Την ώρα που ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ αυξάνει την πίεσή του Βενεζουέλα στη ειδικοί και πρώην Αμερικανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι που επικαλείται το CNN έχουν εκφράσει ανησυχίες για την απόφαση να χαρακτηριστεί το Cartel de los Soles (το «Καρτέλ των Ήλιων») ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ «επινοεί ένα μοτίβο γεγονότων» και «δημιουργεί μια εναλλακτική πραγματικότητα», λέει ο Μπράιαν Φίνουκεϊν, πρώην δικηγόρος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Υποστηρίζουν ότι δεν πρόκειται για ένα επίσημα οργανωμένο καρτέλ παρόμοιο με τις εγκληματικές οργανώσεις στην Κολομβία και το Μεξικό, και ότι είναι υπερβολικό να υπονοείται ότι ο Μαδούρο είναι ο ηγέτης του, αν και υπάρχει συμμετοχή της βενεζουελάνικης κυβέρνησης στο εμπόριο ναρκωτικών, σύμφωνα με τους ίδιους.
Ειδικοί και αξιωματούχοι των ΗΠΑ σημειώνουν ότι ο χαρακτηρισμός αυτός παρέχει στην αμερικάνικη κυβέρνηση δικαιολογία για να αναλάβει στρατιωτική δράση εναντίον της κυβέρνησης της Βενεζουέλας.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ το δήλωσε την Κυριακή, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι ο χαρακτηρισμός αυτός θα μπορούσε να επιτρέψει στον αμερικανικό στρατό να στοχεύσει τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποδομές του Μαδούρο εντός της Βενεζουέλας.
Το CNN σημειώνει ότι έχει επικοινωνήσει με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για σχόλιο επί του θέματος.
Η αεροναυτική μονάδα Gerald R. Ford του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ κινείται προς την Καραϊβική Θάλασσα, 13 Νοεμβρίου 2025.
Τι είναι γνωστό για το Cartel de los Soles
Το Cartel de los Soles, που σημαίνει «Καρτέλ των Ήλιων» στα ελληνικά, χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα αποκεντρωμένο δίκτυο ομάδων της Βενεζουέλας εντός των ενόπλων δυνάμεων που συνδέονται με το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, σύμφωνα με ειδικούς που επικαλείται το CNN.
Ωστόσο, λόγω της έλλειψης ιεραρχίας και δομής, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να συγκριθεί με τα παραδοσιακά καρτέλ που έχουν χαρακτηριστεί τρομοκρατικές οργανώσεις από τις ΗΠΑ, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι τεχνικά δεν υπάρχει με την παραδοσιακή έννοια.
«Ορίζουν ως τρομοκρατική οργάνωση κάτι που δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση», δήλωσε ο Μπράιαν Φίνουκεϊν, πρώην δικηγόρος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που ειδικεύεται σε θέματα που αφορούν τη δικαιοδοσία για τη διεξαγωγή πολέμου.
Ένας άλλος πρώην υψηλόβαθμος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης δήλωσε ότι το Cartel de los Soles ήταν «ένα επινοημένο όνομα που χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει μια ad hoc ομάδα Βενεζουελάνων αξιωματούχων που εμπλέκονταν στη διακίνηση ναρκωτικών μέσω της Βενεζουέλας. Δεν έχει την ιεραρχία ή τη δομή διοίκησης και ελέγχου ενός παραδοσιακού καρτέλ».
Ο αξιωματούχος δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης Τραμπ βασίζονται σε «εσφαλμένες πληροφορίες» που πιθανόν προέρχονται από την Υπηρεσία Πληροφοριών Άμυνας (DIA) ή την Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών (DEA), οι οποίες δεν αντέχουν σε έλεγχο από την ευρύτερη κοινότητα πληροφοριών, ή ότι «είναι καθαρά πολιτικές».
Το CNN έχει ζητήσει σχόλιο από τις DIA και DEA.
Πώς πήρε το όνομά του
Το όνομα εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1990, αφού στρατηγοί και διοικητές της Βενεζουέλας – οι οποίοι φορούσαν διακριτικά με τον ήλιο στις επωμίδες τους – τέθηκαν υπό έρευνα για διακίνηση ναρκωτικών και συναφή εγκλήματα, σύμφωνα με το think tank InsightCrime.
Το όνομα έγινε δημοφιλές και χρησιμοποιούνταν συχνά, ειδικά από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 και μετά, όταν αρκετά μέλη διαφορετικών κλάδων των ενόπλων δυνάμεων ανέλαβαν πιο ενεργό ρόλο στο εμπόριο ναρκωτικών, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του InsightCrime.
Ο Τζέρεμι ΜακΝτέρμοτ, συνιδρυτής και συνδιευθυντής του InsightCrime, δήλωσε στο CNN ότι το εν λόγω καρτέλ «δεν είναι μια παραδοσιακή, κάθετα οργανωμένη οργάνωση διακίνησης ναρκωτικών. Είναι, τουλάχιστον σύμφωνα με το InsightCrime, μια σειρά από συνήθως ασύνδετες ομάδες ενσωματωμένες στον στρατό της Βενεζουέλας».
Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το Cartel de los Soles, μαζί με την εγκληματική οργάνωση Tren de Aragua της Βενεζουέλας και το Καρτέλ Σιναλόα του Μεξικού, είναι υπεύθυνα για τη διακίνηση ναρκωτικών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
«Το Cartel de los Soles, ως τέτοιο, δεν υπάρχει»
Ο Φιλ Γκάνσον, ερευνητής της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων με έδρα το Καράκας, έχει δηλώσει στο CNN ότι «το Cartel de los Soles, ως τέτοιο, δεν υπάρχει. Είναι μια δημοσιογραφική έκφραση που δημιουργήθηκε για να αναφερθεί στη συμμετοχή των βενεζουελάνικων αρχών στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών».
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν στρατιωτικοί ή κυβερνητικοί αξιωματούχοι που εμπλέκονται στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών, σημειώνει το CNN.
«Τα καρτέλ είναι εδώ, οι Κολομβιανοί και οι Μεξικανοί επίσης. Υπάρχουν μεταφορές ναρκωτικών μέσω του ποταμού Ορινόκο και αεροπορικώς μέσω παράνομων αεροδρομίων, πτήσεις από το Απούρε προς την Κεντρική Αμερική και ούτω καθεξής. Όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατά χωρίς την άμεση εμπλοκή των ανώτερων», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας.
Για τον Γκάνσον, ο ρόλος του Μαδούρο θυμίζει αυτόν του πρώην προέδρου του Παναμά Μανουέλ Νοριέγκα, ο οποίος καταδικάστηκε σε δεκαετίες φυλάκισης σε διάφορες δίκες για τη σχέση του με το καρτέλ του Μεντεγίν το 1992: ένας εξωτερικός συνεργάτης που, αν και δεν ήταν άμεσα μέλος του καρτέλ, επωφελούνταν από τις διαδρομές διακίνησης ναρκωτικών που βρισκόταν υπό την προστασία του.
Τι λέει ο Μαδούρο
Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας ανέκαθεν αρνιόταν οποιαδήποτε προσωπική εμπλοκή του στο εμπόριο ναρκωτικών, ενώ η κυβέρνησή του έχει επανειλημμένα αρνηθεί την ύπαρξη του φερόμενου καρτέλ.
«Ξαφνικά, αυτοί (σ.σ. οι ΗΠΑ) ξεθάβουν κάτι που αποκαλούν Cartel de los Soles, το οποίο δεν κατάφεραν ποτέ να αποδείξουν, επειδή δεν υπάρχει. Είναι η αφήγηση του ιμπεριαλισμού», δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Εσωτερικών, Ντιοσδάδο Καμπέγιο.
Το CNN επικοινώνησε με το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Βενεζουέλας για να ζητήσει σχόλιο.
Ο Νικολάς Μαδούρο.
Τι επιδιώκει ο Τραμπ
Ο χαρακτηρισμός «ξένη τρομοκρατική οργάνωση» (FTO) είναι ένας από τους πιο σοβαρούς χαρακτηρισμούς του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στον τομέα «της καταπολέμησης της τρομοκρατίας».
Είναι παράνομο για Αμερικανούς πολίτες να παρέχουν εν γνώσει τους «υλική υποστήριξη ή πόρους» σε μια οργάνωση που έχει χαρακτηριστεί ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση, ενώ οι εκπρόσωποι και τα μέλη μιας τέτοιας οργάνωσης απαγορεύεται να εισέλθουν στις ΗΠΑ.
Πέρα από αυτό, η κίνηση αυτή θα μπορούσε να επιτρέψει στον αμερικανικό στρατό να στοχεύσει τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποδομές του Μαδούρο εντός της Βενεζουέλας, όπως έχει προτείνει ο Τραμπ.
Το CNN σχολιάζει ότι οι ΗΠΑ παραδοσιακά αντιμετωπίζουν την καταπολέμηση των ναρκωτικών ως θέμα επιβολής του νόμου, αλλά ο Τραμπ επιδιώκει όλο και περισσότερο να στρατιωτικοποιήσει αυτές τις προσπάθειες, χρησιμοποιώντας παραδοσιακά εργαλεία και αρχές αντιτρομοκρατίας – κάτι που, σύμφωνα με τον Φίνουκεϊν, αποτελεί στην πραγματικότητα προπέτασμα καπνού για τον πραγματικό σκοπό της επιχείρησης: την ανατροπή του Μαδούρο.
«Δημιουργεί μια εναλλακτική προτεραιότητα»
«Το ανησυχητικό στοιχείο αυτής της κίνησης είναι ότι θα μπορούσε να αποτελεί προοίμιο για στρατιωτική δράση εναντίον της ίδιας της κυβέρνησης της Βενεζουέλας», δήλωσε ο Φίνουκεϊν, χαρακτηρίζοντάς την ως ένα ακόμη βήμα στις «προσπάθειες του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο να συγκαλύψει μια επιχείρηση αλλαγής καθεστώτος με το πρόσχημα της καταπολέμησης των ναρκωτικών».
Ντόναλντ Τραμπ και Μάρκο Ρούμπιο.
Η αμερικάνικη κυβέρνηση, είπε, «επινοεί ένα μοτίβο γεγονότων» και «δημιουργεί μια εναλλακτική πραγματικότητα» προκειμένου να μπορεί να χαρακτηρίσει δημοσίως την πολιτική της απέναντι στη Βενεζουέλα σαν μια εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας.
Αν και ο χαρακτηρισμός ενός ξένου οργανισμού ως τρομοκρατικής οργάνωσης δεν παρέχει νομική εξουσιοδότηση για στρατιωτικές επιθέσεις – τεχνικά επιτρέπει μόνο οικονομικές και διπλωματικές κυρώσεις, όπως το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων – η αμερικάνικη κυβέρνηση τον έχει ωστόσο χρησιμοποιήσει ως προάγγελο στρατιωτικής δράσης στο πρόσφατο παρελθόν.
Ο αμερικανικός στρατός έχει επιτεθεί σε 22 μικρά σκάφη τα οποία, σύμφωνα με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, στελεχώνονταν από εγκληματικές συμμορίες που χαρακτήρισε σαν ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις.
Αυτοί οι χαρακτηρισμοί έχουν προσελκύσει την προσοχή νομικών εμπειρογνωμόνων, καθώς ορισμένες από τις συμμορίες και τα καρτέλ που έχουν χαρακτηριστεί ως τρομοκρατικές από τις ΗΠΑ έχουν ως κίνητρο το κέρδος και όχι την ιδεολογία. Οι τρομοκρατικές οργανώσεις, παραδοσιακά, ορίζονται ως ομάδες που ασκούν πολιτική βία.
Ο χαρακτηρισμός του Cartel de los Soles, που μπορεί να μην είναι καν μια επίσημη οργάνωση, προχωράει ακόμη περισσότερο αυτή την ήδη αμφισβητούμενη λογική. «Ουσιαστικά λειτουργούν εκτός νόμου, γι’ αυτό και δεν υπάρχει κανένας περιοριστικός κανόνας», είπε ο Φίνουκεϊν.
