Το είχε δει από το 2020. Είχε δει ότι κάποιοι από όσους δήλωναν νέοι παραγωγοί για να πάρουν την επιδότηση του «εθνικού αποθέματος» ήταν άνω των 65 – σε μία περίπτωση και άνω των 85 ετών. Είχε ακούσει κάποιους, μάλιστα, να κομπάζουν ότι εξασφαλίζουν περισσότερα χρήματα. Η Διαμάντω Κρητικού, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΑΣΕΠΑ (Αγροτικός Συνεταιρισμός Ευρύτερης Περιοχής Αμυνταίου) και ταμίας στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΘΕΑΣ (Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών), αποφάσισε να καταγγείλει τις παρατυπίες. Αλλά, όπως διηγείται σήμερα στην «Κ», η «ανταπόκριση» που είχε ήταν να βρεθεί η ίδια –και άλλοι συνάδελφοί της– στο στόχαστρο ελέγχων και προστίμων. Στο μεταξύ, κάποιοι άλλοι εξακολουθούσαν να εισπράττουν μεγάλα ποσά και δήλωναν στο σύστημα εκτάσεις στα Σκόπια και ελαιώνες στον Γράμμο.
Ο συνεταιρισμός του Αμυνταίου ιδρύθηκε το 2012 και έχει πύλη ΚΥΔ (Κέντρο Υποβολής Δηλώσεων), είναι δηλαδή πιστοποιημένος φορέας που καθοδηγεί και υποστηρίζει τους αγρότες στην υποβολή των δηλώσεων καλλιέργειας, υπό την εποπτεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Εχει περίπου 1.800 μέλη αγρότες, οι οποίοι κάνουν δηλώσεις καλλιέργειας και λαμβάνουν επιδοτήσεις. Η κ. Κρητικού εξηγεί ότι το 2017 πληροφορήθηκαν μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ για τη δημιουργία και τη λειτουργία του «εθνικού αποθέματος». «Μάθαμε ότι υπάρχει η δυνατότητα να μπουν νέοι παραγωγοί, νεοεισερχόμενοι, οι οποίοι θα παίρνουν επιδοτήσεις. Τα χρήματα αυτά θα κόβονταν από τους παλιούς, που ήδη παίρνουν επιδοτήσεις. Μας ενημέρωσαν ότι σταδιακά θα βλέπαμε περικοπές από 2% έως 2,5%. Για τους νεοεισερχομένους το ανώτατο όριο επιδότησης θα μπορούσε να φθάσει έως 2.500 ευρώ». Ομως μέσα στα επόμενα χρόνια όσοι δήλωναν νεοεισερχόμενοι ήταν πολλοί, όχι και τόσο νέοι και κάποιοι ούτε καν είχαν αγροτική δραστηριότητα. Παράλληλα, τα ποσά που εισέπρατταν ήταν πολλές χιλιάδες ευρώ.
«Το 2020-21 βλέπαμε ότι πολλοί νεοεισερχόμενοι δεν ήταν νεαρής ηλικίας. Υπήρξε 89χρονος ο οποίος έκανε δήλωση ως νέος αγρότης. Βλέπαμε λοιπόν ότι γύρω μας έρχονταν τρελά χρήματα. Είχαμε το ΚΥΔ, οπότε ήμασταν μέσα στο σύστημα και βλέπαμε τι γίνεται», περιγράφει η κυρία Κρητικού. Εξηγεί ότι δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στους λογαριασμούς, αλλά «όταν υποβάλλονται οι αιτήσεις, έχεις εικόνα τι συμβαίνει». Τα ΚΥΔ συμβουλεύουν τους αγρότες πώς να συμπληρώσουν σωστά και προς όφελός τους τη δήλωση καλλιέργειας (όπως περίπου κάνουν τα φοροτεχνικά γραφεία για τις φορολογικές δηλώσεις).
«Είσαι κορόιδο»
«Ερχόταν λοιπόν κάποιος και έλεγε “άσε, βρήκα τρόπο”. Ρωτούσαν εμένα “τι επιδότηση παίρνεις;” και έλεγα την αλήθεια: 2.400 ευρώ. “Α”, μου έλεγαν, “είσαι κορόιδο, εγώ έχω βρει τρόπο και παίρνω Χ ποσό”», περιγράφει η κυρία Κρητικού.
«Σιγά σιγά παρόμοιες πληροφορίες άρχισαν να φθάνουν και από άλλα μέρη της Ελλάδας. Παράλληλα, οι δικές μας επιδοτήσεις μειώνονταν ραγδαία. Κόβονταν πιο πολύ τα χρήματα των κτηνοτρόφων. Εγώ από τις 2.400 ευρώ που έπαιρνα το 2017, το 2019 έφθασα να παίρνω 1.800. Καταλάβαμε ότι κάποιοι άνθρωποι παίρνουν πολλά χρήματα και μάλιστα άνθρωποι που ήταν υπάλληλοι και όχι αγρότες», προσθέτει. Κάπως έτσι η ίδια και άλλα μέλη του συνεταιρισμού αποφάσισαν να απευθυνθούν στον οργανισμό που έχει την εποπτεία, στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
«Την άνοιξη του 2021 στείλαμε μια επιστολή στον ΟΠΕΚΕΠΕ: “Πληροφορηθήκαμε ότι προβλέπεται πληρωμή από το εθνικό απόθεμα του 2020 ύψους 48 εκατ. ευρώ. Η κατανομή αυτή έγινε με αδιαφανείς διαδικασίες και με παρακράτηση των επιδοτήσεων ύψους έως 14% από παλαιούς παραγωγούς, κάτι που παραβιάζει τον κοινοτικό κανονισμό. Επειδή αυτή η πρακτική στρέφεται κατά των συμφερόντων των μελών μας, θέλουμε να μας παρέχετε περισσότερες πληροφορίες”, ήταν περίπου όσα αναγράφονταν στο σχετικό έγγραφο» (το σχετικό έγγραφο βρίσκεται εις γνώσιν της «Κ»).
Ο οργανισμός απάντησε με σκέτη επίκληση της ισχύουσας νομοθεσίας επισημαίνοντας ότι είναι στη δική του ευθύνη «η ορθή εφαρμογή της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας». Επισήμανε επίσης ότι δεν μπορεί να παρέχει περισσότερες πληροφορίες, γιατί «δεν επιτρέπεται η αποστολή εμπιστευτικών εγγράφων εκτός οργανισμού».
Νέος αγρότης ετών 89 – Το 2020-21 βλέπαμε ότι πολλοί νεοεισερχόμενοι δεν ήταν νεαρής ηλικίας. Υπήρξε 89χρονος ο οποίος έκανε δήλωση ως νέος αγρότης. Βλέπαμε λοιπόν ότι γύρω μας έρχονταν τρελά χρήματα.
Στις 30/7/2021 ο συνεταιρισμός του Αμυνταίου στέλνει και άλλη επιστολή στον ΟΠΕΚΕΠΕ. «Αραδιάζουμε και εμείς τους σχετικούς νόμους και ζητάμε να μας παρέχουν τα στοιχεία που νομίμως ζητάμε. Στέλνουμε στοιχεία για το ποιοι ακριβώς είμαστε και τι ζητάμε. Εχουμε πλέον μαζευτεί και άλλοι σύλλογοι αγροτών και συνυπογράφουμε το αίτημα». Σχεδόν ενάμιση μήνα αργότερα στις 7/9/2021 ο ΟΠΕΚΕΠΕ με νέο έγγραφό του ζητάει από τους συνεταιρισμούς και τους συλλόγους να πιστοποιήσουν το νόμιμο του αιτήματός τους: «Σε συνέχεια των ως άνω σχετικών και προκειμένου να απαντηθούν τα αιτήματά σας αρμοδίως παρακαλούμε να μας προσκομίσετε έγγραφα από τα οποία να προκύπτει έννομο συμφέρον. Ειδικότερα τα έγγραφα που νομιμοποιούν τους συνυπογράφοντες συλλόγους και συνεταιρισμούς, καταστατικό και στοιχεία, απόφαση πρακτικού του εν λόγω συλλόγου, αποφάσεις γενικών συνελεύσεων κ.λπ.».
Η κ.Κρητικού διηγείται ότι οι παραγωγοί αποφάσισαν να συνεχίσουν την προσπάθεια να βρουν το δίκιο τους. «Για να μαζέψουμε εμείς όλα αυτά τα χαρτιά χρειάστηκε πάρα πολύς χρόνος. Oμως τα συγκεντρώσαμε ένα προς ένα και τα στείλαμε. Πόσοι είμαστε, ποιο είναι το έννομο συμφέρον μας, ποιο είναι το καταστατικό μας, αν είμαστε γραμμένοι στο Μητρώο Συλλόγων, τα καταστατικά των συνεταιρισμών που συμμετέχουν. Oλα, τα στείλαμε όλα».
Αναταραχή
Στο μεταξύ, στην περιοχή έχει προκληθεί μεγάλη αναταραχή. Κάποιοι φεύγουν από τον συνεταιρισμό και ανοίγουν νέο, δικό τους Κέντρο Υποβολής Δηλώσεων παίρνοντας μαζί τους περίπου 200 παραγωγούς.
«Κοιτάζοντας το σύστημα βλέπουμε ότι έχουν δηλωθεί εκτάσεις στα Σκόπια, καλλιέργειες που ενεργοποιούν δικαιώματα και κάποιοι παίρνουν επιδοτήσεις. Με το που το ανακοινώσαμε όμως αυτό σβήνουν οι χάρτες, σβήνουν τα πάντα. Μετά είδαμε ότι είχαν δηλώσει 9.500 στρέμματα ελιές που ήταν φυτεμένες στον Γράμμο. Οταν όμως ανακοινώθηκε ότι θα υπάρξει έλεγχος στην Καστοριά, ξαφνικά όλα αυτά τα στρέμματα εξαφανίζονται. Αλλά μάλλον μεταφέρθηκαν κάπου αλλού, γιατί οι επιδοτήσεις συνέχιζαν να έρχονται», περιγράφει η κ. Κρητικού.
Στις 4 Οκτωβρίου 2021 ο ΟΠΕΚΕΠΕ ενημέρωσε εγγράφως τον ΑΣΕΠΑ και τους υπόλοιπους συνεταιρισμούς που ζητούσαν πληροφορίες ότι με τη νέα μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) έχει καταργηθεί η «τεχνική λύση» και άρα δεν υπάρχει πεδίο συζήτησης.
«Eτσι τελείωσε η αλληλογραφία μας, χωρίς να έχουμε λάβει καμία εξήγηση», λέει η κ. Κρητικού.
Ελαιώνας στον Γράμμο – Κοιτάζοντας το σύστημα βλέπουμε ότι έχουν δηλωθεί εκτάσεις στα Σκόπια και κάποιοι παίρνουν επιδοτήσεις! Μετά είδαμε ότι είχαν δηλώσει 9.500 στρέμματα ελιές που ήταν φυτεμένες στον Γράμμο.
Η προσπάθεια συνεννόησης με τον ΟΠΕΚΕΠΕ κατέληξε σε αδιέξοδο, αλλά η ιστορία δεν τελείωσε για τους παραγωγούς της περιοχής. «Τον Φεβρουάριο του 2022 μας έρχεται ένα χαρτί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ότι θα πραγματοποιηθεί επιτόπιος έλεγχος για 18 άτομα. Τα συγκεκριμένα άτομα δέχθηκαν παρατεταμένους ελέγχους και πολύ ενδελεχείς. Στη συνέχεια, τον Σεπτέμβριο του 2022 έρχεται νέο έγγραφο για ειδικό διοικητικό έλεγχο σε 45 άτομα. Τον Μάιο του 2023 σε έλεγχο που έκαναν σε εμένα, μου ζήτησαν να προσκομίσω για το αγροτεμάχιο που έχω και το οποίο είναι πολυετής καλλιέργεια, οπωροφόρα δέντρα, πιστοποιητικό μεταγραφής από το 2013. Με τίτλο κυριότητας 30 χρόνια στο Ε9. Ελέγχθηκαν ο κουμπάρος, ο κουνιάδος μου, ο αδελφός μου, ο ξάδελφός μου. Ταλαιπωρήθηκαν άνθρωποι που έπαιρναν 500 ή 1.000 ευρώ. Ζητούσαν χαρτιά συνεχώς και μας έλεγαν ότι αυτό είναι το νόμιμο. Εχουμε υποστεί και άλλες φορές ελέγχους, αλλά πρώτη φορά ζητούσαν τόσα πράγματα. Αλλά δεν πειράζει, μακάρι να τους έλεγχαν όλους και να έδιναν εκεί όπου έπρεπε τις επιδοτήσεις», καταλήγει η κ. Κρητικού. Σύντομα όμως άρχισαν να φθάνουν πρόστιμα στους παραγωγούς για διοικητικού τύπου παραλείψεις, όπως μια υπογραφή σε ένα μισθωτήριο, το οποίο θα έπρεπε να έχει δύο, και άλλα παρόμοια. «Τώρα ζητάμε εμείς να έρθουν να κάνουν επιτόπιους ελέγχους αν υπάρχουν και αν είναι καλλιεργημένα τα κτήματα που έχουν δηλωθεί, αλλά δεν έρχονται».
