Μία μέρα πριν από μία ακόμη μεγάλη κινητοποίηση εργαζομένων στη Γαλλία, ο Φρανσουά Λεκορνί συνάντησε τις ηγεσίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Στόχος των επαφών, να τους πείσει να στηρίξουν –ή έστω να απόσχουν από την ψηφοφορία- για να μπορέσει να περάσει τον νέο προϋπολογισμό. Το κείμενο θα πρέπει να κατατεθεί στην εθνοσυνέλευση στις 7 Οκτωβρίου.
Και έχει εναποθέσει τις ελπίδες τους στους Σοσιαλιστές, με τη στήριξη των οποίων θα μπορούσε να προχωρήσει εν μέσω δημοσιονομικής κρίσης στη Γαλλία. Κι αυτό, διότι τα άλλα κόμματα της Αριστεράς δηλώνουν ότι δεν θα τον στηρίξουν. Και επειδή δεν θέλει τη συνεργασία με την ακροδεξιά Λεπέν, που τηρεί στάση «ήξεις αφήξεις».
Φόρος-αγκάθι
Το πρώτο βήμα το έκανε ακυρώντας την κατάργηση αργιών. Ωστόσο η συνεργασία με τους Σοσιαλιστές έχει ένα μεγάλο αγκάθι. Απαιτούν τη φορολόγηση των υπερπλουσίων με 2%, σύμφωνα με την πρόταση του οικονομολόγου Γκαμπριέλ Ζουκμάν. Αυτό το μέτρο όμως, αν υιοθετηθεί, θα φέρει τον Σεμπαστιάν Λεκορνί σε σύγκρουση με τους δεξιούς συμμάχους του.
Ο «φόρος Ζουκμάν», όπως έχει ονομαστεί, αφορά πληθυσμιακά μόλις το 0,1% των Γάλλων, ωστόσο όσοι αντιτάσσονται σε αυτόν, υποστηρίζουν ότι θα προκαλέσει άλλες ζημιές. Όπως φυγή κεφαλαίων.
Ωστόσο, ο Ζουκμάν, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Reuters, δήλωσε ότι τα πλουσιότερα νοικοκυριά σε πολλές χώρες πληρώνουν λιγότερο φόρο εισοδήματος από τους περισσότερους πολίτες. Και πως στη Γαλλία αυτό το χάσμα είναι ιδιαίτερα έντονο.
Ο πρώην πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ τάσσεται υπέρ της φορολόγησης του μεγάλου πλούτου
«Πρώτον, οι δισεκατομμυριούχοι δεν πληρώνουν σχεδόν καθόλου φόρο εισοδήματος στη Γαλλία και, δεύτερον, ο πλούτος τους έχει αυξηθεί ιδιαίτερα γρήγορα τα τελευταία 15 χρόνια», είπε. Και υπολόγισε ότι ένας φόρος 2% στον πλούτο άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ θα επηρεάσει μόνο 1.800 νοικοκυριά. Θα εξασφαλίσει όμως έσοδα έως 20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Συνεπώς, θα συμβάλει στη μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού της Γαλλίας, που εκτιμάται σήμερα στο 5,4% του ΑΕΠ, και είναι το μεγαλύτερο της ευρωζώνης.
Το θέλουν οι ψηφοφόροι
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Ifop, το 86% των ψηφοφόρων του Σοσιαλιστικού Κόμματος υποστηρίζουν τον «φόρο Ζουκμάν», όπως και το 92% των ψηφοφόρων του κόμματος του Εμανουέλ Μακρόν –και του Σεμπαστιάν Λεκορνί.
Η πρόταση επίσης υποστηρίζεται ευρέως από την Αριστερά στη γαλλική Εθνοσυνέλευση. Επί κυβέρνησης Μπαρνιέ, μάλιστα, υπέβαλε τροπολογία που είχε περάσει στο κοινοβούλιο, πριν την απορρίψει η Γερουσία.
Αν την υιοθετήσει ο Σεμπαστιάν Λεκορνί, που χρειάζεται απεγνωσμένα τους Σοσιαλιστές, το μέτρο θα περάσει. Διαφορετικά, θα τους βρει απέναντί του και η κυβέρνηση θα πέσει. Αρκεί να υποβληθεί μια πρόταση μομφής.
Ωστόσο, εκφράζει διάφορες ανησυχίες αναφορικά με την επιβολή του φόρου 2% στους υπερπλούσιους. Όπως ότι η συμπερίληψη των περιουσιακών στοιχείων των ιδιοκτητών επιχειρήσεων στον φόρο θα ήταν «τιμωρία» γι’ αυτούς που δημιουργούν θέσεις εργασίας.
Προφάσεις εν αμαρτίαις;
Το επιχείρημα θυμίζει πολύ το αντίστοιχο των εργοδοτών. Ο επικεφαλής της ομοσπονδίας τους (MEDEF), Πάτρικ Μαρτέν, είπε ότι η φορολόγηση των επιχειρηματικών περιουσιακών στοιχείων θα αποθάρρυνε τις επενδύσεις. Τόνισε δεν ότι αυτά τα περιουσιακά στοιχεία εξαιρέθηκαν από τον τελευταίο φόρο περιουσίας της Γαλλίας το 2017.
Μετά την εκλογή του τότε, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε όντως αλλάξει τη φορολόγηση του γενικού πλούτου (ήταν 1,5% σε περιουσιακά στοιχεία άνω των 1,3 εκατομμυρίων ευρώ). Και τον περιόρισε στα ακίνητα. Έτσι απέκτησε και το γνωστό προσωνύμιο «πρόεδρος των πλουσίων».
Νεοφυείς επιχειρήσεις
Ακόμη ένα επιχείρημα εναντίον του «φόρου Ζουκμάν» είναι ότι θα βλάψει τις επενδύσεις σε καινοτόμες νεοσύστατες επιχειρήσεις. Μία από αυτές είναι ο εγχώριος κολοσσός τεχνητής νοημοσύνης Mistral AI. Θεωρείται το «πουλέν» της Ευρώπης, ικανό να ανταγωνιστεί αμερικανικές όπως η OpenAI.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Mistral AI, Αρτίρ Μενς, αναγνώρισε την ανάγκη για περισσότερη φορολογική δικαιοσύνη. Ωστόσο, είπε, πρέπει η Γαλλία να παραμείνει ανταγωνιστική. Και επισήμανε ότι ο ίδιος δεν θα μπορούσε να αντέξει οικονομικά τον φόρο 2%.
Ο λόγος είναι ότι οι start-up επιχειρήσεις συνήθως χρειάζονται χρόνια για να αποκομίσουν κέρδος. Οπότε θα δυσκολευτούν να πληρώσουν. Σε αυτό το επιχείρημα, οι Σοσιαλιστές προτείνουν ο φόρος να εφαρμοστεί σε εταιρείες αφότου ανακοινώσουν κέρδη πέντε ετών.
Μιλώντας στο ραδιόφωνο FranceInfo, o βουλευτής των Σοσιαλιστών, Φιλίπ Μπριν, το ξεκαθάρισε: «Οι νεοσύστατες επιχειρήσεις θα πρέπει να ενθαρρύνονται. Στόχος είναι η φορολόγηση των δισεκατομμυριούχων».
Η φυγή των πλουσίων και το Σύνταγμα
Πολλοί πλούσιοι Γάλλοι, ακόμη και με περιουσίες κάτω των 100 εκατ. ευρώ, λένε ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να φύγουν από τη χώρα, γιατί φοβούνται ότι θα επιβαρυνθούν υπέρμετρα.
Ο Γκαμπριέλ Ζουκμάν επίσης υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να υπάρξουν εξαιρέσεις, ούτε για τις εταιρείες όπως η Mistral AI. Η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης αποτιμάται στα 11,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με τον οικονομολόγο, αν δεν έχουν μετρητά, θα πρέπει να πληρώνουν με μετοχές.
Σύμφωνα με νομικούς, όμως, μια ρήτρα σαν αυτή θα μπορούσε να έρθει σε αντίθεση με το Σύνταγμα και τη νομολογία κατά των «μέτρων δήμευση».
Αλλά ο Ζουκμάν έχει απάντηση και σε αυτό. Το παρόν status quo, λέει, παραβιάζει ένα άλλο κυρίαρχο νομικό κείμενο. Τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789, η οποία ορίζει ότι ο φόρος πρέπει να βαρύνει όλους εξίσου ανάλογα με την ικανότητα πληρωμής. Και σημειώνει ότι ο φόρος Ζούκμαν δεν θα έκανε τους υπερπλούσιους να πληρώνουν περισσότερα από τους άλλους, αλλά θα διασφάλιζε ότι δεν θα πληρώνουν λιγότερα.
Για τον Γκαμπριέλ Ζουκμάν, η πρότασή του «ευθυγραμμίζει τη φορολογική νομοθεσία με τη θεμελιώδη συνταγματική αρχή για την ισότητα έναντι της φορολογίας».
• Με στοιχεία από το Reuters
