Φόρτωση Text-to-Speech…
Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στρατιωτικών εξοπλισμών στον κόσμο και η Ευρώπη είναι πλέον ο καλύτερος πελάτης της. Η Ελλάδα κατέχει μάλιστα εξέχουσα θέση μέσα από τις συμφωνίες για αγορές οπλικών συστημάτων όπως τα F-35, γεγονός που αποτυπώνεται στα έτη 2021 και κυρίως 2024. Αντίστοιχα, η Τουρκία αντιπροσωπεύει τη μερίδα του λέοντος μέσα από την αναβάθμιση των F-16 επίσης το 2024.
Τουλάχιστον αυτό προκύπτει μέσα από την επεξεργασία των πωλήσεων αμερικανικών εξοπλισμών στο εξωτερικό που υπάγονται στον βραχίονα Foreign Military Sales. Σύμφωνα με ειδική μελέτη της ευρωπαϊκής δεξαμενής σκέψης Bruegel, η Ευρώπη έχει καταστεί ο κύριος αγοραστής αμερικανικών εξοπλισμών ήδη από το 2020. Οι περισσότερες από τις αγορές αφορούν συστήματα αεράμυνας και μαχητικά αεροσκάφη, όπως τα F-35 και F-16.
Στην ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα F-35 (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ολλανδία, Δανία και Νορβηγία) έχουν ενταχθεί επίσης η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ρουμανία, η Ελβετία, η Φινλανδία, η Πολωνία και φυσικά η Ελλάδα. Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες αναμένουν τις πρώτες παραδόσεις τα επόμενα χρόνια.
Η Πολωνία έχει ανελιχθεί στον κύριο Ευρωπαίο αγοραστή εξοπλισμών των ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 1/4 της συνολικής αξίας των αμερικανικών πωλήσεων από το 2022. Οι πωλήσεις που σχετίζονται με την Πολωνία περιλαμβάνουν αεροσκάφη, συστήματα αεράμυνας και βασικά άρματα μάχης. Αλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αγοράσει σημαντικές ποσότητες πρόσθετων συστημάτων, όπως πύραυλοι αέρος – αέρος, πύραυλοι εδάφους – αέρος και άλλοι εξοπλισμοί πυροβολικού. Μπορεί λοιπόν η Ευρώπη να ευαγγελίζεται τη στρατηγική αυτονομία της, όμως –για την ώρα– μετατρέπεται στον μεγαλύτερο πελάτη στρατιωτικών εξοπλισμών των ΗΠΑ παγκοσμίως.
Το FMS αποτελεί το βασικό πρόγραμμα εξαγωγών των ΗΠΑ για μεταφορές σημαντικού στρατιωτικού εξοπλισμού σε ξένες κυβερνήσεις. Στο πλαίσιο του προγράμματος, η αμερικανική κυβέρνηση διαδραματίζει ρόλο μεσάζοντος μεταξύ μιας ξένης κυβέρνησης και των Αμερικανών προμηθευτών. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι στην πραγματικότητα υπεύθυνη για τους όρους μιας σύμβασης και την ευρύτερη διαπραγμάτευση που τη συνοδεύει. Υπό τη σκέπη του FMS διεξάγονται οι εξαγωγές των πιο προηγμένων στρατιωτικών εξοπλισμών των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων μαχητικών αεροσκαφών, αυτόνομων εξοπλισμών και προηγμένων πυραυλικών συστημάτων, όπως αεροσκάφη F-35, άρματα μάχης M1A2 Abrams, συστήματα και πύραυλοι Patriot, ελικόπτερα Blackhawk και το σύστημα μάχης AEGIS.
Η Ευρώπη μετεξελίσσεται από παραδοσιακό σύμμαχο στον καλύτερο πελάτη των ΗΠΑ, όπως καταδεικνύει και η εξέλιξη των μεταξύ τους συναλλαγών. Ειδικότερα, οι δαπάνες της Ευρώπης για την αγορά αμερικανικών εξοπλισμών αυξήθηκαν από 32 δισ. δολάρια την περίοδο 2008-2013, σε 185 δισ. το διάστημα 2014-2021 και 190 δισ. την περίοδο 2022-2025 (από τα συνολικά 383 δισ. του αμερικανικού προγράμματος πωλήσεων για την ίδια τετραετία). Αθροιστικά, από το 2008 έως το 2025 η Ευρώπη έχει καταβάλει στις ΗΠΑ για αγορές αμυντικών εξοπλισμών 407 δισ. δολάρια. Οι συνολικές πωλήσεις των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, την ίδια περίοδο, ανήλθαν σε 1,4 τρισ. δολάρια.
Η Εγγύς Ανατολή και η Νότια Ασία είναι η δεύτερη βασική αγορά για τις πωλήσεις των ΗΠΑ μέσω του FMS – ακολουθούν η Ασία και ο Ειρηνικός. Στην αύξηση της ευρωπαϊκής ζήτησης για αμερικανικά όπλα οδήγησε σαφώς η ρωσική επιθετικότητα, όπως αυτή κορυφώθηκε στην Κριμαία το 2014 και ευρύτερα στην Ουκρανία το 2022. Ιδίως μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ έχουν στραφεί δυναμικά από τις δωρεές και τις εγγυήσεις ασφαλείας, στις πωλήσεις στρατιωτικών εξοπλισμών στην περιοχή.
Το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων αφορά στρατιωτικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, καθώς και τους αντίστοιχους μηχανισμούς ανάπτυξης και συντήρησής τους, όπως προηγμένα λογισμικά, πύραυλοι, βόμβες και πρόσθετα συστήματα. Το εύρος των πρόσθετων εξοπλισμών αντικατοπτρίζει και τη μεγάλη σημασία που έχει ο αμερικανικός παράγοντας για τη διατήρηση των στρατιωτικών εξοπλισμών σε όλο τον κόσμο – η Γαλλία και η Κίνα είναι επίσης σημαντικοί εξαγωγείς, αλλά υστερούν σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με τις ΗΠΑ. Εξάλλου, οι πωλήσεις αμερικανικών όπλων συνοδεύονται από ευρύτερες εκτιμήσεις εξωτερικής πολιτικής, οι οποίες συνδυάζονται με την ικανότητα της Ουάσιγκτον να διακόπτει αλυσίδες εφοδιασμού ή τη λειτουργία στρατιωτικών συστημάτων, γεγονός που εγείρει και ρίσκα για τις χώρες εισαγωγής, όπως έχει γίνει απολύτως σαφές στην περίπτωση της Τουρκίας.
Οι μελετητές του Bruegel παρατηρούν ότι τα F-35, F-16 και F-15 πωλούνται συχνότερα στην Ευρώπη – ακολουθεί η Ανατολική Ασία. Διάφορα μοντέλα F-15 είναι τα συστήματα που πωλούνται κυρίως στην Εγγύς Ανατολή και στη Νότια Ασία. Η αμυντική αγορά της Αφρικής έχει επικεντρωθεί στα αεροσκάφη P-8A. Τα πλοία ή τα υποβρύχια συχνά κατασκευάζονται από τους εθνικούς παραγωγούς. Ωστόσο, ναυτικά συστήματα όπως το AEGIS, που χρησιμοποιείται από χώρες όπως η Ισπανία, η Νορβηγία και η Ιαπωνία, αν και ποσοτικά έχουν μικρότερη βαρύτητα, αποτελούν στρατηγικό παράγοντα καθιστώντας κρίσιμα τα αμερικανικά εξαρτήματα –και– στον συγκεκριμένο τομέα.
