Ξεχωριστά αφιερώματα και σπάνια ντοκουμέντα από το Αρχείο της ΕΡΤ | Από 17 έως 23 Μαρτίου

Ξεχωριστά αφιερώματα και σπάνια ντοκουμέντα παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ, αυτή την εβδομάδα.

Από τη Δευτέρα 17 έως και την Κυριακή 23 Μαρτίου 2025, με αφορμή τον εορτασμό των Παγκόσμιων Ημερών Θεάτρου, Ποίησης, Κουκλοθέατρου και Μετεωρολογίας, για την οποία το Αρχείο ψηφιοποίησε ένα σπάνιο και μοναδικό ντοκουμέντο, ένα Δελτίο Καιρού της ΥΕΝΕΔ, του 1981, «ταξιδεύουμε» πίσω στον χρόνο μέσα από ειδικές θεματικές εκπομπές και ντοκιμαντέρ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα αφιερώματα στον Οδυσσέα Ελύτη, στον λογοτέχνη Θράσο  Καστανάκη και στον ζωγράφο  Σπύρο  Βασιλείου,  με αφορμή την επέτειο θανάτου τους, στον Αττίκ, καθώς φέτος συμπληρώνονται 140 χρόνια από τη γέννησή του, και στο Εθνικό Θέατρο, που άνοιξε αυλαία πριν από 93 χρόνια, το 1932.

Τα αφιερώματα αναρτώνται στον ιστότοπο της ΕΡΤwww.ert.gr/archeio, καθώς και στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook www.facebook.com/ERTarchive

17 Μαρτίου 1967: Θάνατος του λογοτέχνη Θράσου Καστανάκη

«Εποχές και συγγραφείς – Θράσος Καστανάκης»

Ο Θράσος Καστανάκης (1901-1967) ανήκει στους σημαντικούς Έλληνες πεζογράφους, των οποίων το έργο συνέβαλε στην ανανέωση του νεοελληνικού μυθιστορήματος και διηγήματος του Μεσοπολέμου. Ο «Χατζημανουήλ» είναι, αναμφισβήτητα, το κορυφαίο έργο του. Διαδραματίζεται στην Κωνσταντινούπολη, τη γενέτειρά του, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου. Το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στη μικρή οθόνη, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Σμαραγδή και σενάριο του Μιχάλη Γκανά, και προβλήθηκε από την ΕΡΤ το 1984. Το ντοκιμαντέρ της σειράς «Εποχές και συγγραφείς», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του κοσμοπολίτη λογοτέχνη Θράσου Καστανάκη. Μιλούν ο συγγραφέας και καθηγητής Πανεπιστημίου Εμμανουήλ Κριαράς, ο φιλόλογος Γιώργος Παγανός και ο καθηγητής Πανεπιστημίου Παναγιώτης Μουλλάς. Στο αφιέρωμα προβάλλονται και αποσπάσματα από την τηλεοπτική σειρά «Χατζημανουήλ».

Σκηνοθεσία: Τάσος Ψαρράς
Παραγωγή: 2006

18 Μαρτίου 1996: Θάνατος του Οδυσσέα Ελύτη

«Η περιπέτεια ενός ποιήματος – Οδυσσέας Ελύτης – Μικρές Κυκλάδες»

Για την επέτειο από τον θάνατο του μεγάλου Έλληνα ποιητή, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Η περιπέτεια ενός ποιήματος». Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος συζητάει με τον Μίκη Θεοδωράκη για τη μελοποίηση του έργου του Οδυσσέα Ελύτη και ειδικά για τα  ποιήματα που οδήγησαν στα τραγούδια του δίσκου «Μικρές Κυκλάδες», ο οποίος κυκλοφόρησε το 1963. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής,  παρακολουθούμε σημαντικούς τραγουδιστές και τραγουδίστριες, όπως ο Πέτρος Πανδής, η Νένα Βενετσάνου, η Μαρία Δημητριάδη, η Βιβή και η Μαριάννα Γκέκα, ο Βασίλης Γισδάκης, και άλλοι, να ερμηνεύουν τραγούδια του δίσκου.

Σκηνοθεσία: Αντώνης Κόκκινος
Μουσική διεύθυνση: Τάσος Καρακατσάνης
Παραγωγή: 1991

19 Μαρτίου 1932: Το Εθνικό Θέατρο σηκώνει αυλαία

«Από την Ελλάδα – Νίκος Κούρκουλος, Εθνικό Θέατρο»

Αφιέρωμα της πολιτιστικής εκπομπής «Από την Ελλάδα» στην ιστορία του Εθνικού Θεάτρου. Ξεναγός στη μακρά ιστορία του Εθνικού Θεάτρου αλλά και στο πλούσιο παρόν του είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού, Νίκος Κούρκουλος (2000). Η Μάγια Γάκη επισκέπτεται το κτίριο Τσίλλερ του Εθνικού Θεάτρου και συνομιλεί με τον Νίκο Κούρκουλο για την ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου, αρχικά ως Βασιλικό Θέατρο. Ο Κούρκουλος μιλάει για την επανίδρυσή του, το 1930, και τις πρώτες παραστάσεις του που δόθηκαν τον Μάρτιο του 1932.

Επιμέλεια-παρουσίαση: Μάγια Γάκη
Σκηνοθεσία: Γιώργος Ζιάκας
Παραγωγή: 2000

19  Μαρτίου 1885: 140 χρόνια από τη γέννηση του Αττίκ (Κλέωνα Τριανταφύλλου)

«Ιχνηλάτες – Αττίκ»

Ο Δαυίδ Ναχμίας παρουσιάζει την περιπετειώδη ζωή του συνθέτη, που ασχολήθηκε σχεδόν με όλα τα είδη του μουσικού θεάτρου -από το βαριετέ μέχρι το μιούζικ χολ και από την οπερέτα μέχρι την επιθεώρηση-, τους καλλιτεχνικούς σταθμούς της ζωής του, με κυριότερο το Παρίσι και την περίφημη «Μάντρα του Αττίκ» στην Πλατεία Αμερικής, αλλά και τη «διπλή ζωή» του, τη μελαγχολία του. Προβάλλονται αποσπάσματα από την ταινία «Τα χειροκροτήματα» (1944) του Γιώργου Τζαβέλλα, στην οποία ο Αττίκ πρωταγωνίστησε λίγο πριν από τον θάνατό του, καθώς και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

Σκηνοθεσία:  Στάθης Πλώτας
Παραγωγή: 2002

Το αφιέρωμα θα αναρτηθεί στη σελίδα του Αρχείου στο facebook (facebook.com/ERTarchive)

20 Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου για παιδιά και νέους

«Θεατρική εβδομάδα» – «Ο μάγος με τα χρώματα» 

Η κάμερα της εκπομπής «Θεατρική εβδομάδα» και η δημοσιογράφος Δανάη Στρατηγάκη επισκέπτονται το «Θέατρο Έρευνας» του Δημήτρη Ποταμίτη, όπου παρουσιάζεται η παράσταση «Ο μάγος με τα χρώματα» του Γιάννη Ξανθούλη, το 1978. Ο σκηνοθέτης, Δημήτρης Ποταμίτης, μιλάει για το έργο του Γιάννη Ξανθούλη και τις παιδαγωγικές και κοινωνικές του προεκτάσεις. Καταθέτει, επίσης, την προσωπική του άποψη για το περιεχόμενο που θα πρέπει να έχει το σύγχρονο παιδικό θέατρο. Στη συνέχεια, κάθε ηθοποιός μιλάει για τον ρόλο που ερμηνεύει. Ειδικότερα, μιλούν οι ηθοποιοί: Γιάννης Ηλιόπουλος, Ρένα Μαραντέη, Γιώργος Λόζος, Μαρίνα Ταβουλάρη, Τατιάνα Σιαρίδου και Ζάνο Ντάνιας. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται πλάνα από την παράσταση.

Επιμέλεια-παρουσίαση: Δανάη Στρατηγάκη
Σκηνοθεσία: Κώστας Κατσαρόπουλος
Παραγωγή: 1978

21 Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης γιορτάζεται κάθε χρόνο την 21η Μαρτίου, από το 1999. Στη χώρα μας, ο εορτασμός καθιερώθηκε το 1998, ύστερα από πρωτοβουλία της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, με εμπνευστή τον ποιητή και παραγωγό εκπομπών λόγου του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΑ, Μιχάλη Μήτρα.

«Εκόμισα εις την τέχνη» – Ανθολογία τεσσάρων εκπομπών

Για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης αλλά και την εαρινή ισημερία, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει μια ανθολογία τεσσάρων πεντάλεπτων εκπομπών από τη σειρά πολιτιστικού περιεχομένου με τίτλο «Εκόμισα εις την τέχνη» του Γιάννη Σμαραγδή. Ο Γιώργος Νταλάρας διαβάζει Νίκο Εγγονόπουλο, η Χάρις Αλεξίου διαβάζει Κωστή Παλαμά, ο Τίτος Πατρίκιος διαβάζει Άρη Αλεξάνδρου και η Κίττυ Αρσένη διαβάζει Γιάννη Ρίτσο.

Σκηνοθεσία: Γιάννης Σμαραγδής
Διεύθυνση φωτογραφίας: Νίκος Σμαραγδής
Παραγωγή: 1997

21 Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα Κουκλοθέατρου

Τα στέκια – Το κουκλοθέατρο

Δείτε από τη σειρά «Τα στέκια» την εκπομπή που είναι αφιερωμένη στο κουκλοθέατρο και μας μυεί στον κόσμο αυτής της σύνθετης τέχνης. Μέσα από τις αφηγήσεις κουκλοπαικτών και ερευνητών αναζητούνται οι απαρχές του θεάτρου κούκλας, που χάνονται στα βάθη των αιώνων, αλλά και οι ρίζες του Φασουλή, λαϊκού ήρωα της Ιταλίας ομόλογου του Καραγκιόζη, που θα εισαχθεί στην Ελλάδα από τα Επτάνησα τον 19ο αιώνα. Ταξιδεύουμε πίσω στον χρόνο με τον μπαρμπα-Μυτούση, τον Κλούβιο και την Κλουβίτσα της Ελένης Θεοχάρη-Περάκη, την «Ντενεκεδούπολη» της Ευγενίας Φακίνου, την κουκλοθεατρική παράδοση της οικογένειας Σοφιανού και τις επιτυχημένες τηλεοπτικές παραγωγές, όπως «Φρουτοπία» και «Του κουτιού τα παραμύθια», που άφησαν εποχή. Παράλληλα, παρουσιάζεται το έργο κουκλοθεατρικών θιάσων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, όπως το Κουκλοθέατρο Μαιρηβή και το κέντρο «Φιγούρες και Κούκλες».

Σκηνοθεσία-σενάριο: Μαρίνα Δανέζη
Παραγωγή: 2020

22 Μαρτίου 1985:
40 χρόνια από τον θάνατο του ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου

«Εικόνες- Ο ζωγράφος Σπύρος Βασιλείου»

Σειρά εκπομπών της Μαρίας Καραβία, που ασχολείται με την εικαστική δραστηριότητα Ελλήνων καλλιτεχνών. Το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στον Σπύρο Βασιλείου. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης συζητάει με τη Μαρία Καραβία για το χαρακτικό έργο του και ειδικά τις ξυλογραφίες που φιλοτέχνησε, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Σπύρου Βασιλείου: Οι ξυλογραφίες» του Νικόλα Πετσάλη Διομήδη. Τα γυρίσματα της εκπομπής έγιναν στο σπίτι και το ατελιέ του καλλιτέχνη.

Επιμέλεια-ρεπορτάζ: Μαρία Καραβία
Σκηνοθεσία: Γιώργος Εμιρζάς
Παραγωγή: 1981

23 Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας

ΔΕΛΤΙΑ ΚΑΙΡΟΥ ΥΕΝΕΔ και ΕΡΤ

Ένα σπάνιο και μοναδικό ντοκουμέντο ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ.

Δείτε δελτίο καιρού της ΥΕΝΕΔ, του 1981, με τον Πάνο Γιαννακόπουλο και τις προβλέψεις της ΕΜΥ για την Ελλάδα, από τα πρώτα έγχρωμα δελτία της ελληνικής τηλεόρασης. Επίσης, μπορείτε να παρακολουθήσετε δελτίο καιρού της ΕΡΤ του 1982, με τον Ανδρέα Λαζάνη, και τις προβλέψεις της ΕΜΥ για την Ελλάδα, αλλά και τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις.

Παραγωγή: 1981 & 1982