Κάποτε ήταν το καμάρι της Βρετανίας. Το NHS, το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, εξυμνούνταν επί χρόνια ως το καλύτερο στον κόσμο. Υπήρξε πρότυπο για τη δημιουργία αντίστοιχων δομών σε άλλες χώρες, αποτέλεσε αντικείμενο εθνικής υπερηφάνειας και παρομοιάστηκε με «διαμάντι στο Στέμμα», ακόμη και με… «εθνική θρησκεία».
«Όσα είδα ήταν πέρα από κάθε φαντασία – Το NHS είναι μια μηχανή που δεν λειτουργεί»
Σήμερα όμως – όπως πολλά ακόμη στη Γηραιά Αλβιώνα – παραπαίει: ο αριθμός των ασθενών που περιμένουν σε λίστες αναμονής για εξετάσεις, θεραπείες και νοσηλεία έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών διαρκώς φθίνει. Ισως γι’ αυτό ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ εξήγγειλε την περασμένη εβδομάδα την κατάργηση του NHS England, του φορέα που διαχειρίζεται το ΕΣΥ στην Αγγλία.
Πόσο άσχημη είναι η κατάσταση; Ο Λουίτζι Ιπόλιτο, ανταποκριτής της «Κοριέρε ντέλα Σέρα» στο Λονδίνο, αποδέχθηκε την πρόσκληση των «ΝΕΩΝ» να μοιραστεί με τους αναγνώστες μας την οδύσσεια που βίωσε επί 12 μήνες μπαινοβγαίνοντας σε νοσοκομεία της χώρας, όπου έκανε πράξη το «ζην επικινδύνως» – ή «vivere pericolosamente», όπως μου λέει χαρακτηριστικά.
Τον συναντώ σε ένα καφέ του Ουέστ Χάμπστεντ, στο Βορειοδυτικό Λονδίνο, όχι πολύ μακριά από το νοσοκομείο όπου νοσηλεύθηκε αρχικά. Είναι ευδιάθετος και χαμογελαστός. Ελάχιστους μήνες νωρίτερα, όμως, το πρόσωπό του ήταν σκυθρωπό: από τους πόνους, αλλά και από όσα βίωσε στο άλλοτε κραταιό NHS, ένα σύστημα που μοιάζει με «ξέφρενο καρουσέλ στο οποίο παίζονται ανθρώπινες ζωές».
Κόλαση του Δάντη
Ολα ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο του 2024. Ο Ιπόλιτο υπέφερε καιρό από κρίσεις εκκολπωματίτιδας, αλλά τις αντιμετώπιζε με αντιβιοτικά. «Αυτή τη φορά, όμως, οι πόνοι ήταν έντονοι. Ηταν βράδυ και δεν υπήρχε δυνατότητα να καλέσω γιατρό. Εδώ δεν υπάρχει κάποιος γενικός γιατρός που σε αναλαμβάνει: υπάγεσαι σε ένα δημόσιο ιατρείο και κάθε φορά πρέπει να πας σε διαφορετικό γιατρό που δεν ξέρει το ιστορικό σου», αφηγείται ο 60χρονος συντάκτης της κορυφαίας ιταλικής εφημερίδας.
«Το μόνο που μου απέμενε ήταν να πάω σε τμήμα επειγόντων περιστατικών, όπως κάνουν όλοι εδώ, ακόμη και για έναν πονοκέφαλο, γι’ αυτό τα επείγοντα μοιάζουν με την Κόλαση του Δάντη».
Το πλησιέστερο νοσοκομείο ήταν το Royal Free στο Χάμπστεντ. «Το πρώτο πράγμα που κάνουν είναι να σου βάλουν πεταλούδα στο χέρι, ασχέτως του τι έχεις. Επειτα, περιμένεις επί ώρες στην αίθουσα αναμονής. Τελικά, μου κάνουν εξετάσεις, διαγιγνώσκουν οξεία εκκολπωματίτιδα και αποφασίζουν εισαγωγή για λήψη ενδοφλέβιας αντιβίωσης. Ωστόσο, δεν υπάρχει ελεύθερο δωμάτιο. Με βάζουν σε ένα φορείο στα επείγοντα, όπου περνάω όλο το βράδυ χωρίς να κλείσω μάτι από τα φώτα, τις φωνές και τα βογγητά των ασθενών».
Βρετανία: Δωδεκάωρες αναμονές
Στα επείγοντα η Βρετανία αναστενάζει: οι δωδεκάωρες αναμονές είναι πλέον κανόνας, μια κατάσταση που, σύμφωνα με επίσημες εκθέσεις, ευθύνεται για τουλάχιστον 14.000 θανάτους ετησίως. Στις λίστες αναμονής των νοσοκομείων στοιβάζονται 7,5 εκατομμύρια ασθενείς, με περισσότερους από 3 εκατ. να περιμένουν τουλάχιστον 4½ μήνες για να τους δει γιατρός. «Μεταφέρομαι σε θάλαμο το μεσημέρι της επομένης. Και εκεί αρχίζουν οι… ανακαλύψεις», συνεχίζει ο Ιπόλιτο.
«Πρώτον, τα βρετανικά νοσοκομεία λειτουργούν εξ ολοκλήρου με νοσηλευτές. Οι γιατροί είναι μια οφθαλμαπάτη, εμφανίζονται μόνο μία φορά την ημέρα για λίγα δευτερόλεπτα και μετά εξαφανίζονται. Δεύτερον, στα αγγλικά νοσοκομεία δεν υπάρχει… Αγγλος ούτε για δείγμα: οι νοσοκόμοι και οι γιατροί προέρχονται από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, εκτός από τη Βρετανία. Οι εφημερίδες έχουν επισημάνει ότι δεν γίνεται πραγματική πιστοποίηση των προσόντων που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό, συνεπώς βρίσκεσαι στα χέρια ανθρώπων που ένας Θεός ξέρει πού και πώς εκπαιδεύτηκαν».
Οι εκπλήξεις δεν σταματούν εκεί. «Η πρώτη μέρα περνά χωρίς να με επισκεφθεί γιατρός. Το δεύτερο πρωινό, τα ίδια. Και τότε μπαίνω σε υποψίες. Βγαίνω στον διάδρομο, βλέπω έναν γιατρό και τον σταματάω. Πληκτρολογεί κάτι στον υπολογιστή και μου λέει: ‘Ξέχασαν να σας καταχωρίσουν! Κανείς δεν ήξερε ότι ήσασταν εδώ’!». Επειτα από τρεις ημέρες, ο Ιπόλιτο παίρνει εξιτήριο.
Ωστόσο, το πρόβλημα επανέρχεται τον Ιούλιο και αναγκάζεται να επιστρέψει στο ίδιο νοσοκομείο, περνώντας ξανά την πρώτη νύχτα σε φορείο στα επείγοντα. «Αυτή τη φορά τα πράγματα είναι χειρότερα: περνούν τρεις ημέρες, αλλά δεν μου δίνουν αντιβιοτικά. Ζητάω εξηγήσεις και η νοσοκόμα μού απαντά ότι δεν έχει καμία σχετική οδηγία. ‘Και τότε τι κάνω εδώ;’, της λέω. Βγαίνω στον διάδρομο και ρωτάω την προϊσταμένη. Ούτε αυτή ξέρει. Ρωτάει τους γιατρούς και επανέρχεται: ‘Εχει γίνει λάθος, σταμάτησαν κατά λάθος τη θεραπεία σας!’. Αν στη θέση μου ήταν ένας ανήμπορος που δεν αντιλαμβανόταν ότι η θεραπεία του δεν ακολουθείται, τι θα συνέβαινε; Θα πέθαινε;».
Στο ιδιωτικό νοσοκομείο
Τα συμπτώματα επανεμφανίζονται τον Ιανουάριο, αυτή τη φορά πιο έντονα. «Οντας φοβισμένος από την εμπειρία στο Royal Free, αποφασίζω να πάω σε ιδιωτικό νοσοκομείο. Εκεί, το μεγάλο σοκ έρχεται με το εξιτήριο: για τέσσερις ημέρες νοσηλείας, χωρίς κάποια ιδιαίτερη αντιμετώπιση – μόνο εξετάσεις και αντιβίωση –, ο λογαριασμός ξεπερνά τα 10.000 ευρώ! Και δεν μιλάμε για τις κλινικές του κέντρου, στις οποίες πηγαίνει η αριστοκρατία, αλλιώς θα έπρεπε να υποθηκεύσω το σπίτι μου!».
Συμπέρασμα; «Στη Βρετανία είσαι μεταξύ Σκύλλας (ενός δημόσιου συστήματος που καταρρέει) και Χάρυβδης (ενός ιδιωτικού συστήματος που κοστίζει πανάκριβα)», υπογραμμίζει. «Ηξερα ότι το NHS βρισκόταν σε κρίση, αλλά είναι πολύ διαφορετικό να το νιώθεις στο πετσί σου. Οσα είδα ήταν πέρα από κάθε φαντασία. Το NHS είναι μια μηχανή που δεν λειτουργεί».
