Το έργο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon Europe («Ορίζων Ευρώπη») και έχει ως στόχο την ενδυνάμωση και δημιουργία κλιματικά ανθεκτικών αγροτικών περιοχών ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον το έργο στοχεύει στην υποστήριξη και επιτάχυνση της ένταξής τους στις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πράσινη και Ψηφιακή μετάβαση της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας» (Green Deal) και για το μακροπρόθεσμο όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις αγροτικές περιοχές. Το REHUBS εκπροσωπείται από μια ευρεία διατομεακή κοινοπραξία 27 εταίρων από 12 ευρωπαϊκές χώρες.
Αναγκαιότητα, η κλιματική προσαρμογή
Mε τα ακραία καιρικά φαινόμενα να έχουν κάνει ολοένα και πιο αισθητή την παρουσία τους τα τελευταία χρόνια σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, οι αγροτικές περιοχές βρίσκονται σε ευάλωτη θέση, με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Σημειώνεται ότι πάνω από το 80% της ευρωπαϊκής γης καλύπτεται από αγροτικές περιοχές, στις οποίες διαμένουν περισσότεροι από 137 εκατομμύρια κάτοικοι, γεγονός που θέτει τη σημασία αυτών των περιοχών σε προτεραιότητα και έχει αναγνωριστεί ευρέως στους στόχους της ΕΕ για το κλίμα έως το 2030 και στη μακροπρόθεσμη στρατηγική 2050 της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Παρ’ όλα αυτά, οι αγροτικές περιοχές και οι κοινότητές τους είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε κινδύνους που σχετίζονται με τις κλιματικές επιπτώσεις, λόγω της εξάρτησής τους από πόρους, όπως το νερό και το έδαφος, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις κλιματικές μεταβολές.
Ο κεντρικός στόχος του REHUBS, όπως τέθηκε και από τον R&D Director του συντονιστή του έργου, DReVen, Δρ. Αναστάσιο Καρακώστα, είναι να ενδυναμώσει τις αγροτικές και τις μικρές και μεσαίες τοπικές κοινότητες στις αγροτικές περιοχές ώστε να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους στην κλιματική αλλαγή, να επιταχύνουν τη διπλή πράσινη και ψηφιακή τους μετάβαση και να συμβάλουν στους ευρύτερους στόχους της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στην Ευρώπη. Για τον σκοπό αυτό ενώνουν τις δυνάμεις τους μια πλειάδα φορέων με σημαντική εμπειρία και γνώση στην αγροτική και βιώσιμη ανάπτυξη.
Στην κοινοπραξία του έργου συμμετέχουν:
-Ερευνητικοί και τεχνολογικοί οργανισμοί: DReVen (Ελλάδα), Fondazione Links (Ιταλία), alchemia-nova (Aυστρία),
-Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών: VOST Portugal (Πορτογαλία),
-Πανεπιστήμια: Πολυτεχνείο της Καταλονίας (Ισπανία),
-Εταιρείες τεχνολογίας: eBOS (Κύπρος), AgroApps (Eλλάδα), Aquatec (Ισπανία), LearnWorlds (Κύπρος), Arx.net (Ελλάδα), Nova (Ελλάδα),
-Εταιρείες και οργανισμοί διαχείρισης υδάτινων πόρων: Aigües de Barcelona (Iσπανία), ΤΟΕΒ Ταυρωπού (Ελλάδα),
-Κόμβοι καινοτομίας: reframe.food (Ελλάδα), ITC – Ιnnovation Technology Cluster (Σλοβενία), AgriFood Lithuania (Λιθουανία), Beta Via (Λιθουανία),
-Οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης: Αjutament de Manlleu (Ισπανία), Δήμος Σοφάδων (Ελλάδα), Comunidade Intermunicipal da Beira Baixa (Πορτογαλία), Šakių rajono savivaldybė (Λιθουανία), Δήμος Νότιας Λευκωσίας – Ιδαλίου (Κύπρος),
-Φορείς που δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη της βιωσιμότητας στις πόλεις: ICLEI – Local Governments for Sustainability (Γερμανία), στις τοπικές κοινότητες: AEIDL (European Association for Innovation in Local Development) (Βέλγιο), στις βιώσιμες υποδομές: Global Infrastructure Basel Foundation (Eλβετία) και στην περιφερειακή ανάπτυξη: Murska Sobota Development Centre (Σλοβενία), Public Institution REDEA (Κροατία).
Πρακτικές λύσεις για την ενδυνάμωση των κοινοτήτων
Το REHUBS συνδυάζει καινοτόμες τεχνολογίες και εξατομικευμένες λύσεις για την ενδυνάμωση των κοινοτήτων σε ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο πλαίσιο. Το έργο θα αναπτύξει εύχρηστα εργαλεία και πρακτικές λύσεις ώστε να αντιμετωπιστούν άμεσα οι ανάγκες των αγροτικών περιοχών, βοηθώντας τις κοινότητές τους να προετοιμαστούν και να διαχειριστούν τους κλιματικούς κινδύνους πιο αποτελεσματικά. Επιπλέον, στοχεύει να ενισχύσει τις αγροτικές περιοχές ώστε να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή, προσφέροντας εργαλεία για καλύτερη κατανόηση και διαχείριση των κινδύνων.
Οι θεματικές ενότητες στις οποίες θα εργαστεί η ομάδα του REHUBS παρέχοντας λύσεις είναι οι εξής:
1) Κλιματικές προβλέψεις και Αξιολόγηση Κινδύνων: Το έργο θα αξιοποιήσει κλιματικά δεδομένα και περιφερειακά κλιματικά μοντέλα για την εκτίμηση κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα σε περιφερειακό επίπεδο.
2) Προηγμένες Μετεωρολογικές Προβλέψεις: Θα ενισχύσει την αξιολόγηση των κλιματικών προβλέψεων με προηγμένα συστήματα πρόγνωσης που παρέχουν ακριβή βραχυπρόθεσμα μετεωρολογικά δεδομένα.
3) Διαχείριση Νερού: Θα αξιοποιηθούν έξυπνα εργαλεία άρδευσης για αποτελεσματική χρήση του νερού, καθώς και λύσεις βασισμένες στη φύση για την ανάκτηση και αξιοποίησή του.
4) Διαχείριση Κινδύνων Πλημμύρας και Ξηρασίας: Θα γίνει χρήση μοντέλων προσομοίωσης για την αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας και ξηρασίας.
5) Διαχείριση Κινδύνου Πυρκαγιών: Θα επιστρατευτεί τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης (AI) για την έγκαιρη προειδοποίηση και την παροχή αναλυτικών πληροφοριών για την πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών.
6) Παρακολούθηση και Ενίσχυση Βιοποικιλότητας: Θα χρησιμοποιηθούν θερμικές κάμερες UAV και ανάλυση δεδομένων βασισμένη σε AI για την αντιμετώπιση προκλήσεων βιοποικιλότητας, τη διαχείριση της άγριας ζωής, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αγροτικών περιοχών.
Τέλος, μια ψηφιακή πλατφόρμα προσαρμογής και εκτίμησης κινδύνων (Risk Assessment and Adaptation Platform) θα συγκεντρώνει όλα τα δεδομένα ώστε να δίνει απλές και χρήσιμες οδηγίες σε κοινότητες και τοπικές αρχές.
Η ιδέα των Rural Micro Hubs
Στην καρδιά του REHUBS βρίσκονται τέσσερις « Αγροτικοί Μικρο-Κόμβοι» (Rural Micro Hubs ή RMHs). Πρόκειται για τοπικά κέντρα που έχουν δημιουργηθεί γύρω από τέσσερις Περιοχές Επίδειξης (Demonstration Cases), με στόχο την εκπαίδευση, την ανταλλαγή γνώσεων και τη συνεργασία μεταξύ αγροτικών κοινοτήτων. Αυτά τα κέντρα θα λειτουργήσουν ως “Ζωντανά Εργαστήρια” (Living Labs) καινοτομίας, στα οποία θα συμμετέχει ενεργά ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων (αγρότες, τοπικές αρχές, μικρομεσαίες επιχειρήσεις κ.ά.). Η ανατροφοδότηση των εν λόγω εμπλεκόμενων μελών είναι καθοριστικής σημασίας για τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου του έργου.
Επιπλέον, τα Rural Micro Hubs θα λειτουργούν ως πολλαπλασιαστικοί παράγοντες γύρω από τις Περιοχές Επίδειξης, διευκολύνοντας τη μεταφορά γνώσης και ενισχύοντας τις συνεργασίες.
Οι τέσσερις Περιοχές Επίδειξης (Demo Cases) θα αποτελέσουν τα πεδία δοκιμών των τεχνολογικών λύσεων που θα αναπτυχθούν από τους εταίρους του έργου και θα εφαρμοστούν στις τοπικές κοινότητες. Πιο συγκεκριμένα:
- Στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στη Θεσσαλία (Σοφάδες και Ταυρωπός), το έργο θα δώσει λύσεις σε ξηρασίες, πλημμύρες και καύσωνες, με έξυπνα συστήματα άρδευσης, επαναχρησιμοποίηση νερού και λύσεις φυσικής προέλευσης.
- Στην Ισπανία (Manlleu, Καταλονία) θα εφαρμοστούν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και διαχείρισης κινδύνου πλημμυρών και ξηρασίας.
- Στην Πορτογαλία (Beira Baixa) θα δοκιμαστούν λύσεις AI σε συστήματα παρακολούθησης πυρκαγιών.
- Στη Λιθουανία (Šakiai) η εστίαση θα γίνει στην παρακολούθηση της βιοποικιλότητας, με drones και εφαρμογές AI για βιώσιμη διαχείριση γης και άγριων ειδών της πανίδας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ανωτέρω τεχνολογικές λύσεις θα εφαρμοστούν σε επιπλέον τρεις περιοχές (Σλοβενία – Pomurje, Κύπρο – Νότια Λευκωσία και Κροατία – Međimurje) Οι εν λόγω περιοχές επιλέχθηκαν ως αγροτικές περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας, υποβαθμισμένης γεωργικής γης και ανεπαρκούς πρόσβασης σε χρηματοδότηση για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, δίνοντας τη δυνατότητα στο έργο να αξιοποιήσει και να αξιολογήσει τις λύσεις του υπό διαφορετικές, αλλά και συναφείς συνθήκες με τις περιοχές των Demo Cases.
