Φόρτωση Text-to-Speech…
Μανώλης Κωστίδης
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ-ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. Σημαντικούς καρπούς αποδίδει πλέον στην Αγκυρα η πολυετής επένδυση στην τουρκική αμυντική βιομηχανία, η οποία πέρα από εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής αποτελεί και μια δυναμική πηγή εσόδων καθώς κάθε χρόνο οι εξαγωγές της αυξάνονται σε όγκο αλλά και ποιότητα. Πλέον, οι εξαγωγές της Τουρκίας –που την περασμένη εβδομάδα υπέγραψε συμφωνία συμπαραγωγής με το Κάιρο– σε οπλικά συστήματα ξεπέρασαν τα 7,1 δισ. δολάρια, ενώ στόχος της Αγκυρας είναι το 2027 να ξεπεράσουν τα 10 δισ. Η τουρκική αμυντική βιομηχανία πραγματοποιεί εξαγωγές σε τουλάχιστον 111 χώρες, ανάμεσα στις οποίες και κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Πολωνία, Ρουμανία, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Σλοβενία και Εσθονία).
Οι συνολικοί αριθμοί είναι ενδεικτικοί. Σε 40 χώρες εξήχθησαν 4.500 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης, σε τρεις χώρες κορβέτες, 140 πολεμικά σκάφη σε 10 χώρες. Ενώ σε 42 χώρες πραγματοποιήθηκαν εξαγωγές πυρομαχικών και πυραύλων και σε 50 χώρες συνολικά 770 μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Επιπλέον, 1.200 ηλεκτροοπτικά συστήματα και σταθεροποιημένα οπλικά συστήματα πωλήθηκαν σε 24 χώρες, σε οκτώ χώρες πουλήθηκαν επιθετικά ελικόπτερα, σε 10 χώρες πουλήθηκαν ραντάρ, σε 111 χώρες τυφέκια διαφόρων διαμετρημάτων, σε 11 χώρες έγιναν οι εξαγωγές 1.500 περιφερόμενων πυρομαχικών και σε δύο χώρες πουλήθηκε το εκπαιδευτικό αεροσκάφος Hürkuş.
Στην ευρωπαϊκή ήπειρο η Τουρκία έχει πουλήσει ή έχει υπογράψει συμφωνίες πώλησης με την Ισπανία σχετικά με το εκπαιδευτικό αεροσκάφος Hürkuş, με την ιταλική Leonardο συμφωνία συμπαραγωγής μη επανδρωμένων αεροσκαφών, με τη Σλοβενία για τεθωρακισμένα οχήματα μάχης, με την Αλβανία και την Κροατία για μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Με την Εσθονία για τεθωρακισμένα οχήματα μάχης, με τη Ρουμανία και την Ουκρανία για τεθωρακισμένα οχήματα μάχης και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, με την Πολωνία για επανδρωμένα αεροσκάφη, με την Πορτογαλία για πλοίο υποστήριξης και για τη Γερμανία ετοιμάζεται μονάδα παραγωγής για την πώληση οβίδων.
Πάντως, η Τουρκία επιδιώκει παράλληλα την αύξηση της επιρροής της στην Αφρική μέσω των πωλήσεων όπλων. Σε κάποιες χώρες, ή πωλούνται οπλικά συστήματα δίχως κάποιους περιορισμούς, ή γίνονται μεγάλες εκπτώσεις –σε κάποιες περιπτώσεις και δωρεάν παραχωρήσεις– με αποτέλεσμα η επιρροή της Αγκυρας στην περιοχή να αυξάνεται.
Η αξία των πωλήσεων οπλικών συστημάτων της Τουρκίας σε 111 συνολικά χώρες ανήλθε σε 7,1 δισ. δολάρια, ενώ στόχος της Αγκυρας είναι το 2027 να υπερβεί τα 10 δισ.
Με τη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με τη Λιβύη η Αγκυρα έχει ήδη στείλει οπλικά συστήματα όπως μη επανδρωμένα σκάφη, τεθωρακισμένα οχήματα μάχης και πολλά άλλα οπλικά συστήματα. Παρόμοιες εξελίξεις αναμένονται και με τη συνεργασία με την Ανατολική Λιβύη.
Επίσης, η αμυντική και οικονομική συμφωνία που υπογράφηκε με τη Σομαλία τον Φεβρουάριο του 2024, είναι πιθανό να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον διπλασιασμό των εξαγωγών όπλων της Τουρκίας στην Αφρική. Αυτή η συμφωνία παρέχει στην Τουρκία το προνόμιο να ναυπηγεί πλοία για τις ναυτικές δυνάμεις της Σομαλίας, καθώς και να αναπτύσσει τις δυνατότητές τους.
Παράλληλα, οι κρατικές και ιδιωτικές τουρκικές εταιρείες «τρέχουν» και πολλά άλλα προγράμματα. Η Αλγερία έχει παραγγείλει 10 μη επανδρωμένα αεροσκάφη ANKA-S για να ενισχύσει τις αεροπορικές της δυνατότητες, ενώ ο περιφερειακός αντίπαλός της, το Μαρόκο, εργάζεται για την απόκτηση 13 Bayraktar. Εν τω μεταξύ, η Νιγηρία έχει παραγγείλει δύο πλοία θαλάσσιας περιπολίας και έξι επιθετικά ελικόπτερα T129 ATAK. Η Κένυα ανακοίνωσε σχέδια για την αγορά 118 τεθωρακισμένων στρατιωτικών οχημάτων MRAP.
Η Τουρκία έχει συνάψει συμφωνίες ναυπήγησης κορβετών για Ουκρανία και Πακιστάν. Τον περασμένο Ιούλιο υπογράφηκε συμφωνία με την Ινδονησία για την πώληση 48 τουρκικής κατασκευής μαχητικών KAAN και μόλις προχθές υπήρξε η συμφωνία της τουρκικής εταιρείας Havelsan με την αιγυπτιακή AOI για συμπαραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Με την υπογραφή της συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας με τη Συρία και την εγκατάσταση εκατοντάδων Τούρκων αξιωματικών στη χώρα αναμένονται πωλήσεις και παραχωρήσεις πολλών τουρκικών οπλικών συστημάτων και στη συγκεκριμένη χώρα.
«Πονοκέφαλος» η ισχυροποίηση της Αγκυρας
Βασίλης Νέδος
Η άνθηση της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας αποτελεί για την Αθήνα ένα ζήτημα που προκαλεί δύο ειδών προβλήματα, το πρώτο στρατηγικής φύσης με δυνητικές προεκτάσεις στο επιχειρησιακό πεδίο και το δεύτερο, πιο περίπλοκο και μακροπρόθεσμα δυσκολότερα διαχειρίσιμο, το διπλωματικό. Στο πρώτο σκέλος μια στιβαρή και αυτάρκης τουρκική αμυντική βιομηχανία ουσιαστικά ξεπερνάει τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν όλες οι χώρες, οι οποίες είναι εξαρτημένες από εισαγωγές οπλικών συστημάτων και πυρομαχικών. Ουσιαστικά η Τουρκία έχει αλλάξει κατηγορία σ’ αυτό το επίπεδο, ενώ η Ελλάδα απέχει μακράν από οποιαδήποτε μορφή αυτάρκειας, ακόμη και εκείνη των πυρομαχικών. Εν ολίγοις, στο απευκταίο σενάριο της ένοπλης σύγκρουσης, κοινοί σύμμαχοι και εταίροι στο ΝΑΤΟ ακόμη κι αν θέσουν εμπάργκο στην Τουρκία, δύσκολα θα της δημιουργήσουν πρόβλημα αυτάρκειας.
Το χαμένο έδαφος της μνημονιακής περιόδου και η προσπάθεια για την αναβίωση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Το δεύτερο, σοβαρότερο για την Ελλάδα, πρόβλημα από την άνθηση της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας είναι, όπως έχει αποδειχθεί ξεκάθαρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ικανότητα της Αγκυρας να αξιοποιεί τις παραγωγικές δυνατότητές της για να διαπραγματευθεί ή να βελτιώσει τις σχέσεις της, ακόμη και με μεγάλες χώρες της Ε.Ε. Η Ισπανία και η Ιταλία είναι τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα, λόγω μεγέθους συναλλαγών, ωστόσο σε ανάλογου ύψους συνεργασία δεν αποκλείεται πολύ σύντομα να εμπλακούν και άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες.
Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι σε μια εποχή διεθνούς γεωπολιτικής αναταραχής, η Τουρκία αυτοπροβάλλεται στους Ευρωπαίους ως μια «φιλική» λύση σε όλα όσα αφορούν την άμυνα, κάτι το οποίο οι Ελληνες διπλωμάτες έχουν επανειλημμένως κληθεί να διαχειριστούν τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Εν ολίγοις, η αμυντική βιομηχανία αποτελεί δέλεαρ, το οποίο οι Ευρωπαίοι δύσκολα μπορεί να αγνοήσουν, ιδιαίτερα όταν είναι σε θέση να αποτελέσει αξιόπιστο εταίρο μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών για την ανάπτυξη μεγαλύτερων συστημάτων, αλλά και με ξεχωριστή ειδίκευση σε πρότζεκτ όπως η ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροχημάτων (UAV) με «εθνικό πρωταθλητή» την Baykar, του Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, γαμπρού του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στη δική μας όχθη τα πράγματα είναι δύσκολα, καθώς η Ελλάδα αφενός έχασε σημαντικό έδαφος στα χρόνια των μνημονίων, με την αμυντική βιομηχανία να απαξιώνεται, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις. Η Ελλάδα έχασε έδαφος και στο τεχνολογικό πεδίο, ενώ τα τελευταία χρόνια, αν και οι επενδύσεις που έχουν γίνει ενισχύουν αδιαμφισβήτητα την αποτροπή (νέα μαχητικά, νέες φρεγάτες και όπλα αιχμής από το Ισραήλ), ελάχιστα έχουν γίνει επί της ουσίας για την αναβίωση της αμυντικής βιομηχανίας. Στα ενθαρρυντικά σημεία είναι η αναβίωση των εγχώριων ναυπηγείων, ιδίως του Σκαραμαγκά, που, ωστόσο, ακόμη δεν έχουν προικοδοτηθεί με ουσιαστικό έργο, αλλά και η δημιουργία του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) που μπορεί να φτιάξει διαύλους με τις πολλές μικρές εταιρείες του κλάδου των startups. Επιπλέον, η θεσμοθέτηση για τη συμμετοχή 25% της αμυντικής βιομηχανίας στα εξοπλιστικά, μένει να φανεί στο άμεσο μέλλον αν θα αποφέρει αποτελέσματα.
