Η φράση «Habemus Papam» («Έχουμε Πάπα») είναι η επίσημη ανακοίνωση της εκλογής του νέου Πάπα από το κονκλάβιο των καρδιναλίων. Η φράση χρονολογείται από τον Μεσαίωνα και χρησιμοποιείται επίσημα από τον 15ο αιώνα, αν και η παράδοση της ανακοίνωσης νέου Πάπα είναι παλαιότερη.
Πρόκειται για μια από τις πιο σημαντικές και συναισθηματικά φορτισμένες στιγμές στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας.
«Habemus Papam!»
Μετά την επιτυχή εκλογή Πάπα (όταν ένας υποψήφιος συγκεντρώνει τα δύο τρίτα των ψήφων στο κονκλάβιο), ο πρωτοδιάκονος καρδινάλιος (Cardinal Protodeacon) εμφανίζεται στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου και εκφωνεί τη φράση στα Λατινικά: «Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus Papam!» (Σας ανακοινώνω μεγάλη χαρά: Έχουμε Πάπα!) Στη συνέχεια, ανακοινώνει το όνομα του νέου Πάπα (το βαπτιστικό του όνομα και το παπικό όνομα που επέλεξε) και τη θέση του πριν την εκλογή.
«Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus Papam!»
Στη συνέχεια, ο νέος Πάπας εμφανίζεται στην ίδια βεράντα φορώντας τα παπικά άμφια και δίνει την πρώτη του ευλογία στον κόσμο.
Η ανακοίνωση προσελκύει παγκόσμιο ενδιαφέρον, καθώς ο Πάπας είναι ο πνευματικός ηγέτης για πάνω από 1,4 δισεκατομμύρια Καθολικούς παγκοσμίως.
Το μακρινό 1958
Το 1958, κατά τη διάρκεια του κονκλαβίου για την εκλογή του διαδόχου του Πάπα Πίου XII, υπήρξε ένα ασυνήθιστο περιστατικό με τον λευκό καπνό που προκάλεσε σύγχυση. Αρχικά υπήρξε μεγάλος ενθουσιασμός στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου και αναφορές από τα μέσα ενημέρωσης ότι είχε εκλεγεί Πάπας. Ωστόσο, ο καπνός σύντομα έγινε γκρίζος ή μαύρος, υποδεικνύοντας ότι δεν είχε επιτευχθεί εκλογή. Αυτή η σύγχυση πιθανότατα οφειλόταν σε λάθος.
Ένας δημοσιογράφος των Times περιέγραψε τον πανικό έξω από τη βασιλική του Αγίου Πέτρου: «Δεκάδες δημοσιογράφοι στην πλατεία έτρεξαν βιαστικά προς το πλησιέστερο τηλέφωνο». Τελικά, δεν είχαμε… Habemus Papam.
Δύο ημέρες μετά εμφανίστηκε ξεκάθαρα λευκός καπνός, σηματοδοτώντας την επιτυχή εκλογή του καρδιναλίου Άντζελο Τζουζέπε Ρονκάλι, ο οποίος έγινε ο Πάπας Ιωάννης XXIII.
Ο Πάπας Ιωάννης XXIII, που εκλέχθηκε τελικά, θεωρείται ιστορική φιγούρα, καθώς συγκάλεσε τη Δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού (1962–1965), η οποία έφερε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην Καθολική Εκκλησία.
