑ επιπλέον κίνητρο να εξερευνήσουν ευκαιρίες στο Πακιστάν.
Πρόσφατα, ο Έρικ Μέγιερ, ανώτερος αξιωματούχος στο Γραφείο Υποθέσεων Νότιας και Κεντρικής Ασίας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, παρακολούθησε στο Ισλαμαμπαντ φόρουμ για επενδύσεις σε ορυκτά.
Σε συνάντηση με τον πρωθυπουργό του Πακιστάν Σεχμπάζ Σαρίφ, ο Μέγιερ είπε ότι οι αμερικανικές εταιρείες επιθυμούν να επενδύσουν στα ανεκμετάλλευτα ορυκτά αποθέματα της χώρας. Της συζήτησης αυτής είχε προηγηθεί η συνομιλία του υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, με τον Πακιστανό υπουργό Εξωτερικών, Ισάκ Ντάρ, συζητώντας τις προοπτικές συνεργασίας σε κρίσιμα ορυκτά.
Υπενθυμίζεται ότι μετά την αδέξια αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν το 2021, οι σχέσεις των δύο χωρών δεν είναι και τόσο καλές. Ωστόσο, το αμερικανικό ενδιαφέρον για τα ορυκτά μπορεί να σπάσει τον πάγο.
Αυτό το ενδιαφέρον φαίνεται να επεκτείνεται και στο Κογκρέσο των ΗΠΑ. Ο βουλευτής Τζακ Μπέργκμαν, ο συμπρόεδρος της ειδικής επιτροπής για το Πακιστάν στο Κογκρέσο, πρόσφατα προσδιόρισε τα ορυκτά ως «τομέα κλειδί» για εταιρική σχέση. Ο Μπέργκμαν ταξίδεψε στο Ισλαμαμπάντ πρόσφατα ως μέρος της πρώτης αντιπροσωπείας του Κογκρέσου στο Πακιστάν από το 2023.
Για το δε Πακιστάν, το αμερικανικό ενδιαφέρον είναι μια ευκαιρία να μειωθεί η εξάρτηση από τη διεθνή χρηματοδότηση, ώστε να ενισχυθεί η οικονομική του βιωσιμότητα.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το περιοδικό Foreign Policy, οι προοπτικές για τη συνεργασία ΗΠΑ-Πακιστάν για τα ορυκτά δεν πρέπει να υπερεκτιμηθούν, καθώς σοβαροί κίνδυνοι για την ασφάλεια καθιστούν αυτή τη συνεργασία ένα επικίνδυνο στοίχημα.
Πρώτα από όλα, η ασφάλεια, θα είναι μια τεράστια πρόκληση, καθώς, ως γνωστόν, επιχειρήσεις εξόρυξης συχνά αντιμετωπίζουν μεγάλους κινδύνους, δεδομένης της αστάθειας των περιοχών που δραστηριοποιούνται.
Απλησίαστο Ελ Ντοράντο
Ειδικά όμως οι συνθήκες στο Πακιστάν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τους υποψήφιους επενδυτές εξόρυξης, εξηγεί το αμερικανικό δημοσίευμα. Η χώρα υπέστη 521 τρομοκρατικές επιθέσεις πέρυσι, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Πακ για Μελέτες Ειρήνης — αύξηση 70% από το 2023.
Περισσότερο από το 95% των 521 επιθέσεων έγιναν στις επαρχίες του Μπαλουχιστάν και της Χάιμπερ Παχτούνχβα, τις περιοχές δηλαδή όπου βρίσκονται τα περισσότερα από τα γνωστά κοιτάσματα ορυκτών του Πακιστάν. Αυτή η τάση συνεχίστηκε το 2025: Από τις 54 τρομοκρατικές επιθέσεις που αναφέρθηκαν στο Πακιστάν τον Φεβρουάριο, οι 53 ήταν σε αυτές τις δύο επαρχίες.
Ο αυτονομιστικός Απελευθερωτικός Στρατός του Μπαλουχιστάν (BLA) είναι ένας από τους πιο ισχυρούς βίαιους παράγοντες του Πακιστάν. Ο αριθμός των επιθέσεων που διαπράχθηκαν από το BLA και άλλες απαγορευμένες ανταρτικές ομάδες των Μπαλόχ αυξήθηκε κατά 119% μεταξύ 2023 και 2024.
Σε γενικές γραμμές, οι αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, οι κρατικές καταστολές και τα μεγάλα έργα υποδομής στο Μπαλουχιστάν και στο Khyber Pakhtunkhwa τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εξοργίσει τις τοπικές κοινότητες. Και σημαντικά, ο θυμός για την εκμετάλλευση των πόρων έχει τροφοδοτήσει από καιρό επιθέσεις BLA.
Ως αποτέλεσμα, οι επενδυτές ορυκτών θα μπαίνουν σε μια πυριτιδαποθήκη. Ο αρχηγός του στρατού του Πακιστάν έχει υποσχεθεί να παρέχει ασφάλεια στους επενδυτές ορυκτών, αλλά το Πακιστάν δεν έχει αντιμετωπίσει επαρκώς τις ανησυχίες για την ασφάλεια των επενδυτών από την Κίνα – τον στενότερο σύμμαχό της – παρά την ανάπτυξη χιλιάδων δυνάμεων ασφαλείας για την προστασία κινεζικών έργων υποδομής.
Καταραμένοι πόροι
Εάν οι επενδυτές ορυκτών από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή αλλού αναζητούν ευκαιρίες στο Πακιστάν, μπορεί να πιέσουν να φέρουν τις δικές τους δυνάμεις ασφαλείας. Αυτό είναι παράνομο στο Πακιστάν, αλλά αν το Ισλαμαμπάντ υποχωρούσε, αυτό θα δημιουργούσε ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια.
Υπάρχουν επίσης περιορισμοί υποδομής και ενέργειας για τις επενδύσεις σε ορυκτά στο Πακιστάν. Για παράδειγμα, ο Σαρίφ κάλεσε τους επενδυτές να διυλίσουν και να επεξεργαστούν ορυκτά στη χώρα.
Ωστόσο, στελέχη από την Barrick Gold με έδρα τον Καναδά, μια από τις λίγες ξένες εταιρείες εξόρυξης που δραστηριοποιούνται επί του παρόντος στο Πακιστάν, λένε ότι δεν υπάρχει επαρκής φθηνή και αξιόπιστη ηλεκτρική ενέργεια.
Το Πακιστάν αποτελεί εδώ και καιρό παράδειγμα αυτό που είναι γνωστό ως κατάρα των πόρων, ως μια χώρα που αγωνίζεται οικονομικά παρά τον τεράστιο ορυκτό πλούτο. Ωστόσο, όπως καταλήγει το Foreign Policy, δεδομένων των κινδύνων ασφαλείας και άλλων εμποδίων, θα είναι δύσκολο να σπάσουμε σύντομα.
