Φόρτωση Text-to-Speech…
Ως τροχοπέδη στους Ελληνες επιστήμονες που κάνουν καριέρα στο εξωτερικό περιγράφουν τις διατάξεις του νομοσχεδίου του υπουργείου Εθνικής Αμυνας (θα εισαχθεί για ψήφιση στις 8 Ιανουαρίου) Ελληνες πανεπιστημιακοί σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ενδεικτικό είναι το κείμενο του Hellenic Institute of Advanced Studies (HIAS), με μέλη του Ελληνες καθηγητές και ερευνητές της διασποράς και της Ελλάδας, το οποίο παρουσιάζει σήμερα η «Κ». Αρμόδιες πηγές του υπουργείου Εθνικής Αμυνας ανέφεραν στην «Κ» ότι οι διατάξεις του ν/σ δεν αφορούν κανέναν ο οποίος ζει και εργάζεται αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό, οι οποίοι αντιμετωπίζονται με τις τρέχουσες ρυθμίσεις. Ενώ σημείωναν ότι το ν/σ θα αφορά όσους κλείσουν το 18ο έτος της ηλικίας τους από την ημέρα ψήφισής του και μετά.
Τα άρθρα 171-243
Οι καθηγητές και ερευνητές του HIAS αναφέρονται, ειδικότερα, στα άρθρα 171-243 του ν/σ που αφορούν στρατολογικά θέματα στα οποία εμπίπτουν ρυθμίσεις σχετικά με αναβολές λόγω σπουδών, και επηρεάζουν ιδιαίτερα τους νέους επιστήμονες που σπουδάζουν ή έχουν ξεκινήσει τη σταδιοδρομία τους στο εξωτερικό. Οι αιτιάσεις τους εστιάζονται στα εξής σημεία του ν/σ:
• Στο άρθρο 193 παράγραφος 2, ο ορισμός του μονίμου κατοίκου εξωτερικού περιορίζεται δραστικά και αποκλειστικά σε όσους διέμεναν στο εξωτερικό μεταξύ του 16ου και του 18ου έτους της ηλικίας τους. Η ρύθμιση αυτή αποκλείει a priori τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων που μετανάστευσαν ως ενήλικοι για σπουδές και εργασία και έχουν πλέον θεμελιώσει βιοποριστική εγκατάσταση στο εξωτερικό. Με την προτεινόμενη διάταξη, ένας πολίτης που εργάζεται και φορολογείται στο εξωτερικό για 10, 15 ή 20 χρόνια, δεν θα μπορεί ποτέ να αναγνωριστεί ως μόνιμος κάτοικος εξωτερικού, εάν δεν έτυχε να βρίσκεται εκεί ως ανήλικος. Αυτό δημιουργεί καθεστώς άνισης μεταχείρισης και οδηγεί χιλιάδες επιτυχημένους επαγγελματίες του εξωτερικού σε αδιέξοδο και αναγκαστική ανυποταξία.
• Το άρθρο 221 παρ. 3 προβλέπει (α) μείωση του επιτρεπόμενου χρόνου παραμονής των ανυπότακτων εξωτερικού στην Ελλάδα από 30 σε μόλις τέσσερις ημέρες ετησίως, και (β) κατάργηση της ειδικής αναβολής για επιστήμονες και γιατρούς. Ο περιορισμός στις τέσσερις ημέρες καθιστά ουσιαστικά ανέφικτη οποιαδήποτε επίσκεψη στη χώρα – από οικογενειακές υποχρεώσεις έως ιατρικά ή διοικητικά ζητήματα. Για πολλούς Eλληνες που ζουν στο εξωτερικό, αυτή η αλλαγή δεν προσφέρει πραγματικό όφελος στην επάνδρωση των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει την απομάκρυνσή τους από την Ελλάδα, αντί να διευκολύνει τη διατήρηση δεσμών ή τον ενδεχόμενο επαναπατρισμό.
Παράλληλα, η κατάργηση της ειδικής αναβολής αγνοεί ότι πολλοί νέοι επιστήμονες έχουν χτίσει την ακαδημαϊκή ή επαγγελματική τους πορεία βάσει ενός σταθερού πλαισίου που ίσχυε επί χρόνια. Η αιφνίδια αλλαγή μπορεί να αποδιοργανώσει σπουδές, ερευνητικά προγράμματα ή επιστημονική ειδικότητα, χωρίς να προσφέρει μια ρεαλιστική εναλλακτική πέρα από την ανυποταξία.
• Το άρθρο 242 προβλέπει μεταβατικές διατάξεις, αλλά η ισχύς τους μέχρι το 2028 αφήνει εκτός πολλούς νέους επιστήμονες που έχουν ήδη ξεκινήσει την ακαδημαϊκή τους πορεία βάσει του προηγούμενου πλαισίου. Με την κατάργηση της δυνατότητας αναβολής για επιστημονικούς λόγους, οι επιστήμονες είτε θα πρέπει να καταταγούν άμεσα είτε να προσαρμοστούν σε ένα πολύ πιο περιοριστικό πλαίσιο, που ουσιαστικά δυσκολεύει τη συνέχιση της έρευνας.
Το Δ.Σ. του HIAS προτείνει βελτιώσεις για τη σύνδεση νέων επιστημόνων της διασποράς με την Ελλάδα – Το ν/σ θα αφορά όσους ενηλικιωθούν από την ημέρα ψήφισης και μετά, αναφέρουν πηγές του ΥΠΕΘΑ.
Οι διατάξεις αυτές προκάλεσαν τα αντανακλαστικά του HIAS, που έχει αποστολή να ενισχύει τους δεσμούς της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας εντός και εκτός συνόρων για να συμβάλλει στην αξιοποίηση του συνολικού εθνικού επιστημονικού κεφαλαίου, και ειδικά των νέων επιστημόνων, προς όφελος της χώρας. Συγκεκριμένα, το Δ.Σ. του HIAS –το οποίο απαρτίζουν οι Π. Κουμουτσάκος (Harvard), Α. Μπουντουβής (ΕΜΠ), Λ. Καβράκη (Rice), E. Καξίρας (Harvard), M. Τριανταφύλλου (ΜΙΤ), E. Κονοφάγου (Columbia), Θ. Βαρβαρίγου (ΕΜΠ), Ε. Χατζή (ETHZ), Γ. Παππάς (Un. Pennsylvania) Δ. Ψάλτης (EPFL)– σε κείμενό του προτείνει να εξεταστούν τα εξής:
• Δυνατότητα τμηματικής εκπλήρωσης της θητείας, π.χ. σε περιόδους των δύο μηνών ανά έτος, ώστε να μπορούν οι επιστήμονες του εξωτερικού να ανταποκριθούν στις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις χωρίς να διακόπτουν κρίσιμα στάδια της ερευνητικής ή ακαδημαϊκής πορείας τους. Αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί με μια «υβριδική» θητεία των υπόχρεων στράτευσης – συνδυασμός φυσικής παρουσίας και, μερικώς, εξ αποστάσεως υπηρεσία σε θέσεις στο εξωτερικό όπου η προσφορά τους θα κάλυπτε ουσιαστικές ανάγκες ελληνικών υπηρεσιών, κυρίως σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
• Δυνατότητα ανανέωσης ή παράτασης αναβολής για ιδιαίτερα διακεκριμένους επιστήμονες, κατόπιν αξιολόγησης από κατάλληλες επιστημονικές επιτροπές στην Ελλάδα.
• Καθιέρωση σαφών μεταβατικών διατάξεων για όσους έχουν ήδη οργανώσει την επαγγελματική και ακαδημαϊκή τους πορεία βάσει του ισχύοντος πλαισίου, ώστε να μη βρεθούν αντιμέτωποι με ανατροπές που μπορεί να αποβούν εις βάρος των ιδίων όσο και της χώρας.
• Διεύρυνση της δυνατότητας εκπλήρωσης μέρους της θητείας σε ερευνητικά κέντρα του υπουργείου Εθνικής Αμυνας ή άλλων εθνικών φορέων, ώστε η υπηρεσία να αξιοποιεί τις υψηλές δεξιότητες των επιστημόνων και να συνιστά ουσιαστική συνεισφορά στο εθνικό συμφέρον. Αυτό αφορά και στους Ελληνες επιστήμονες που παραμένουν στη χώρα.
«Πιστεύουμε ότι τέτοιες ρυθμίσεις μπορούν να εξασφαλίσουν την ισότητα, τη δικαιοσύνη και την επιχειρησιακή επάρκεια των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ παράλληλα διατηρούν ανοιχτό τον δρόμο για τη σύνδεση και επιστροφή νέων Ελλήνων επιστημόνων στη χώρα», επισημαίνει το Δ.Σ. του HIAS.
Από την πλευρά της, η Κίνηση Πανεπιστημιακής Αναβάθμισης (ΚΙΠΑΝ), παράταξη της ομοσπονδίας των πανεπιστημιακών, καλεί το υπουργείο Εθνικής Αμυνας «να αναπτύξει ένα στρατολογικό πλαίσιο που θα αναγνωρίζει την ελληνική επιστημονική διασπορά και την επιστημονική δραστηριότητά της ως στρατηγικό εθνικό πόρο, και θα παρέχει στρατολογικές ρυθμίσεις για τους νέους Ελληνες επιστήμονες συμβατές με τις απαιτήσεις μιας διεθνούς ερευνητικής σταδιοδρομίας, διατηρώντας τη σύνδεσή τους με την πατρίδα και διευκολύνοντας την επιστροφή τους, αντί να τη δυσχεραίνει και να τους αποκόπτει».
