Σημείο αναφοράς για την πορεία του νέου κυβερνητικού σχήματος αποτελεί η επιλογή του Κυρ. Μητσοτάκη να αναθέσει στον Κωστή Χατζηδάκη καθήκοντα αντιπροέδρου της κυβέρνησης με ευρείες αρμοδιότητες, μεταξύ των οποίων η εποπτεία των οικονομικών υπουργείων και του επικοινωνιακού σχεδιασμού της κυβέρνησης. Η επιλογή Χατζηδάκη υπηρετεί τρεις κρίσιμους πυλώνες: Πρώτον, η κυβέρνηση μπορεί να πιάσει εκ νέου το νήμα των μεταρρυθμίσεων, μετά μια περίοδο κατά την οποία υπουργοί «βάφτιζαν» μεταρρύθμιση ακόμη και την αγορά νέων λεωφορείων. Ο Κ. Χατζηδάκης έχει συνδεθεί, μέσα από τομές και ρήξεις, με την εξυγίανση της ΔΕΗ, την ταχεία απονομή των συντάξεων και τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής. Δεύτερον, πρόκειται για στέλεχος που έχει άριστη σχέση και χημεία με τον πρωθυπουργό, συναντίληψη στα μεγάλα θέματα, ενώ μπορεί να «πολιτικοποιήσει» και να «επικοινωνήσει» τις κυβερνητικές επιλογές, τομέα στον οποίο έπασχε το Μέγαρο Μαξίμου. Τέλος, με τον αναβαθμισμένο ρόλο του Κ. Χατζηδάκη στον στενό πυρήνα της κυβέρνησης τερματίζεται ο δυϊσμός που κυριαρχούσε σταθερά τους τελευταίους μήνες μεταξύ των υποστηρικτών της δεξιάς στροφής και όσων ζητούσαν σταθερό προσανατολισμό προς το Κέντρο. Πάντως, κατά ορισμένους, η μετακόμιση του Κ. Χατζηδάκη στο Μέγαρο Μαξίμου συνιστά κίνηση υψηλού ρίσκου για τον τελευταίο, παρότι είναι προφανές ότι δεν θα μπορούσε να αρνηθεί την πρόταση του πρωθυπουργού. Ο νέος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης εγκαταλείπει ένα «βαρύ» υπουργείο, στο οποίο οι επιδόσεις του ήταν θετικές και το οποίο αναμένεται την επόμενη διετία να παραγάγει νέες ελαφρύνσεις για εργαζομένους και συνταξιούχους. Στον αντίποδα, είναι προφανές ότι εάν η κυβέρνηση επιτύχει να ανακάμψει, οι προσωπικές μετοχές του Κ. Χατζηδάκη θα ανέβουν κατακόρυφα, ανατρέποντας, πιθανώς, τους συσχετισμούς σε ένα «γήπεδο» όπου επί του παρόντος ο Ν. Δένδιας διατηρεί το προβάδισμα.
Η παραμονή Γεραπετρίτη
Η επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη να μετακινηθεί με αναβαθμισμένο ρόλο στο Μέγαρο Μαξίμου ο Κωστής Χατζηδάκης ήταν «αυτοτελής». Διευκολύνθηκε, όμως, από την απόφαση του πρωθυπουργού, παρά την περί του αντιθέτου φιλολογία των τελευταίων εβδομάδων, ο Γιώργος Γεραπετρίτης να παραμείνει επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας. Η διατήρηση του Γ. Γεραπετρίτη στο νεοκλασικό της Βασιλίσσης Σοφίας προσφέρει στον πρωθυπουργό μια σειρά από κρίσιμες δικλίδες ασφαλείας: Ο υπουργός Εξωτερικών έχει οικοδομήσει τον τελευταίο ενάμιση και πλέον χρόνο έναν θετικό δίαυλο απευθείας επικοινωνίας με τον Χακάν Φιντάν, που δεν υφίστατο προηγουμένως. Ο συγκεκριμένος δίαυλος θεωρείται κρίσιμος. Παρά τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο, δυνητικές εστίες έντασης συνεχίζουν να υφίστανται, καθώς μάλιστα αναμένεται να επανεκκινήσουν οι έρευνες για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου. Επίσης, ο Γ. Γεραπετρίτης έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην «αναβίωση» των συνομιλιών για το Κυπριακό, αύριο και μεθαύριο, στη Γενεύη. Τέλος, ο Γ. Γεραπετρίτης πέρασε πρόσφατα την πόρτα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και μπορεί να έχει εφεξής απευθείας επικοινωνία με τον Μάρκο Ρούμπιο. Τυχόν επιστροφή του στο Μέγαρο Μαξίμου θα ήταν δύσκολο να αιτιολογηθεί: Ο Κυρ. Μητσοτάκης επισημαίνει με μεγάλη συχνότητα την ανάγκη πολιτικής σταθερότητας εξαιτίας των τεκτονικών αλλαγών που σημειώνονται στη διεθνή σκηνή. Θα συνιστούσε, ως εκ τούτου, αντίφαση σε αυτή ακριβώς τη συγκυρία να αντικαθιστούσε τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας. Επίσης, επιστροφή του Γ. Γεραπετρίτη στον πυρήνα του επιτελικού κράτους θα συνιστούσε «ομολογία» όχι μόνο πως ήταν λάθος η αποχώρησή του μετά τις εκλογές του 2023, αλλά και ότι στη Ν.Δ. δεν υφίσταται στέλεχος που θα μπορούσε να τον αντικαταστήσει. Πάντως, η παραμονή του Γ. Γεραπετρίτη στο ΥΠΕΞ δεν συνεπάγεται πως δεν θα έχει –άμεσα ή έμμεσα– κομβικό ρόλο στην επερχόμενη συνταγματική αναθεώρηση.
Οι γραμμές για την αναθεώρηση
Η απόφαση του ΠΑΣΟΚ να μην υπερψηφίσει τα αναθεωρητέα άρθρα που θα προτείνει η Ν.Δ., όπως προανήγγειλε ο Ν. Ανδρουλάκης, έχει πολιτικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Παραπέμποντας τη διαμόρφωση των άρθρων στην επόμενη Βουλή, το ΠΑΣΟΚ αποφεύγει την παγίδα στην οποία είχε πέσει η Κουμουνδούρου: Ο Αλ. Τσίπρας είχε ψηφίσει επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τη Ν.Δ. την αλλαγή του τρόπου εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, με το σχετικό άρθρο να συγκεντρώνει περισσότερες από 180 ψήφους. Ετσι, μετά τις εκλογές του 2019 και τη νέα Βουλή, ο Κυρ. Μητσοτάκης είχε τη δυνατότητα να το διαμορφώσει μόνο με τις ψήφους της πλειοψηφίας. Στον αντίποδα, εάν ο Ν. Ανδρουλάκης επιμείνει μέχρι τέλους στη θέση που διατύπωσε την περασμένη εβδομάδα «ότι δεν θα δώσει λευκή επιταγή στη Ν.Δ.» και ότι όλα θα κριθούν «στη δεύτερη αναθεωρητική Βουλή», επί της ουσίας μπορεί να υποστηριχθεί πως συνομολογεί ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα είναι πρώτο κόμμα στις επόμενες εκλογές. Πάντως, η διαμόρφωση επιμέρους συναινέσεων μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ στην επερχόμενη αναθεώρηση δεν θα πρέπει να αποκλειστεί: Το ΠΑΣΟΚ επί της αρχής δεν τάσσεται κατά της αναθεώρησης του άρθρου 16 για τα μη κρατικά ΑΕΙ. Τη σχετική θέση είχε εξάλλου διατυπώσει όταν κατατέθηκε προς ψήφιση ο νόμος Πιερρακάκη. Επίσης, δεν είναι αρνητικό στην αξιολόγηση των υπαλλήλων στο Δημόσιο. Παράλληλα, δική του πρόταση είναι η αλλαγή του τρόπου ανάδειξης της ηγεσίας της Δικαιοσύνης και η «σύνδεσή» της με τη Βουλή, η οποία θα εξειδικευτεί μάλιστα περαιτέρω από το ΠΑΣΟΚ το αμέσως επόμενο διάστημα. Την ίδια περίοδο θα ληφθούν αποφάσεις και για το άρθρο 86 σχετικά με την ποινική μεταχείριση των υπουργών. Πάντως, στη Χαριλάου Τρικούπη αντιμετωπίζουν με μεγάλη περίσκεψη το ενδεχόμενο της απευθείας –χωρίς πρόσθετα «φίλτρα»– άσκησης δίωξης σε υπουργούς.
