Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε την πρότασή του να ανοίξει και να επεκτείνει το Αλκατράζ, το άλλοτε διαβόητο νησί – φυλακή στα παγωμένα νερά του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο.
Το Αλκατράζ – ευρέως γνωστό ως «ο Βράχος» – δεν έχει χρησιμοποιηθεί ως φυλακή εδώ και δεκαετίες. Τώρα είναι ένα ιστορικό μνημείο που επισκέπτονται εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο.
«Δεν είναι ρεαλιστικό να πιστεύεις ότι μπορείς να το επισκευάσεις. Θα έπρεπε να το διαλύσεις και να ξεκινήσεις από την αρχή»
Ο Αμερικανός πρόεδρος λέει ότι πιστεύει ότι η φυλακή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και πάλι για τη στέγαση επικίνδυνων κρατουμένων και να χρησιμεύσει ως σύμβολο του νόμου και της τάξης στις ΗΠΑ, όπως γράφει το BBC.
Ωστόσο, ειδικοί λένε ότι η ανακαίνιση των ερειπωμένων υπολειμμάτων της άλλοτε τρομερής φυλακής δεν είναι «καθόλου ρεαλιστική».
Το Αλκατράζ από ψηλά.
Η ιστορία του Αλκατράζ
Το Αλκατράζ, που βρίσκεται σε ένα νησί περίπου δύο χιλιόμετρα ανοιχτά του Σαν Φρανσίσκο, χτίστηκε αρχικά για να λειτουργήσει ως ναυτικό οχυρό, αλλά ανακατασκευάστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα ως στρατιωτική φυλακή.
Το 1934, μετατράπηκε επίσημα σε ομοσπονδιακή φυλακή – το Alcatraz Federal Penitentiary – φιλοξενώντας διαβόητους κρατούμενους όπως ο γκάνγκστερ Αλ Καπόνε, ο Μίκι Κοέν και ο Τζορτζ «Machine Gun» Κέλι, μεταξύ άλλων.
Η φυλακή ήταν μια από τις πιο διαβόητες στις ΗΠΑ εκείνη την εποχή. Οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι δεν μπορούσες να αποδράσεις από αυτή λόγω των ισχυρών ρευμάτων και των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο.
Η εγκατάσταση έγινε επίσης διάσημη από την αμερικανική ταινία του 1979, «Escape from Alcatraz», η οποία αφηγείται μια απόδραση κρατουμένων το 1962, με πρωταγωνιστή τον Κλιντ Ίστγουντ στον ρόλο του Φρανκ Μόρις που πρωτοστάτησε σε αυτή.
Επίσης, εκεί γυρίστηκε το 1996 η ταινία «The Rock», με πρωταγωνιστές τους Σον Κόνερι και Νίκολας Κέιτζ, για έναν πρώην λοχαγό της SAS και χημικό του FBI που διασώζει ομήρους από το νησί Αλκατράζ.
Πότε έκλεισε η φυλακή
Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Γραφείο Φυλακών (Federal Bureau of Prisons, BOP), η λειτουργία του ήταν σχεδόν τρεις φορές πιο δαπανηρή από άλλα ομοσπονδιακά ιδρύματα και τελικά έκλεισε από τον Γενικό Εισαγγελέα Ρόμπερτ Κένεντι το 1963.
Το νησί και η φυλακή αποτελούν σήμερα μουσείο που λειτουργεί από την Υπηρεσία Εθνικού Πάρκου. Το επισκέπτονται περισσότεροι από 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο.
«Το Αλκατράζ είναι ένα μέρος όπου το παρελθόν συναντά το παρόν», ανέφερε η Κριστίν Λένερτζ, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Golden Gate National Parks Conservancy, σε δήλωση που έστειλε στο BBC.
«Μας προκαλεί να ακούσουμε, να μάθουμε και να μεταφέρουμε τις ιστορίες που εξακολουθούν να διαμορφώνουν τον κόσμο μας σήμερα», πρόσθεσε.
Το είχε εξετάσει και ο Ρίγκαν
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ο πρώτος πρόεδρος που εξετάζει την επαναλειτουργία των εγκαταστάσεων του Αλκατράζ ως κέντρου κράτησης.
Το 1981, το Αλκατράζ ήταν μία από τις 14 τοποθεσίες που εξέτασε η κυβέρνηση Ρίγκαν για να κρατήσει έως και 20.000 πρόσφυγες που είχαν διαφύγει από την Κούβα στη Φλόριντα στο πλαίσιο της «Mariel Boatlift» («éxodo del Mariel», στα ισπανικά).
Ο χώρος τελικά απορρίφθηκε λόγω της αξίας του ως ιστορικού τουριστικού τόπου και της παντελούς έλλειψης κατάλληλων εγκαταστάσεων.
Τι έχει δηλώσει ο Τραμπ
Σε μια ανάρτηση στο Truth Social στις 4 Μαΐου, ο Τραμπ ανέφερε αρχικά ότι είχε δώσει εντολή στην κυβέρνησή του να επαναλειτουργήσει και να επεκτείνει τη φυλακή του νησιού, λέγοντας ότι «για πάρα πολύ καιρό η Αμερική μαστίζεται από βίαιους, μοχθηρούς και κατά συρροή εγκληματίες».
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο την επόμενη ημέρα, ο Τραμπ είπε ότι, κατά την άποψή του, το Αλκατράζ «αντιπροσωπεύει κάτι πολύ δυνατό, πολύ ισχυρό» – τον νόμο και την τάξη.
«Χρειαζόμαστε νόμο και τάξη σε αυτή τη χώρα», είπε. «Γι’ αυτό θα το εξετάσουμε. Μερικοί από τους ανθρώπους εδώ πάνω θα εργαστούν πολύ σκληρά γι’ αυτό».
Παρόλο που είπε ότι βρίσκει την ιδέα «ενδιαφέρουσα», ο Τραμπ αναγνώρισε επίσης ότι η φυλακή είναι σήμερα ένα «μεγάλο σαράβαλο» που «σκουριάζει και σαπίζει».
«Αντιπροσωπεύει κατά κάποιο τρόπο κάτι που είναι ταυτόχρονα φρικτό και όμορφο και δυνατό και δυστυχισμένο», είπε.
Ο τσάρος των συνόρων του Τραμπ, Τομ Χόμαν, δήλωσε επίσης στους δημοσιογράφους ότι το Αλκατράζ θα μπορούσε να είναι «μια επιλογή» για «σημαντικές απειλές για τη δημόσια ασφάλεια και απειλές για την εθνική ασφάλεια».
«Θα πρέπει να τεθεί στο τραπέζι», πρόσθεσε.
Ο Ντόναλντ Τραμπ.
Μπορεί πραγματικά να ξανανοίξει;
Λίγο αφότου τα σχόλια του Τραμπ έγιναν είδηση σε όλο τον κόσμο, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Δικαιοσύνης, Τσαντ Γκίλμαρτιν ανέφερε σε δήλωσή του ότι το BOP «εργάζεται για την ανοικοδόμηση και το άνοιγμα του Αλκατράζ ώστε να χρησιμεύσει ως σύμβολο του νόμου και της τάξης».
Ωστόσο, ειδικοί σε θέματα φυλακών και ιστορικοί έχουν εκφράσει σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο το σχέδιο είναι εφικτό.
«Για να είμαι ειλικρινής, στην αρχή νόμιζα ότι επρόκειτο για ένα αστείο», δήλωσε στο BBC ο Χιου Χούρβιτζ, ο οποίος υπηρέτησε ως υπηρεσιακός διευθυντής του BOP από τον Μάιο του 2018 έως τον Αύγουστο του 2019. «Δεν είναι ρεαλιστικό να πιστεύεις ότι μπορείς να το επισκευάσεις. Θα έπρεπε να το διαλύσεις και να ξεκινήσεις από την αρχή».
Ο Χούρβιτζ επισήμανε μια σειρά από προβλήματα με τις εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων κτιρίων που «κυριολεκτικά καταρρέουν» και κελιών στα οποία «ένα άτομο 1,80 μ. δεν μπορεί να σταθεί όρθιο».
«Δεν υπάρχουν αναβαθμίσεις ασφαλείας. Δεν υπάρχουν κάμερες. Καμία περίφραξη», πρόσθεσε. «Δεν μπορείς να διευθύνεις μια φυλακή».
Δύο κομβικά ζητήματα
«Έχω δύο λέξεις: νερό και λύματα», δήλωσε η Τζολίν Μπάμπιακ, συγγραφέας και ιστορικός του Αλκατράζ, η οποία έζησε εκεί ως παιδί κατά τη διάρκεια των δύο θητειών του πατέρα της ως διευθυντή της φυλακής.
«Την εποχή της ακμής του, όλα τα λύματα για 500 ή περισσότερους ανθρώπους απλά πετάγονταν στον κόλπο», είπε. «Σήμερα πρέπει να τα μεταφέρουν με πλοίο. Δεν είναι καθόλου ρεαλιστικό. Αλλά αιχμαλωτίζει τη φαντασία όλων», πρόσθεσε.
Όταν η εγκατάσταση έκλεισε το 1963, η BOP δήλωσε ότι η λειτουργία του Αλκατράζ ήταν σχεδόν τρεις φορές πιο ακριβή από οποιαδήποτε άλλη ομοσπονδιακή φυλακή – το κατά κεφαλήν κόστος ήταν 10 έως 13 δολάρια ανά κρατούμενο, σε σύγκριση με 3 έως 5 δολάρια σε άλλες εγκαταστάσεις. Αυτό οφειλόταν εν μέρει στο γεγονός ότι απαιτούνταν η παράδοση τροφίμων και προμηθειών με πλοίο.
Στις σημερινές ομοσπονδιακές φυλακές, το κατά κεφαλήν κόστος για τους κρατούμενους κυμαίνεται μεταξύ 120 και 164 δολαρίων – πράγμα που σημαίνει ότι το κόστος θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 500 δολάρια ανά άτομο σε μια εγκατάσταση όπως το Αλκατράζ.
Το Αλκατράζ μπορούσε να χωρέσει μόνο περίπου 340 κρατούμενους στο ζενίθ του.
«Ήταν απίστευτα δαπανηρό να κρατάς έναν κατάδικο εκεί», δήλωσε ο Τζον Μαρτίνι, ένας ιστορικός που πέρασε αρκετά χρόνια στο Αλκατράζ ως δασοφύλακας της Υπηρεσίας Εθνικού Πάρκου. «Τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Αλλά το μέρος έχει πάρει την κάτω βόλτα».
«Είναι βασικά ένα κέλυφος. Ακόμα και το σκυρόδεμα έχει μεγάλα προβλήματα. Η Υπηρεσία Πάρκου έχει διαθέσει εκατομμύρια για τη δομική σταθεροποίησή του», πρόσθεσε. «Θα χρειαστούν νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, θέρμανση και αποχέτευση. Κανένα από αυτά δεν λειτουργεί».
«Αυτό (σ.σ. τα σχόλια του Τραμπ) είναι απλώς άλλη μια τροπή στην αλλόκοτη ιστορία του Αλκατράζ», πρόσθεσε ο Μαρτίνι.
